بخشی از مقاله
چکیده
برترین معیار در عرصه سیاست، معیار عدالت خواهی و عدالتورزی است، این بدین معنی معناست که شایستگیها در همه امور رعایت شود و تبعیضها زدوده گردد. و بهترین سیاست برای همگان، سیاستی است که بر عدالت همه جانبه استوار باشد و به بهانههای گوناگون، عدالت زیر پا گذاشته نشود. اجرای عدالت در سطح جامعه نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. و نیز از اهداف مهم انقلاب اسلامی مردم ایران است؛ و یکی از مضامین شکل دهی انقلاب اسلامی میباشد.
عدالت چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی از مطالبات مهم انقلاب اسلامی میباشد. در انقلاب اسلامی ایران و به عبارت دیگر عدالتخواهی شیعه است که از صدر اسلام تا حادثه عاشورا و از آنجا تا قیام مهدی صاحبالزمان همچنان در جوش و خروش بوده است و خواهد بود. و یکی از انگیزه ها و نیز اهداف انقلاب اسلامی تحقق عدالت و ریشه کن نمودن ظلم و ستم در تمامی ابعاد و از بین بردن فاصله طبقاتی بوده و هست و اهمیت این اصل تا جایی است که تحقق عدالت به عنوان غایت حرکت جامعه اسلامی معرفی شده است.
-1مقدمه
انسان برای زندگی اجتماعی خود نیاز به یک سری برنامههای اصولی دارد که برای جلوگیری از هرج و مرج در میان جوامع انسانی مفید است. وجود عدالت به عنوان یکی از این برنامهها برای جلوگیری از تضییع حقوق قشر مستضعف و مبارزه با ظالمان مورد توجه ادیان مختلف خصوصاً اسلام بوده است. این مهم در انقلاب اسلامی ایران نیز از سوی شخص حضرت امام مورد توجه و تأکید قرار گرفت با آغاز انقلاب اسلامی، عدالت نیز در جامعه ما، جایگاه اصلی خود را یافت و گسترش روح عدالت، در سرزمینی که سموم خزان ستمها بوستان پر معنای حیات را به پژمردگی کشانده و فضیلتگرایان را به انزوا رانده بود، در محور اهداف والای انقلاب و مقیاسی مهم برای تمام عملکردها قرار گرفت و چون اسلام و عدالت دو همزاد همیشه قرینندا که تصّور یکی بدون لحاظ دیگری بیمعناست این مقاله درصدد است با استفاده از روش مطالعه کتابخانهای و تحلیلی، به تبیین موضوع عدالت در انقلاب اسلامی ایران بپردازد.
-2تعریف مفاهیم کلیدی
پیش از پرداختن به بحث اصلی، لازم است مفاهیم مهم و کلیدی بحث تعریف شوند، تا در سایه ایجاد همفکری مفهومی، درک درستی از مطالب این نوشتار به دست آید.
.2-1 تعریف انقلاب
برای وارد شدن به بحث انقلاب، بجاست ابتدا تعریف انقلاب را از فرهنگ معین از نظر بگذرانیم: »انقلاب از نظر لغوی به معنای تغییر، تحول، برگشتگی و تبدیل است و از بعد سیاسی به معنای شورش عدهای برای واژگون کردن حکومت موجود و ایجاد حکومتی نو است. - «معین،1387، . - 321 با مراجعه به قرآن در خصوص انقلاب، میبینیم از نظر قرآن، جوامع در نهایت امر به سوی امن و نعمت و رفاه و استخلاف صالحان در زمین، میل خواهند کرد. در این رابطه، آیه 4 سوره »قصص« وعده میدهد: مؤمنان و نیکوکاران در زمین پیروز خواهند شد و به امن و ایمان خواهند رسید.
الهام گرفتن از قرآن و پیشوایان دینی، ما را به تبیین و تحلیل علل و عوامل بروز انقلابات رهنمون کرده و چراغی فروزان فرا راه بررسی و تفحص در انقلابات، روشن میکند. باشد تا به مدد این چراغ فروزان، از این بررسی مقصود نهایی حاصل شود. در مورد تعریف اصطلاحی انقلاب، نظریات متعددی از جانب اندیشمندان مطرح گردیده است . آیتاللّه مصباح انقلاب را به مفهوم نوعی از تحول و دگرگونی اجتماعی میداند.
دکتر منوچهر محمدی در کتاب تحلیلی بر انقلاب اسلامی، انقلابها را نوعی از تحولات و تغییرات سیاسی اجتماعی میشمارد - محمدی، 1376،. - 20 حسین بشیریه در کتاب انقلاب و بسیج سیاسی، انقلاب را نوع بسیار ویژهای از منازعه سیاسی یا طبقه خاصی از منازعات سیاسی تلقّی کرده و در نهایت میگوید: » انقلاب منازعهای خشونتآمیز برای قبضه قدرت در درون واحد سیاسی مستقلی است که در طی آن، گروههای خارج از بلوک قدرت دست به بسیج تودهای میزنند و در صورت پیروزی قدرت را در دست میگیرند. - «بشیریه، 1372، . - 5 مفهومی که ما از انقلاب در نظر داریم، همین معنای تغییرات و تحول اجتماعی است، که انقلاب را در قالب تحولات نظام اجتماعی میبیند.
.2-2عدالت
عدالت در لغت، به معنای استقامت چیزی، مستقیم بودن، مساوات، داد، انصاف، حکم حق، میزان و امر متعادل آمده است - فراهیدی، 1409، 1153 /2؛ ابن منظور، 1414، . - 83 /9 راغب اصفهانی درباره معنای »عدل« به عنوان یک واژه ای قرآنی می نویسد: عدالت و معادله، لفظی است که معنای مساوات را افاده می کند.
