بخشی از مقاله
چکیده:
خانه یکی از مهمترین فضاهایی است که فرد با آن در ارتباط است. وجود برجهای مسکونی این امکان را به ساکنان می-دهد تا از امکانات بیشتر و بهتری بهره گیرند. عواملی همچون اقتصاد زمین و ساختمان و تامین مسکن برای خانوارهای جوان، سبب احداث ساختمانهای مسکونی متراکم مانند برجهای مسکونی میشود. اما چنانچه اصولی مناسبی در ساخت برجهای مسکونی در نظرگرفته نشود میتواند آسیبهای جبران ناپذیری ازجمله افسردگی و عدم شکوفا شدن استعدادها اشاره کرد.
در این مقاله، به بررسی جنبههای مختلف توسعه پایدار با رویکرد اجتماعی در طراحی ساختمانهای مسکونی پرداخته میشود. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهایی میباشد. طراحی برج مسکونی برای برقراری پیوندی پر معنا - بین ساکنین و محیط طبیعی که این پیوند از تلاش برای هویت یافتن یعنی به مکانی احساس تعلق داشتن ناشی گردیده است.
کلمات کلیدی: توسعه پایدار اجتماعی، معماری، طراحی برج مسکونی، حس تعلق به مکان.
1 مقدمه
بدون شک، خانه اولین و مهم ترین فضایی است که فرد با آن ارتباط بر قرار می کند. بشر همواره به دنبال برقرای و حفظ امنیت در محیط زندگی است، از این رو افراد خواهان زندگی در یک زیستگاه جمعی با حفظ حریم خصوصی می باشند. وجود برجهای مسکونی این امکان را به ساکنان می دهد تا از امکانات بیشتر و بهتری بهره گیرند. نیاز روز افزون جوامع و شهرهای بزرگ به ساختمانهای بلند و تحولات سریع و گسترده در این زمینه و نیز پیشرفتهای شگرف در زمینه مبانی طراحی معماری، سیستم سازه ای و تکنولوژی اجرای ساختمانهای بلند، تدوین منابع علمی جامعی در زمینه طراحی معماری و منهدسی این ساختمانها با استفاده از آخرین یافته های علمی امروز جهان و تجربیات طراحی و اجرای این گونه ساختمان ها را بیش از پیش ضروری ساخته است.
در قرن بیستم میلادی نیز مسائلی از قبیل افزایش جمعیت ، نیاز به اسکان بیشتر در شهرها ، ضرورت استفاده بیشتر از زمین در مراکز پرتراکم شهرها ، ضرورت بازسازی و نوسازی در مناطق شهری ، تقاضای مردم برای سکونت و یا کار در مراکز شهرها و ضرورت کاهش هزینه های ناشی از از گسترش افقی شهرها ، جزء عواملی بوده که ساخت ساختمان های بلند را به عنوان یک ضرورت در شهرهای بزرگ جهان مطرح کرد. توسعه پایدار مفهومی کلی نگر است و همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دیگر نیازهای بشری را در بر می گیرد. توسعه پایدار اجتماعی به معنای فرآیند ایجاد دگرگونی بنیادی در ساختارها و روابط اجتماعی و ارتقا کیفیت زندگی با انگیزه تحقق اهداف ادغام اجتماعی، انسجام اجتماعی در برجهای مسکونی است،
به نحوی که ساکنان از زندگی در خانه و محیط زندگی خود رضایت داشته باشند و از همسایگی با دیگر ساکنان لذت برند، در این شرایط با گذشت زمان، تعاملات اجتماعی بیشتر می گردد و اکثریت ساکنان نسبت به محل زندگی خویش تعلق خاطر و دلبستگی می یابند. بدین صورت پایداری اجتماعی بهره وری برجهای مسکونی را به حداکثر می رساند. در پژوهشی تحت عنوان "کلید توسعه شهری پایداری"، دمپسی و همکاران - - 2012، در شهرهای انگلستان تاثیر تراکم بر پایداری اجتماعی به ارتباط بین عناصر شکل شهری - شامل تراکم - و پایدار پرداخته اند. در این تحقیق بطور خاص ارتباط بین تراکم و جنبه های پایداری اجتماعی، بویژه برابری اجتماعی، برابری محیطی و پایداری جامعه را بررسی نمودهاند.
یافته های پژوهش نشان میدهد که بطور کلی تعداد پیوستگی بین تراکم مسکونی و جنبه های پایداری اجتماعی وجود دارد. ساکنان یک محیط پر تراکم تمایل بیشتری به استفاده از خدمات و تسهیلات محلی خود نسبت به محیطی که دارای تراکم کمتری هستند دارند. پژوهش دیگری تحت عنوان "بررسی کیفیت های فضایی و الزامات معماری موثر در دستیابی به آنها برای ارتقا پایداری اجتماعی در مجتمعهای مسکونی"، دکتر مردمی و همکار - 1393 - ، این پژوهش به جستجوی کیفیت های فضایی ارتقا دهنده پایداری اجتماعی در سکونتگاههای جمعی و راهکارهای طراحی موثر بر دستیابی به این کیفیت ها میپردازد، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که مهمترین مشخصه ها برای رسیدن به پایداری اجتماعی در مجموعه های مسکونی بر مبنای نیازهای انسان، آسایش فیزیکی فضای جمعی، اجتماع پذیری، امنیت و هویت،برابری، مشارکت و نظم اجتماعی می باشد.
مهمترین جنبه مبهم و مجهول در این مقاله، چگونگی برقراری پایداری اجتماعی در طراحی برج مسکونی میباشد که با توجه به مطالعات انجام شده، فرآیند برقراری تعاملات پایداری اجتماعی با تعریف عناصر اصلی و تعیین کننده پایداری اجتماعی، عدالت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مشارکت و امنیت انجام میشود و سعی بر آن است که در طراحی قسمتهای مشترک برج بین ساکنین و فضاهای تعاملات، متغیرهای ذکر شده به عنوان فاکتورهای اصلی پایداری اجتماعی درنظر گرفته شود. با توجه به مطالب فوق، پژوهش حاضر سعی داشته است به مطالعه ابعاد توسعه پایداری اجتماعی و تاثیر آن در برجهای مسکونی بپردازد. در این مقاله، به بررسی جنبههای مختلف توسعه پایدار با رویکرد اجتماعی در طراحی ساختمانهای مسکونی پرداخته میشود. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهایی میباشد. طراحی برج مسکونی برای برقراری پیوندی پر معنا - بین ساکنین و محیط طبیعی که این پیوند از تلاش برای هویت یافتن یعنی به مکانی احساس تعلق داشتن ناشی گردیده است.
بخشهای مختلف این مقاله به شرح ذیل میباشند:
بخش 2 به بیان کلیات توسعه پایدار به ویژه در حیطه اجتماعی پرداخته میشود. در بخش 3، روش شناسی تحقیق شرح داده میشود. ارایه راهکار پیشنهادی در بخش 4 آورده شده است. نتیجهگیری و جمعبندی در بخش 5 ارایه میشود. در این بخش به بررسی برخی از مفاهیم اساسی که در مقاله مورد استفاده قرار گرفته است، پرداخته میشود.
-1-2 توسعه
واژه ”توسعه“ در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفتهترشدن , قدرتمندترشدن و حتی بزرگترشدن است - فرهنگ لغات آکسفورد , . - 2001 توسعه عبارت است از ارتقای مستمر کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر و انسانی تر.
· ارتقای مستمر؛ یعنی این که توسعه حالت مقطعی نداشته باشد.
· کل جامعه و نظام اجتماعی، یعنی همه سونگری و فراگیری آن شامل تمامی افراد جامعه گردد.
· به سوی زندگی بهتر و انسانیتر، زندگی بهتر و انسانیتر هنگامی برای همگان میسر است که عدالت اجتماعی در جامعه حاکم گردد، زیرا ارزشهای اصلی توسعه یا عدالت اجتماعی عبارتند از؛
· معاش زندگی یا قدرت تأمین نیازهای اساسی زیستی. بنابراین رشد اقتصادی شرط لازم برای رسیدن به توسعه و عدالت اجتماعی است.
· اعتماد به نفس داشتن انسان، یعنی احساس
شخصیت کردن و بازیچه نبودن. آزادی و توانایی انتخاب داشتن. توسعه به انسان امکان میدهد تا قدرت بیشتری در مبارزه با طبیعت داشته باشد، اوقات فراغت بیشتری داشته باشد، امکانات و خدمات بیشتری داشته باشد، دارای یک زندگی معنوی و انسانی باشد.
