بخشی از مقاله
چکیده :
این مقاله ویژگی های معماری پایدار را شامل مشخصات فرهنگی، اجتماعی، اکولوژیکی و اقتصادی را مشخص می نماید. معماری پایدار از نظر اجتماعی به دنبال آگاه ساختن مردم نسبت به داشته های فرهنگی و در گیر کردن مردم در فرآیند توسعه فرهنگی و ایجاد موقعیت برای مشارکت در فرآیند توسعه است.از نظر زیست محیطی معماری پایدار نخست در پی آموزش و آگاهی مردم در زمینه سرمایه های زیست محیطی می باشد و درگیر کردن مردم آموزش دیده در فرآیند حفظ و توسعه محیط زیست است و از نظر اقتصادی هم به دنبال کاهش هزینه واستفاده از مصالح بوم آورد است.
توسعه پایدار توسط بسیاری از محققین به عنوان چتری قلمداد می شود که تمام فعالیت ها و تولیدات بشر را - از جمله معماری - در بر می گیرد . با توجه به این که سپس در پی امروزه بحث معماری پایدار در ایران بیشتر به سمت موضوعات اقلیمی و انرژی جهت گرفته، و به تاثیر دیگر شاخصه های توسعه پایدار در معماری توجهی نمی شود در این مقاله سعی برآن است که با مطرح کردن اثرات توسعه پایدار بر معماری و نمود کالبدی بخشیدن به شاخصه های توسعه پایدار در معماری گامی در جهت پایداری برداشته شود. برای رسیدن به این هدف به اطلاعاتی در رابطه با توسعه پایدار و راهکارهای آن در معماری نیاز داریم.
روش پژوهش حاضر از نوع مروری تحلیلی است که برای گرد آوری مطالب آن از نشریات، مقالات، کتب و منابع الکترونیک استفاده شده است. این تحقیق در نهایت ویژگی های معماری پایدار را شامل -1 ایجاد فضاهای مشترک چند عملکردی -2 آموزش مردم برای حفظ و نگهداری محیط زیست از طریق دادن خدمات و فضاهای مناسب-3 بکارگیری سازه های نوین مطابق اصول توسعه پایدار-4 استفاده از منابع و مصالح بوم آورد -5 انعطاف پذیری -6 استفاده از انرژی های نو و تجدید پذیر بیان می کند.
-1مقدمه
در سال 1992، بزرگترین کنفرانس محیط زیست و توسعه با عنوان سرزمین در ریودوژانیروکشور برزیل تشکیل گردید که به اجلاس ریو معروف شد. در این اجلاس ، بر اساس توافق سران کشور ها در مورد روند توسعه کشورهای صنعتی، منشوری با نام دستور کار 21 انتشار یافت که می بایست در راه توسعه پایدار کشورهای جهان به کار رود - موسوی ، 1379 ، . - 53 واژه توسعه پایدار امروزه به منظور توصیف جهانی است که در آن نظام ها و سیستم های انسانی تا آینده دور به کار گرفته شوند و ادامه حیات داشته باشند.
بسیاری از پژوهشگران در این زمینه بر این باورند که توسعه پایدار به عنوان کلیتی است که تمامی فعالیت ها انسان - از جمله معماری - را در برمی گیرد.توسعه پایدار در معماری به ارائه راه حل های اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی، زیست محیطی می پردازد تا از بروز مشکلات همچون بی هویتی، نداشتن تعاملات اجتماعی، بالا بودن هزینه های انرژی ، استفاده نادرست از مصالح و متریال های ساختمانی وآلودگی و زیست محیطی جلوگیری کند - نظرزاده،1387، . - 3
-2توسعه پایدار
با توجه به اهمیت توسعه و نگرانی حفظ محیط زیست و جلوگیری از نابودی آن همه انسان ها باید این را دریابند که پیشرفت و توسعه لازم است روندی پایدار داشته باشد واز ثمرات آن نه تنها نسل های حاضر بلکه نسل های آینده نیز بهره مند شوند - دیرباز،1380، . - 10 توسعه ی پایدار عبارت است از توسعه ای که نیاز های کنونی جهان را تامین کند.بدون آنکه توانایی نسل های آتی را در بر آوردن نیاز های خود به مخاطره افکند واین که توسعه ی پایدار رابطه متقابل انسان ها و طبیعت در سراسر جهان است.
قابل توجه این که توسعه ی پایدار مفهومی شکلی یافته نیست، بلکه بیشتر فرآینده دگرگونی رابطه ی سیستم های اجتماعی،اقتصادی،طبیعی ومراحل آن بیان می کند - نظرزاده،3،. - 1387 توسعه پایدار به عنوان مفهومی فراگیر، ابعاد متفاوتی شامل : ابعاد اقتصادی، زیست محیطی ، اجتماعی و فرهنگی دارد. به منظور آن که توسعه در دراز مدت پایداری خود را حفظ کند وجود تعامل بین چهار بعد ذکر شده ضروری است - شمس السادات زاهدی و همکار،. - 1384
-3 معماری پایدار
بهترین مفهوم معماری پایدار این است که محیط مصنوع را با توجه به افزایش کیفیت زندگی حال و مرتفع ساختن نیازهای آیندگان بسازیم - آذربایجانی و همکار،. - 8بنابراین تعریف پایداری در معماری این نیست که صرفا بناهایی بسازیم که شرایط اقلیمی ومصرف انرژی پایینی داشته باشند بلکه نیازهایی دیگری نیز وجود دارد که زندگی انسان ها با آن آمیخته شده است. با توجه به این مقوله معماریی را می توان پایدار نامید که به نیازهای اجتماعی،فرهنگی،زیست محیطی و اقتصادی زمان خود پاسخگو باشد.
-1-3بعد اجتماعی پایداری
-1-1-3پایداری اجتماعی
تک تک افراد یک جامعه، سرمایه های اجتماعی آن را می سازند و ذخیره هایی از منابع اجتماعی و انسانی هستند.توسعه پایدار می تواند این منابع اجتماعی را ارتقا دهد - کاظمی محمدی،1381، . - 5 بلکینگ پایداری اجتماعی را بدین شکل تعریف می کند :تغییر، رشد یا تکامل سیستمهای اجتماعی در جهت افزایش کیفیت زندگی همه اعضای جامعه با در نظر گرفتن استعدادها وظرفیت های جامعه - Belkinge،. - 2008 بنابراین دست یافتن به پایداری اجتماعی نیازمند برقرای اهداف:-1تامین نیاز های مادی انسان-2آموزش و توسعه توان انسانی-3توزیع عادلانه منابع-4ایجاد رفاه و آسایش برای مردم-5مشارکت مردم-6افزایش کیفیت زندگی است.
-2-1-3پایداری اجتماعی در معماری
به طور کلی آنچه در معماری به عنوان پایداری اجتماعی مطرح می شود برگرفته از رویکردی اجتماعی - فرهنگی است که در آن عامل اصلی شکل گیری فضاها نیروهای اجتماعی و تعاملات است و در نهایت با فرهنگ هم خوانی پیدا می کند و بستر لازم برای زندگی پایدار را فراهم می کنند. در این جاست که برای پایداری و بهبود کیفیت فضایی رویداد های دیگری مانند حس تعلق، عناصر هویت ساز و حس مکان وجود دارندکه باعث تقویت این موضوع می شوند تا معماری و محیطی پایدار داشته باشیم. - بذرافکن و همکار،1390، . - 5در این بین فضاها و نشانه های شهری به عنوان مکان هایی برای برقراری روابط اجتماعی و ایجاد مشارکت بین افراد زمینه را برای پایداری اجتماعی کالبد شهرها فراهم می کند.
این فضاها با ارائه خدمات و آموزش های فرهنگی و مشارکت دادن مردم نقش موثری در پایداری و ماندگاری معماری دارند. یان گل در کتاب خود ایده ی تبدیل شهرها به مکان هایی برای مشارکت و در گیر کردن مردم با فضاها اشاره می کند.مکان های پررونق و پرهیجان که مردم از حضور در آن لذت ببرند.مثلا معمار آلمانی کریستوف اینگنهوون ساختمانی را طراحی کرده که مردم را به تعامل درون و بیرون ساختمان تشویق می کند.طبقه اول به پلازا تخصیص داده تا فضایی شاد و سالم فراهم کند و از این طریق توانسته باشد تعامل بین محیط و جامعه را بهبود بخشد.
