بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش تأثیر غیرفعال کردن ترکیبات فنولیک بخصوص تاننهای متراکم علوفه اسپرس بر توزیع نیتروژن در بخشهای مختلف سلول، نیتروژن موجود در بخشهای مختلف دیواره سلولی، میزان قابلیت دسترسی ترکیبات نیتروژنی بررسی شد.
فرآوریهای مورد استفاده شامل پلیاتیلن گلیکول - وزن مولکولی - 6000، سدیم هیدروکسید، سدیم بیکربنات، پتاسیم پرمنگنات،خاکستر چوب، آب و اوره بود. مقادیر کل ترکیبات فنولیک، کل تانن و تاننهای متراکم علوفه شاهد به ترتیب 39/4، 38/5 و21/3 گرم در کیلوگرم ماده خشک بوده و تمام فرآوریها سبب کاهش بیش از 90 درصدی غلظت تاننهای متراکم بودند. در بینفرآوریهای مختلف پلیاتیلن گلیکول و آب بیشترین تأثیر را در کاهش ترکیبات فنولیک داشتند.
بطور کلی میتوان گفت که کاهش میزان تاننهای متراکم در این آزمایش قادر به افزایش قابلیت استفاده از پروتئین علوفه بواسطه کاهش نیتروژن نامحلول در شوینده اسیدی بوده است. فرآوری با پلی اتیلن گلیکول، آب و خاکستر چوب بیشترین تأثیر را بر افزایش قابلیت دسترسی نیتروژن و کاهش خطر آلودگیهای زیست محیطی در اثر دفع نیتروژن داشته و بین این روشها، فرآوری با آب قابلیت استفاده در شرایط عملی در دامداریهای کشور را دارا می باشد.
مقدمه
علوفهی اسپرس - Onobrychis vicifolia - متعلق به خانواده بقولات بوده و خصوصیات ویژهی آن مثل عدم ایجاد نفخ، قابلیت کشت در مناطق سنگلاخی، کوهپایهای و خاکهای آهکی که امکان کشت یونجه در آن وجود ندارد، درکنار مقاومت بالای آن به سرما، کم آبی وآفاتی مثل سرخورطومی، سبب افزایش توجه به کشت این گیاه شده است
محققین خصوصیات ویژهی تغذیهای اسپرس را به میزان تانن های متراکم آن نسبت می دهند. گزارش های موجود در ارتباط با میزان و تأثیر تانن های متراکم اسپرس بر حیوانات مصرف کننده، دارای نتایج متفاوتی است.
به طوری که میزان تانن های متراکم گزارش شده بین25 تا 113 گرم بر کیلوگرم ماده خشک متغیر بوده و تأثیر این علوفه در حیوانات مصرف کننده از قرارگیری درتعادل منفی شدید نیتروژن تا افزایش وزن بیشتر و بهبود جذب اسیدهای آمینه از روده باریک در مقایسه با حیواناتی که گیاهان بدون تانن مصرف می کردند، تفاوت دارد 2 - ، . - 10 تاننهای متراکم اسپرس قادر به کاهش تجزیهپذیری شکمبهای الیاف و پروتئینخام بوده و سبب کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه میشوند
ماکار - 2003 - منشأ تاننهای متراکم را صرفنظر از میزان آنها عامل مهمی در تعیین اثرات تغذیهای تاننهای متراکم عنوان کرده است. در مقابل برخی مطالعات وجود غلظتهای متوسط تانن-های متراکم 20-45 - گرم بر کیلوگرم مادهخشک - را عاملی موثر در جهت افزایش کارایی استفاده از پروتئین غذا میدانند . - 8 - با توجه به عدم وجود اطلاعات دقیق در ارتباط با علوفهی اسپرس تولیدی در کشور، این پژوهش بمنظور ارزیابی اثر فرآوری علوفه اسپرس بر قابلیت دسترسی و خصوصیات تجزیهپذیری شکمبهای پروتئین علوفه اسپرس انجام شده است.
مواد و روشها
علوفهی مورد آزمایش در سال 1386 در مرحله 50 درصد گلدهی درچین دوم، از مزارع شهرستان فریدن استان اصفهان برداشت، خشک و بسته بندی گردید. مقدار کافی نمونه جهت انجام فرآوریها با نمونهگیری از حداقل 30 بستهی علوفه تهیه شد. بمنظور فرآوری علوفه از سدیم هیدروکسید، سدیم بیکربنات و پتاسیم پرمنگنات، به ترتیب از محلولهای 0/05، 0/1 و 0/03 مولار - 5 - ، آب و محلول خاکستر چوب 180 - گرم خاکستر چوب به ازای هر کیلوگرم ماده خشک علوفه - به نسبت حجم به وزن محلول به ماده خشک علوفه 20 - 4:1 دقیقه، در دمای 25 درجه سانتی گراد به همراه هم زدن یکنواخت - استفاده شد
برای فرآوری علوفه با پلی اتیلن گلیکول - PEG - از 50 گرم PEG با وزن مولکولی6000 به ازای هر کیلوگرم ماده خشک علوفه، با نسبت حجم به وزن محلول به علوفهی 1:1 - بمدت 1 شبانهروز - استفاده شد. فرآوری علوفه با اوره، بامحلول 2 گرم اوره به ازای هر کیلوگرم ماده خشک علوفه با نسبت حجم به وزن محلول به ماده خشک - 1 - 1:1 تهیه و به صورت یکنواخت بر روی علوفهی خرد شده اسپری شده و بلافاصله علوفه به مدت یک هفته تحت شرایط بی هوازی و با استفاده از کیسههای نایلونی ضخیم و به صورت فشرده قرار گرفت. علوفههای فرآوری شده به مدت 48 ساعت در گرمخانه با دمای 40 سانتیگراد خشک شدند.
نمونهها با استفاده از آسیاب چکشی با الک های با قطر منافذ 1 و 0/5 میلیمتر به ترتیب برای انجام آنالیزهای شیمیایی و اندازهگیری ترکیبات فنلی آسیاب شد. میزان ماده خشک با قرارگیری در آون در دمای 105 درجه سانتیگراد بهمدت 24 ساعت - - [AOAC, 2000], ID 930.15، نیتروژن موجود در نمونهها و بخشهای مختلف دیوارهسلولی با استفاده از دستگاه کجلدال به روش - [AOAC, 2000], ID 990.06 - و دیواره سلولی با روش ون سوست و همکاران - - 1991 بدون استفاده از سدیم سولفیت تعیین گردید.
کل ترکیبات فنولیک، کل تانن و تانن های متراکم قابل استخراج نمونه ها قبل و پس از فرآوری با استفاده از روش ماکار - 2000 - تعیین شد. کلیهی تجزیههای شیمیایی در سه تکرار و تعیین میزان ترکیبات فنولیک در ده تکرار انجام شد. رویه مدل خطی تعمیم یافته - GLM - نرمافزار آماری - 2002 - SAS9.1 برای انجام تجزیه و تحلیل آماری - طرح کاملا تصادفی با 8 تیمار - و آزمون چند دامنهای دانکن برای مقایسه میانگینها مورد استفاده قرار گرفت.
نتایج و بحث کل ترکیبات فنولیک، کل تانن و تانن های متراکم قابل استخراج علوفه اسپرس به ترتیب برابر با 39/4، 38/5 و 21/3 گرم در کیلوگرم ماده خشک بوده و نسبت به اکثر مطالعات گزارش شده پایین تر بود. ممکن است علت پایین بودن غلظت تاننهای متراکم در این مطالعه، عدم اندازهگیری بخش متصل به دیواره سلولی و پروتئین خام باشد. فرآوری ها سبب کاهش قابل ملاحظه-ی میزان ترکیبات فنولیک مختلف شده و مواد شیمیایی مختلف دارای کارائی های متفاوتی بودند - جدول. - 1 فرآوری با پلیاتیلن گلیکول دارای بیشترین تأثیر در غیرفعال کردن تاننهای متراکم 98/57 - درصد - بود.
جدول 2 نمایانگر تأثیر فرآوریها بر ترکیب شیمیایی و مواد مغذی علوفه اسپرس و نحوه تغییر در توزیع پروتئینخام در بخش-های مختلف دیواره سلولی گیاه را نشان میدهد. میزان پروتین خام علوفه شاهد 121/3 گرم بر کیلوگرم ماده خشک بود. میزان پروتئین خام اسپرس دارای دامنه 10/2 تا 28/5درصد ماده خشک میباشد
فرآوری علوفه سبب ازدست رفتن بخشی از ماده خشک علوفه شده و سبب تغلیظ پروتئین خام و افزایش آن شدند که نتایج بدست آمده در این ارتباط با نتایج اکثر مطالعات منتشر شده مطابقت دارد
تمامی فرآوری ها سبب کاهش پروتئین نامحلول در شوینده اسیدی و افزایش نیتروژن قابل دسترس علوفه شدند. در این میان بالاترین عملکرد مربوط به فرآوری با آب و پلیاتیلن گلیکول بوده و خاکستر چوب دررتبه بعدی قرار داشت. افزایش میزان نیتروژن قابل دسترس در اثر استفاده از ترکیبات غیرفعال کننده تاننهای متراکم و کاهش میزان نیتروژن نامحلول در شوینده اسیدی و خنثی را میتوان به دلیل کاهش اتصالات تانن-پروتئین دانست
