بخشی از مقاله
چکیده:
در حال حاضر از سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی با توجه به تجربه و سابقه طولانی، بیشترین انتظار کمکرسانی و انجام عملیات در هنگام وقوع حوادث وجود دارد. اقدامات حساس و مهم نیروهای امدادی بهصورت فردی و گروهی، با استفاده از تجربه، در سختترین شرایط برای نجات انسانها بسیار حیاتی و سرنوشتساز است. هدف از این پژوهش ارائه روشهای آواربرداری در هنگام وقوع زلزله تو سط نیروهای آتشن شانی میبا شد. هدف از انجام این پژوهش بیان شیوههای جستجو نجات افراد محبوس شده در آوار و چگونگی انجام عملیات نجات توسط نیروهای آتشنشانی میباشد. روش مورد استفاده در این پژوهش میدانی میباشد. همچنین ارائه پیشنهادات مؤثر در بهبود عملکرد نیروهای آتشنشانی برای انجام عملیاتهای سریع و بدون خسارت و تلفات میباشد.
کلمات کلیدی: زلزله، مدیریت امداد، آواربرداری، خسارت جانی، شرایط بحران.
.1 مقدمه
هر ساله بلایای طبیعی همانند زلزله، سیل، طوفان و آتش سوزی قسمتهای مختلفی از جهان را گرفتار می کند. چنین بلایای طبیعی علاوه بر آسیبهای مستقیم جانی و مالی، با برجای گذاشتن مقادیر بسیار زیادی از آوار در محلهای حادثه دیده باعث آلودگی محیط زیست و در برخی موارد سد شدن جریان زندگی در مکانهای حادثه دیده می شوند. به طور کلی بیشترین تلفاتی که در زلزله ها پس از وقوع زلزله حادث می شود تلفات ناشی از عدم امداد و نجات به موقع حادثه دیدگان است که این خود آواربرداری سریع و مناسبی را طلب می کند که این آواربرداری و حدف آن از محل حادثه دیده که یکی از مهمترین اجزا در عملیات نجات و بازسازی می باشد.
بسیاری از آقار باقیمانده از بلایای طبیعی خطرناک نیستند. خاک، مصالح ساختمانی، زباله های سبز همانند درختان و بوته ها، حجم بسیار زیادی ز آوار را تشکیل می دهند که بسیاری از آنها قابل بازیافت می باشند، که نادیده گرفتن مسائل مربوط به از بین بردن آثار و زباله های باقیمانده در آن، شرایط زندگی را برای ساکنان دشوار می سازد.تیمهای آواربرداری پس از ورود به منطقه می بایست دارای یک برنامه ریزی از قبل تعیین شده و مدون باشند تا بتوانند در کوتاه ترین زمان ممکن آغاز به عملیات کنند تا در فرآیند امداد و نجات که وقت و مدیریت حرف اول را می زند به ایفای نقش پردازند و همچنین از آنجا که بلایای مختلف آوارهای مختلفی بر جای می گذارند که محل وقوع حادثه نیز تاثیر بسیاری در نوع مواد پسماند دارد، در این مقاله سعی شده پس از بررسی انواع امداد و نجات به مسئله آوار زلزله و پاکسازی محل پس از زلزله و دپو کردن مواد زاید و بازیافت آنها پرداخته است.
عصری را که در آن زندگی می کنیم - - عصر مدیریت و ارتباطات سریع - - و دنیای امروز را دهکده جهانی نامیده اند . عصری که در آن نقش اطلاعات و منابع اطلاع رسانی بسیار مهمتر از استعداد های درخشان و مغز های متفکر است . بدیهی است که سرعت انتقال و مبادله اطلاعات به همراه تکنولوژی پیچیده و در حال تغییر ، باعث پویایی روز افزون محیط داخل و خارج سازمان می گردد . بدین ترتیب شمار فرصتها و تهدیدات محیط در واحد زمان افزایش می یابد به طوریکه می توان شاهد بروز معضلات و بحرانهای بیشتری بود.حوادث و سوانح از هر نوع که باشد آثار قابل ملاحظه ای بر سرنوشت سازمان خواهد داشت . بر این اساس نیاز به آشنایی با اصول و شیوه های صحیح عملیات های جستجو و خارج نمودن مصدومین هنگام بروز معضلات و مشکلات اساسی ، بیش از پیش احساس می شود .نیاز به تصمیم گیری سریع ، عدم واکنش سریع احتمالا عواقب نامطلوبی خواهد داشت ، راه حل های محدود ممکن است موجب اتخاذ تصمیمات نادرستی شود که عواقب وخیمی بدنبال داشته باشد .
متن اصلی
زلزله Eart hquake»زمین لرزه عبارت است ازحرکات ولرزش های ناگهانی و گذرا در زمین که از ناحیه محدودی منشأ می گیرد و ازآنجا درتمام جهات منتشر می شوند.«در کتاب فیزیکال جئوگرافی1 آمده است:»زلزله یکسری ازتکانها ولرزشهای ناگهانی که از آزاد شدن فشار در طول گسل های فعال ودر مناطق آتشفشانی فعال ناشی می شود.تکانها ولرزشهای سطح زمین که در ارتباط با حرکات پوسته زمین در زیر زمین می باشد.« در فرهنگ آکسفورد آمده است:»حرکات ناگهانی وشدید سطح زمین.« از تعاریف ذکر شده در فوق ومنابع دیگر می توان برداشت زیر را نمود:»زلزله عبارت از حرکات و ارتعاشات نا گهانی سطخ زمین ناشی از شکسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است که در صورت شدت زیاد در مراکز انسانی موجب خسارتهاوزیانهای فراوان می شود.
« زلزله از یکطرف موجب شکسته شدن و جابجائی بین توده های سنگی پوسته زمین می شود و ازطرف دیگر همین جابجائی و شکسته شدن منجر به ایجاد امواج و انتشار در درون زمین می شود ، مانند انداختن قطعه سنگی در حوض یا دریاچه که منجر به ایجاد امواجی می شود. زلزله مانند شکسته شدن قطعه چوب خشک شده ای می ماند که از یکطرف موجب گسیخته شدن چوب و از طرف دیگر موجب انتشار امواج در اطراف خود می شود.موج زلزله موجی است که از طریق زمین حرکت می کند، که اغلب سبب ایجاد زمین لرزه یا انفجار می شود. امواج زلزله توسط زلزله شناسان مطالعه میشوند، و توسط لرزه نگار و زلزله سنج اندازه گیری می شوند.بطور کلی پس از اینکه در داخل زمین زلزله ای به وجود آمد و انرژی زمین آزاد شد، این انرژی آزاد شده به صورت امواج ارتعاشی در کلیه جهات منتشر شده و انرژی زلزله را با خود منتقل مینمایند.
انواع امواج زلزله
امواج زمین لرزه با توجه به حرکتشان در داخل یا سطح زمین به دو دسته تقسیم میشوند:
امواج داخلی یا پیکری
دسته ای از امواح لرزه ای هستند که در درون زمین حرکت کرده و در تمامی جهات منتشر میشوند و با سرعتی بیش از موجهای سطحی حرکت می نمایند. امواج داخلی نیز به دو گروه امواج طولی یا اولیه و امواج عرضی یا ثانویه قابل تقسیم هستند.
امواج سطحی
سرعت امواج سطحی از امواج عرضی کمتر است وشدت آن نسبت به عمق و نسبت به فاصله از مرکز به سرعت کاهش می یابد . این امواج درتحت شرایط خاص ودر فصل مشترک دو محیط گازی ومایع ،در اثر ارتعاشات ناشی از زلزله بوجود می آید .بیشترین انرژی ناشی از تکانهای کم عمق را دارا بوده و عامل اصلی خرابی های ناشی از زمین لرزه بخصوص در مناطق مسکونی میباشند. این گروه از امواج پس از تداخل موجهای داخلی در امتداد حدفاصلها، شروع به ارتعاش کرده و عمق نفوذ محدودی دارند، از این رو همواره در نزدیکی سطح های ناپیوستگی متمرکز میشوند. بدین جهت در محیطهای همگن موجهای سطحی نخواهیم داشت.
این امواج که به نامهای موجهای محدود شده و یا موجهای هدایت شده نیز معروفند خود به گروههای مختلفی چون موج لاو و امواج رایلی تفکیک میگردند. حرکت این دو موج بسیارپیچیده و قدرت تخریبی این امواج و موج S بسیار زیادتر از امواج P است .این امواج توسط ویژگیهایی چون سرعت، دامنه، طول موج، دوره تناوب و فرکانس از یکدیگر تمییز داده میشوند.در فاصله ای در حدود 120 کیلومتری مرکز زلزله ،اولین موجی که ازکانون زلزله - با عمق 18 کیلومتر - به ایستگاه زلزله نگار می رسد موج P است . سرعت این موج 6 تا 6 5 کیلومتر است . بعداز آن موج sوسپس موجهایL و R می رسند . سرعت امواج P در حدود 1 73 برابر امواج S است.
مقیاسهای اندازه گیری زلزله
بارها در هنگام وقوع زلزله با مقیاسی به نام بزرگی - ریشتر - روبرو شده ایم. اما شاید مقیاس دیگری را نیز به نام شدت - مرکالی - شنیده باشیم، این دو مقیاس مهمترین مقیاسهای اندازه گیری زمین لرزه ها هستند که قدرت یک زمین لرزه را از دو جنبه به شرح ذیل بیان می کنند:
بزرگی زمین لرزه
بزرگی زمین لرزه به نوعی، میزان انرژی آزاد شده از زمین لرزه را نشان می دهد. واحد سنجش بزرگی به افتخار مبدع آن دکتر چارلز ریشتر با واخحد »ریشتر« بیان می شود. رابطه ریاضی مقیاس ریشتر لگاریتمی است، یعنی افزایش یک واحد در مقیاس ریشتر نشان دهنده افزایش ده واحدی در دامنه موج است. به عبارتی، دامنه موج زمین لرزه 7 ریشتری 10 برابر یک زمین لرزه 6 ریشتری است. توسط دانشمندان زلزله شناس روابط ریاضی بین بزرگی و انرژی زمین لرزه برقرار گردیده است و نکته مهم در آن این است که بر اساس این روابط، با افزایش یک واحد در بزرگی زمین لرزه، انرژی آن حدود 32 برابر می شود. برخی مواقع مشاهده می شود که مقادیر بزرگی گزارش شده به وسیله مراکز تحقیقاتی مختلف با یکدیگر متفاوت است.
این امر به چند دلیل مختلف می تواند رخ دهد که از آن جمله می توان به برآورد ابتدایی بزرگی یک زمین لرزه به وسیله داده های تعداد معدودی ایستگاه لرزه نگاری اشاره کرد. معمولاً وقتی داده های بیشتری از ایستگاه های مختلف به مراکز محاسبه بزرگی می رسد، عدد اولیه بزرگی تغییر می کند. ضمناً زلزله شناسان از روشهای مختلفی برای محاسبه بزرگی استفاده می کنند که مقداری اختلاف در حدود 0/3 در برآوردها یشان قابل پیش بینی است.
