بخشی از مقاله
سيمان
سيمان يا سمنت واژه‌اي است كه از لغت سمنتوم رومي گرفته شده و قدمت آن به پيش از ميلاد مي‌رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر روم واقع در ايتاليا كه مربوط به سنه 27 قبل از ميلاد است ديده شده. در ساختمان گنبد اين بنا كه 43 متر قطر دارد مخلوطي از خرده سنگ و آهك پخته بكار رفته است. ولي كشف سيمان به شكل امروز مربوط است به يك نفر بناي انگليسي به نام ژوزف اسپدين كه از پختن آهك و خاك رس در حرارت بالا و آسياب كردن آن موفق شد
ابتدايي‌ترين نوع سيمان را كشف نموده و آن را در تاريخ 21 اكتبر 1824 بنام خود در انگلستان ثبت نمايد و نام محصول بدست آمده را سيمان پرتلند گذاشت علت اين نامگذاري طوري كه گفته شد سيمان از سمنتوم رومي گرفته شده و پرتلند نام جزيره‌اي است در انگلستان كه رنگ سيمان پس از سخت شدن به رنگ سنگهاي ساحلي اين جزيره در مي‌آيد به همين دليل نام پرتلند را به دنبال سيمان براي آن انتخاب نمودند البته قبل از ژوزف اسپدين اشخاص ديگري در فرانسه و انگلستان از
پختن خاك رس و سنگ آهك مصالح مشابهي بدست آوردند ولي هيچكدام كار خود را دنبال نكرده و محصول خود را به ثبت نرسانيدند. بايد توجه نمود كه در بعضي از كتابهاي ايراني كه در دسترس نگارنده بود اشخاص ديگري را به عنوان اولين نفر كه سيمان را به ثبت رسانيد معرفي مي‌نمايند ولي در فرهنگ دهخدا و دايره‌المعارف فارسي تأليف غلام حسين مصاحب، ژوزف اسپدين را به عنوان اولين نفر ذكر مي‌كنند ولي آنچه مسلم است كه سيمان در اوايل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسيده و آن را ابتدا براي ساختن فانوس دريائي مورد مصرف قرار دادند.
تاريخچة رواج سيمان در ايران
بديهي است منظور از تاريخچة سيمان در ايران يك تحقيق تاريخي نيست كه بدانيم مثلاَ اولين پاكت سيمان در چه تاريخي و يا بوسيلة چه شخصي به ايران وارد شده است بلكه منظور اين است كه نگاه مختصري داشته باشيم به تاريخ سيمان ايران.
اولين كارخانه سيمان با توليد روزانه 100 تن در نزديكي شهرري در تهران احداث و در سال 1312 آغاز به كار كرد و تا سال 1334 به تدريج با افزودن واحدهاي ديگر به اين مجموعه ظرفيت اين كارخانه به 600 تن در روز رسيد ولي به علت شروع عمليات ساختماني و راه‌سازي در ايران اين مقدار سيمان جوابگوي نيازهاي كشور نبود و به تدريج در نقاط ديگر مملكت كارخانه‌هاي بزرگ سيمان داير گرديد از جمله سيمان تهران- سيمان شمال- سيمان مشهد- سيمان فارس- سيمان اروميه- سيمان آبيك كه تعداد آنها به حدود بيش از 20 كارخانه مي‌رسد و توليد آن فعلاَ در حدود بيست ميليون تن در سال مي‌باشد كه هنوز جوابگوي مصرف داخلي نبوده و مجبور به واردات سيمان مي‌باشيم.
مواد تشكيل دهنده سيمان پرتلند
بايد توجه نمود رايج‌ترين و پرمصرف‌ترين سيمان مورد استفاده در صنعت ساختمان سازي اعم از پل- تونل- راه‌سازي و يا ساختمان و غيره همان سيمان پرتلند است. موادي كه براي پختن سيمان به كوره مي‌رود از دو مادة اصلي تشكيل شده كه تقريباَ شامل تمام مواد مورد نياز سيمان‌پزي مي‌باشد. اين دو ماده عبارت است از: خاك رس و سنگ آهك ولي اگر بخواهيم بطور مجزا مواد تشكيل دهنده سيمان را مطالعه نمائيم آنها عبارتنداز:
1- آهك Cao در حدود 60 تا 70%
2- سيليس SiO2 در حدود 20%
3- اكسيد آلومينيوم Al2O3 در حدود 6%
4- اكسيد آهن Fe2O3 در حدود 4%
5- اكسيد منيزيم MgO در حدود 3%
6- So3,Na2O,K2O در حدود 4%
7- مواد ديگر در حدود 2%
روند تهية سيمان
در تمام طول تهيه سيمان از آغاز كار كه تهيه مواد اوليه است تا آخرين مرحله كه بارگيري مي‌باشد دو عمل مورد نظر است كه در تمام مراحل تهيه سيمان مي‌بايد اعمال شود.
اول مخلوط كردن مواد مي‌باشد. از ابتدا سعي بر اين است كه در تمام مراحل تهيه سيمان به هر وسيله‌اي كه ممكن باشد كاري كنند كه مواد مختلف سيمان با يكديگر بهتر مخلوط شده و محصول يكنواختي توليد نمايد حتي عمل مخلوط كردن در سيلوها نيز انجام مي‌شود. دوم آزمايشگاه است
در كليه مراحل تهيه سيمان هميشه آزمايشگاه ناظر بر كار تهيه سيمان مي‌باشد تا محصول بدست آمده مطابق مشخصات ارائه شده از طرف كارخانه باشد. در كارخانه‌هاي جديد بطور خودكار مقداري از محصول در مراحل مختلف تهيه مثلاَ از روي قسمت‌هاي مختلف تسمه‌هاي نقاله و يا
سيلوهاي ذخيره مواد و يا هم‌زن‌ها و يا كوره‌هاي پيش داغ كن و غيره به آزمايشگاه برده مي‌شود كه اولاَ درصد مواد تشكيل دهندة سيمان كنترل شده و آن را با مشخصات تعيين شده در كارخانه تطبيق نمايند و مواد كم و يا زياد آن را تصحيح كنند، در ثاني پراكندگي مواد مختلف در كل محصول مورد كنترل قرار گيرد تا اگر بعضي از اقلام محصول در نقطه‌اي متمركز شده باشد بوسيله
هم‌زن‌هاي مختلف اين تجمع را پراكنده كرده تا حتي‌المقدور محصول يكنواختي بدست آيد. روش كار آزمايشگاه بدين گونه است كه مثلاَ در طول مسير حركت مصالح براي تهيه سيمان در نقاط مختلف تسمه‌هاي نقاله در زمانهاي مساوي به طور خودكار دريچه‌اي باز شده و قسمتي از محصول به داخل جعبه‌اي مي‌ريزد و اين جعبه كه بلافاصله در آن بسته مي‌شود از كانالهايي كه براي همين منظور ساخته شده است بطور خودكار بوسيله فشار هوا و با شيب طبيعي به آزمايشگاه هدايت مي‌شود و به طرق مختلف اين نمونه مورد آزمايش قرار مي‌گيرد و كم و كسري‌ها در هر مرحله
اصلاح مي‌شود.
براي تهيه سيمان مراحل مختلف شرح داده شده در زير انجام مي‌شود:
1- معادن
2- سنگ شكنها
3- آسياب كردن مواد
4- خشك‌كنهاي مقدماتي
5- پودر كردن مواد اوليه
6- روش تر
7- روش خشك
8- آزمايش نهائي
9- كوره‌هاي پيش گرم كن
10-سيمان‌پزي
11-كوره‌هاي سيمان‌پزي
12-مراحل مختلف پخت
13-مدت زمان تهيه سيمان
14-كلينكر
15-آسياب كردن كلينكر
16-درشتي دانه‌هاي سيمان
