بخشی از مقاله
چکیده
در برداشت پیاز استفاده از ماشینهای عقب سوار تنها در صورتی امکانپذیر است که محل تردد چرخهای تراکتور به اندازه حداقل چهل سانتی متر خالی از محصول باشد . این امر که به رها شدن %20 مساحت زمین منجر می گردد، موجب کاهش عملکرد محصول معادل این مقدار میگردد. در تحقیق حاضر امکان استفاده از ادوات جلو سوار برای کندن و ردیف کردن کل غده های نوار برداشت - معادل عرض تراکتور - و یا برای کندن و ردیف کردن غده هایی که فقط در جلو چرخها قرار می گیرند، بررسی گردید . تیمار های مورد ارزیابی به طور کلی شامل نصب یک پیاز کن میله ای در جلو تراکتور و اضافه نمودن ضمایمی برای کنار زدن غده های قرار گرفته در جلو چرخها، و یا نصب پیاز کن میله ای در عقب تراکتور و استفاده از ادوات جویچه ساز - برگرداندار و یا دیسکی - در جلو تراکتور برای برداشت محل عبور چرخهای تراکتور بود .
بررسی های اولهی انجام شده بر روی کارآیی پیازکن میله ای نشان داد که غیر یکنواختی عمق میله در حالت جلو سوار به علت عدم وجود کنترل خودکارکشش در جلوی تراکتور به مراتب بیشتر از حالت عقب سوار بوده و احتمال وارد نمودن صدمات مکانیکی به غده ها را افزایش می دهد. عدم فرمان پذیری مطلوب تراکتور و لغزش بالای چرخهای آن نیز از دیگر مشکلات استفاده از ماشین در حالت جلو سوار می باشد. بنابراین نصب پیازکن در عقب تراکتور و استفاده از دو عامل خاک ورز در جلو تراکتور برای کندن و ردیف کردن غده های قرار گرفته در جلو چرخها به عنوان تنها راه عملی در نظر گرفته شد. در این ترکیب تامین یکنواختی عمق کار جویچه ساز ها که به صورت جلوسوار به تراکتور متصل می گردند، بدون وجود سامانه کنترل خودکار برای نوع برگرداندار بسیار دشوار می باشد . ردیف کن نوع دیسکی بدون نیاز به سامانه کنترل خودکار هیدرولیکی قابلیت کار در عمق یکنواخت را داراست و فرمان پذیری و لغزش چرخهای تراکتور را نیز در حد قابل قبول تامین می نماید.
کلمات کلیدی: پیازکن، ماشینهای جلوسوار، مکانیزاسیون برداشت پیاز
مقدمه
سطح زیر کشت پیاز در کشور بالغ بر 57000 هکتار میباشد که از این مقدار، حدود دو میلیون تن پیاز تولید میشود . - Anon., 2009 - در ایران به غیر از عملیات خاک ورزی، بقیه مراحل تولید پیازاکثراً به روش دستی و غیر مکانیزه انجام میشود. مکانیزه کردن مراحل مختلف تولید این محصول موجب سهولت بخشیدن به کار کشاورزی،کاهش هزینهها و افزایش کیفیت محصول تولیدی می گردد. یکی از روشهای بسیار متداول در برداشت مکانیزه روش برداشت دو مرحلهای میباشد. در این روشمعمولاًابتداغده برگدار، ریشه بری شده و مدتی در زمینباقی میماند. این امر باعث عمل آوری و جلوگیری از فعالیت باکتریها و قارچها در محل بریدگیها می شود. در مرحله بعدی برگها توسط ماشینهای دیگری از غده جدا میشود. عملیات زیربر کردن غدهها در این سیستم با ادواتی نظیر علفکن میلهای و یا تیغه های افقی ثابت انجام می گردد - Hamasaki, et al., 1999; Hunter et al.,
. - 2008; استفاده از علفکن های میلهای با توجه به مزیت آن در جلوگیری از تجمع ریشهها در جلوی ماشین - در اثر حرکت چرخشی میله - و جدا ساختن غدهها در اثر لرزش خاک عمومیت بیشتری یافتهاند . - Mayberri, 2000 - علفکنهای میله ای که به منظور برداشت محصولات غده ای استفاده می شوند به ضمائم دیگری نظیر تکاننده ها با هدف جدا سازی بهتر غده ها از خاک منضم گردیدند . به عنوان مثال ویرامونتس - Viramontes, 1980 - علفکن میلهای را به یک شانه در پشته میله دوار تجهیز کرد و نشان داد که حرکت رو به بالا و پایین شانه، جدا شدن بهتر غدهها از خاک را تسهیل میسازد.در تحقیق حاضر به ساخت و ارزیابی یک علف کن میله ای جلو سوار برای زیر بر کردن غده هایی که به روش پخشی کاشته شده است پرداخته شده است.
مواد و روشها
در این تحقیق ابتدا نسبت به ساخت یک پیازکن میلهای که مشابه یک علف کن میله ای - Rod weeder - به عرض 2 متر میباشد اقدام گردید. این ماشین از یک میله افقی چهارگوش نازک با جنس سخت و مقاوم به سایش که توسط سه بازوی عمودی ثابت مجهز به تیغههای اسکنهای به عمق زیر غدهها 7 - تا 10 سانتیمتری زیر سطح خاک - نفوذ میکند تشکیل شده است - شکل . - 1 این میله افقی دارای یک حرکت چرخشی در خلاف جهت دوران چرخهای تراکتور میباشد که نیروی آن توسط یک هیدروموتور و از طریق زنجیر و چرخ زنجیرهای که در داخل بازوی میانی تعبیه شده است تامین می گردد. حرکت دورانی و افقی این میله در اثر پیشروی تراکتور باعث بالا راندن پیازها به سمت بالا ، بریدن ریشه آنها و آزاد شدن غده پیاز از خاک اطراف آن می گردد.
سرعت دورانی میله به گونه ای تنظیم گردید که به هنگام عبور از زیر پیازها سرعت نسبی محیط میله نسبت به غده ها به صفر می رسد و در نتیجه اصطکاک مالشی بین میله و پیازها در هنگام عبور به حداقل میرسد. پس از ساخت پیاز کن میله ای آزمایش های مقدماتی جهت بررسی عملکرد آن در دو حالت جلو سوار و عقب سوار انجام گرد ید و در این بررسی یکنواختی عمق کار میله مورد مطالعه قرار گرفت . در مرحله بعد امکان تلفیق این ماشین با دیگر عوامل خاک ورز برای کنار زدن غده ها از محل عبور چرخها مورد ارزیابی قرار گرفت . در این آزمایشها دو حالت کلی برای به کار گیری ماشین متصور بود.
درحالت اول با نصب ماشین در جلو تراکتور کل پیازهای یک نوار دو متری - عرض کار ماشین - کنده و سپس توسط دو ردیف کن پیازهای قرار گرفته در جلوی چرخ ها به کنار زده می شود. درحالت دوم تنها دو عامل خاک ورز برای کندن و کنار زدن پیاز های محل تردد چرخ ها در جلوی تراکتور نصب و پیاز های قرار گرفته در فاصله بین چرخ های تراکتور توسط پیازکن میله ای که در عقب تراکتور نصب می گردد کنده می شود. با توجه به اینکه کوچکتر بودن عرض چرخ های تراکتور باعث سهولت در امر کنارزدن غدههای جلوی چرخ ها میباشد، در این تحقیق تراکتور به چرخ های باریک - 22 سانتی متر - مجهز گردید.
حالت اول برای نصب ماشین ها در جلوی تراکتور و تامین حرکت بالا و پایین آن یک اهرم بندی اضافی مشابه آن چه برای تیغه های جلو تراکتوری استفاده میگردد، در زیر یک تراکتور مسی فرگوسن 285 نصب گردیدبرای جلوگیری از له شدن پیازهای کنده شده در زیر چرخهای تراکتور دو فاروئر در جلو چرخهای تراکتور پشت بازوهای عمودی پیازکن میتوانست وظیفه هدایت غدههای قرارگرفته در جلو چرخها به طرفین چرخهای تراکتور را بر عهده داشته باشد.در حالت دوم پیازکن میله ای به روش معمول به سه نقطه اتصال عقب تراکتور متصل و حرکت میله از طریق محور تواندهی تراکتور تامین می گردد.
در این حالت اهرم بندی جلو تراکتور تنها برای نصب دو عامل خاک ورز که وظیفه کندن و ردیف کردن پیازهای دو نوار 25 سانتی متری در جلوی چرخ ها تراکتور را به عهده دارد استفاده می گردد. عوامل خاک ورز مورد استفاده برای این منظور می تواند به دو شکل کلی صفحه برگردان دار و بشقابی باشد. بدین ترتیب با توجه به محدودیت های موجود چهار تیمار مختلف برای بررسی امکان به کارگیری پیاز کن میله ای و انجام آزمایشهای مقدماتی در زمین عاری از محصول در نظر گرفته شد. این تیمارها عبارت بودند از :
.1 نصب پیازکن میلهای در جلو به انضمام دو ردیف کن صفحه برگرداندار شناور - جلو سوار با ردیف کن شناور، شکل2الف - .
.2 35 mm نصب پیازکن میلهای درعقب به انضمام دو ردیفکن صفحه برگرداندار شناور در جلو - عقب سوار با ردیف کن شناور، شکل2 ب - .
