بخشی از مقاله
چکیده:
افزایش جمعیت و نیاز روزافزون بشر به مواد غذایی، بشر را به تکاپو برای تولید هرچه بیشتر مواد غذایی و افزایش بهره برداری از مزارع کشاورزی انداخته است. روغن نیز از مواد غذایی مورد نیاز است که برای تهیه آن راه های مختلفی وجود دارد؛ نخل های روغنی یکی از بهترین راه های تهیه روغن به شمار می رود چون هم به اکوسیستم از طریق تولید اکسیژن و ...کمک می کند و هم بهره ری بالایی برای تولید روغن را دارد. این تحقیق به منظور شناسایی خصوصیات نخل های روغنی انجام شد. نتایج تحقیق حاضر در مورد ویژگی ها این نوع از نخل ها، مناطق و کشورهای کاشت آن و صرفه های اقتصادی این محصول، آفات، شرایط مناسب کاشت، برداشت محصول از دانه روغنی و نوع محصول دهی، فواید و ... بحث نموده و امیدوار است که این اطلاعات بتوانند دانش مناسبی برای کاشت این محصول در ایران فراهم کنند.
کلمات کلیدی: روغن گیاهی، مناطق گرمسیری، جوانه زنی ، نخل روغنی
.1مقدمه
نخلها یکی از بهترین هدایای الهی به انسان می باشد. به طوری که به جرات می توان گفت ،تنها گیاهی است که تمام قسمتهای آن مورد استفاده قرار می گیرد . به طوری که در شهرستان جهرم علاوه بر میوه نخل خرما که مصرف خوراکی دارد ،از برگ - پیش - آن در صنایع دستی مانند بافت حصیر،کلاه ، زنبیل، باد بزن و ازهسته آن نیز به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد . نخل روغنی نیز یک جنس از خانواده بزرگ نخلیان - Arecacea - می باشد که علاوه بر مصارف قسمتهای مختلف گیاه، میوه آن نیز جز دانه های روغنی می باشد. از فسیلها و شواهد تاریخی بدست آمده به نظر می رسد که منطقه اصلی نخل روغنی از جنگلهای بارانی آفریقای غربی است با توجه به اینکه این گیاه تولید پاجوش نمی کند تنها از طریق بذر - تولید مثل جنسی - و از طریق کشت بافت - تولید مثل غیر جنسی - قابل تکثیر می باشد .
میوه های نخل روغنی به صورت متراکم در نزدیک هم و به حالت cluster رشد و نمو می کند . گیاه بالغ نخل روغتی هر سال 20-25 عدد برگ تولید می کند . با توجه به نقش مستقیم برگها در میزان فتوسنتز ، تعداد برگ ، اندازه و وضعیت سلامت برگها بسیار مهم می باشد. - Tan, 1983 - بذر گیاه در شرایط گرم و مرطوب بعد از 90 تا 100 روز جوانه می زند با این وجود در صورت نا مساعد بودن شرایط ممکن است سالها جوانه زنی به تعویق افتد ، از این رو باغداران تمایل به خرید نهال هایی دارند که حاصل جوانه زنی بذور می باشند . تولید اقتصادی بذر به فاکتور های والدینی مانند : نسبت سنگینی و بلندی میوه به خوشه ، نسبت فراوانی روغن به خوشه ، نسبت اندازه مغز به خوشه ، میوه دهی زود ، نازکی اندوکارپ و تحمل به بیماری پوسیدگی فوزاریومی که از یک گیاه مادری پس از یک دوره 8 ساله تحت مراقبت بوده انجام می گیرد.
از آنجایی که بذرهای نخل روغنی برای جوانه زنی مجبورند برای بدست آوردن دما و رطوبت یک دوره طولانی را سپری کنند و از آنجایی که این دوره به طور طبیعی بوسیله قارچها و دیگر میکرو ارگانیسمها صورت می گیرد فرایندی کند و مستلزم گذشت زمان بین 1 ال 3 سال می باشد .تولید بذر نخل روغنی و همچنین فرایند نگهداری و برداشت محصول از این نخل ها نیازمند شناخت ویژگی های گیاه شناختی آن است لذا اهمیت تحقیق حاضر از آنجا ناشی می شود که مطالعه ای منسجم در مورد این نوع نخل ها را ارائه نماید. بنابراین ضروری به نظر می رسد که تحقیقات بیشتری در این خصوص صورت گیرد تا بتوان مشکلات و شرایط کاشت و برداشت این محصول را شناسایی کند تا از این طریق باغداران کمتر متحمل خسارت چه از نظر اقتصادی و چه از نظر زمانی شوند و در صورت لزوم به کاشت آن رغبت نمایند.
.2 مروری بر پژوهش های پیشین
هررا 1و همکاران 1999و هوسی19852 عنوان نمودند که از آنجایی که بذور نخلهای روغنی، مانند اکثر بذرها با پوشش خیلی ضخیم - تستا - ، مشکلاتی در جوانه زنی دارندو دارای خواب 1 الی 2 سال بوده که این موضوع به محدودیت رشد جنینی ناشی از محدودیتهای مکانیکی و بالا بودن اکسیژن، در اثر تراکم سخت و زیاد بافت آندوسپرم بذور نخل روغنی نسبت داده می شود. در فصل 53 کتاب palmaceae اشاره گردیده خواب بذور نخل روغنی یک مشکل اساسی ،جهت جوانه زنی می باشد و گونهguineensis بر اساس گزارشات مشخص شده، بیشتر از بقیه مشکل جوانه زنی دارد. اشاره گردیده که اگر بعد از رسیدن، بذرها را به مدت 2 ماه در دمای منزل نگهداری کنیم خواب بذرها از بین می رود.
در سال 1962ریس3در بررسی پیش رفتار گرمایی و جوانه زنی نخل روغنی ،به این نتیجه رسید که بذرها می بایست در دامنه دمایی-40 38 برای 90 روز و رطوبت %18قرار بگیرند تا حداکثر جوانه زنی داشته باشند. مارتین4و همکاران در سال 2009 در بررسی تاثیر انبار داری و تیمارهای حرارتی در جوانه زنی نخل روغنی اعلام نمودند، که برای شکشتن خواب بذرها، بعد از قرار دادن تیمارها در دمای 40 درجه سانتی گراد و در طول مدت زمان 40 و 60و 80 روز، بذرهایی که تحت دمای 40 درجه سانتی گراد و 60 روز قرار گرفتند، بیشترین جوانه زنی را داشتند % 56/3 - - و بذرهایی که تحت دمای 40 درجه و 80 روز قرار گرفته بودند دیرتر جوانه زدند.
نیکلاس فاندم5و همکاران در سال 2010، در بررسی تاثیر تیمار دمایی بر جوانه زنی بذر و همچنین رشد بعدی نهالهای نخل روغنی، به این نتیجه رسیدند که تیمار دمایی طولانی، باعث کاهش جوانه زنی و قدرت دانهالها می شد و بذوری که در یک دوره کوتاه 60 روزه و دمای 39+-1 قرار گرفتند، بیشترین جوانه زنی را داشتند و آنهایی که در مدت زمان بیشتر، یعنی 80 و100 روز قرار گرفتند قدرت جوانه زنی آنها کاهش پیدا کرد. اسید هیومیک با استفاده از هومات - یک نام عمومی برای توصیف مواد کربنه است که از معادن ذغال سنگ استخراج می گرددکه به آن لیگنین اکسید شده نیز می گویند - واز یک محلول قوی قلیایی نظیر هیدروکسید سدیم و یا پتاسیم به دست می آید،که پ-هاش آن بیش از 9 می باشدمعمو لا دارای خلوص 6 تا 12 درصد بوده و با کودهای شیمیایی و علف کشها نیز قابل اختلاط می باشد
مخلوط کردن آن با فسفر ایجاد مشکل می کند. ولی مخلوط کردن با نیتروژن ایده ال می باشد،زیرا از شستشوی آن در خاک به علت مواد آلی بودن می کاهد . معمولا اسید هیومیک به تنهایی استفاده نمی شود و با اسید فلوویک مخلوط می باشد. اسید فلوویک از مواد هوماتی بوده و واقعا یک اسید بوده و دارای پ- هاش حدود 3 است و به راحتی می توان با انواع کودها مخلوط نمود. - سماوات و همکاران - 1387 اسید هیومیک ،سبب بهبودخصوصیات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی خاک می گردد. - 52؛ - 53
مزایای بیولوژیکی اسید هیومیک:
-افزایش تقسیم سلولی و رشد گیاه.
-افزایش قطر دیواره سلولی و مقاومت به آفات و بیماریها.
-افزایش درصد جوانه زنی بذر.
افزایش میکروبهای مفید خاک.
-افزایش میزان ویتامین ها در گیاه.
افزایش رشد ریشه.
افزایش فتوسنتز در گیاه.
-افزایش میزان آنزیمها در گیاه.
افزایش جذب مواد غذایی توسط گیاه. . - سماوات و همکاران - 1387در این پژوهش، یکی از مزایای بیولوژیکی اسید هیومیک که همانا افزایش درصد جوانه زنی است مد نظر قرار گرفت.
.3یافته های پیشین:
سبزواری و همکاران - 2010 - ، با مطالعه اثر اسید هیومیک بر جوانه زنی چهار رقم گندم پاییزه - سایونز و سبلان - و بهاره - چمران و پیشتاز - بهترین غلظت اسید هیومیک برای افزایش جوانه زنی ارقام مختلف در مورد تمام صفات را 54 میلی گرم در لیتر عنوان نموده اند . سماوات و همکاران، در سال 2005 عنوان نمودند که خیساندن بذر سیب زمینی به مدت 24 ساعت در محلول %2 اسید هیومیک میزان عملکرد را %23 افزایش می یابد - - Samavat, and Malakooti,2005 .پیکولو6و همکاران - - 1993، گزارش کردند که سرعت و درصد جوانه زنی بذور کاهو و گوجه فرنگی تیمار شده در پتری دیش های حاوی اسید هیومیک افزایش می یابد.در صد سال اخیر، جوانه زنی نخل روغنی ،بوسیله رفتارهای حرارتی در گزارشات متعدد از جمله اشخاصی مانند نیکلاس فاندم،7 ریس،هوسی و اشخاص دیگر آورده شده ،که هیچکدام اثر اسید هیومیک را روی جوانه زنی بذر نخل روغنی آزمایش نکردند.
.4یافته های پژوهش
نخل روغنی : Elaies guineensis - jacq -
