بخشی از مقاله
چکیده
تحقیقات روانشناسی نشان میدهد که انگیزه، نقشی بسیار مهم و اساسی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد و این مسأله بر همگانکاملاً آشکار است .اگر معلم بتواند انگیزه لازم و مناسب را در دانش آموزان به وجود آورد، آنها به درس و مدرسه بیشتر علاقه مند میشوند و در فرایند یادگیري و آموزش، عملکرد بهتري خواهند داشت .بنابراین معلم براي دستیابی به این امر، باید از میزان توانایی، نیازها و خصوصیات رشد دانش آموزان در هر یک از دوره هاي تحصیلیکاملاً آگاه باشد تا بتواند با به کارگیري فنون و روشهاي مناسب، فرایند یاددهی یادگیري را با تجربیات و نیازهاي دانش آموزان هماهنگ سازد . زیرا فقط در این صورت است که هر دانش آموز با هر ویژگی و استعدادي که دارد، انگیزه لازم را به دست می آورد، در جریان یادگیري و آموزش فعالانه شرکت میکند و براساس ظرفیت روانی و ذهنی خود از محتواي آموزشی و مطالب درسی که توسط معلم ارائه میشود، استفاده میکند.
واژگان کلیدي: انگیزه، دانش آموزان، دوره ابتدایی
مقدمه
این روز ها یادگیري از عوامل مهم تبیین کننده رشد شخصیت به حساب می آید. اصول یادگیري در زمینه هاي رفاه عمومی، روابط بین المللی، روش هاي حقوقی، و قضایی و بهداشت به کار گرفته می شود. یادگیري به عنوان وسیله اي براي ایجاد تغییرات فرهنگی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بارها دیده شده دانش آموزانی که از لحاظ توانایی و استعداد بسیار شبیه هم هستند و در پیشرفت تحصیلی تفاوتهاي زیادي با یکدیگر دارند. این تفاوتها نه تنها در یادگیري درسهاي آموزشگاهی، بلکه در سایر فعالیتهاي غیر تحصیلی نیز به چشم می خورد. این جنبه از رفتار آدمی به حوزه انگیزش در روانشناسی مربوط می شود. شناسایی مفهوم انگیزش و آگاهی از انگیزه هاي مختلف و تاثیر آنها بر فرایند یادگیري دانش آموزان به معلم کمک می کند تا در طرح و اجراي برنامه هاي آموزشی خود روشهاي بهتري به کار گیرد.
رفتارگرایانی چون اسکینر ادعا کردندکه در آغاز زندگی، ذهن همانند لوح سفیدي است و تجارب و حوادث بیرونی به تدریج رفتارهاي معینی راشرطی می سازند.براساس نظریه ي رفتارگرایی،انگیزش ویادگیري رامی توان ازطریق پاداش هاي بیرونی ومشوق هایی مانندژتون ها،جوایزوحتی نمره،کنترل وهدایت کرد.روان شناسان انسان گرایی همچون آبراهام مزلووکارل راجرزاظهارداشتندکه زندگی آدمی باتمایل به رشدوخودشکوفایی آغازمی شودامایادگیري،تحولات طبیعی وافرادویاحوادث موثر،این فرآیندراتسهیل می کنند.انگیزش نقش مهمی درآشکارساختن نیازهاوتمایلات بنیادي معینی داردکه توسط محیط، مورد حمایت، یا ممانعت قرارمی گیرد. - مک کومبزوپاپ،1388،ص23تا. - 24
تعاریف اصطلاحات
الف - یادگیري
یادگیري یک فرایند است و به نظر بعضی از روانشناسان یک فرایند اساسی در رفتار انسان است. در واقع یادگیري زیر بناي آنچه که ما می خواهیم انجام دهیم و یا درباره اش فکر نماییم می باشد. انسان در تمام طول زندگی خود یاد میگیرد و با یادگیردي خود تغییر می کند، بدون یادگیري، تطابق و بقا براي انسان غیر ممکن می شود. یادگیري نقش اساسی در زبان، رسوم و عادات نگرش و عقاید و در شخصیت و خصایص، هم از لحاظ سازگاري و هم از جهت ناسازگاري ایفا می کند. موجودات زنده از لحاظ پیچیدگی در خلقت هرچه در مراحل بالاتري قرار گرفته باشند میزان یادگیري و نقش آن در زندگی آنها بیشتر است. یادگیري عبارت است از اثراتی که محیط از طریق حواس بر ذهن انسان می گذارد. این اثرات که به صورت تغییراتی کم و بیش در رفتار بالقوه یادگیرنده به وجود می آید، نتیجه عوامل موقتی و زودگذر مانند خستگی، دارو ، عوامل انگیزش و تغییراتی ناشی از رشد یا بلوغ نیست. یادگیري فقط ان چیزي نیست که به صورت تغییرات رفتار، عملکرد تجلی می کند ، بلکه ان چیزي است که جزئی از یادگیرنده می شود.
همه ما می دانیم هدف از آموزش کمک به ایجاد یادگیري در دانش آموزان است. اما یادگیري موضوع مشخص و واحدي نیست بلکه تقریبا همه فعالیتهایی را که ما در طول زندگی انجام می دهیم از تجارب یادگیري سرچشمه می گیرند. ما موضوعات مختلف درسی و غیر درسی مانند حساب،ادبیات،هنر، اداب و رسوم ، طرز معاشرت و ... را یاد می گیریم. علاوه بر این ،ما دوست داشتن،کینه ورزي،ابراز محبت، خشمگین شدن وعواطف بسیار دیگر را یاد می گیریم. همچنین ما انجام ورزشهاي مختلف و حرفه هاي گوناگون نظیر فوتبال، دوچرخه سواري، اتومبیل رانی،نجاري، بنایی و بسیاري مهارتهاي دیگر را یاد می گیریم. از آنجایی که گفته شد هدف آموزش یادگیري است. پس به همان نسبت که یادگیري ها متنوع هستند، هدفهاي آموزشی هم گوناگونند.
ب - انگیزش و انگیزه
انگیزش، از نظر لغوي اسم مصدر و به معناي ترغیب، انگیزیدن و انگیختن است. انگیزه در لغت به معنی آنچه که کسی را به کاري برانگیزد آمده است. انگیزش به نیروي ایچاد کننده، نگهدارنده و هدایت کننده رفتار گفته می شود. انگیزه به صورت نیاز با خواست ویژه اي که انگیزش را موجب می شود تعریف شده است. انگیزه و انگیزش غالباً به صورت مترادف به کار می روند و بعضی این دو را یکی می دانند. یا این حال می توان انگیزه را دقیق تر از انگیزش دانست، انگیزش عامل کلی مولد رفتار اما انگیزه علت اختصاصی یک رفتار خاص به حساب می آید. مثلا وقتی می پرسیم چرا فلان شخص رفتار خاصی را انجام می دهد به دنبال انگیزه او هستیم. اصطلاح انگیزه بیشتر اشاره به رفتار انسان به کار می رود. روسل - 1971 - در این باره می گوید: انگیزه... براي مشخص کردن قصد یا بازده دلخواه یک رفتار به کار می رود .... پس کاربرد اصطلاح انگیره در مورد حیوانات جایز نیست. - سیف، - 240 :1392
شیوه پژوهش
براي جمع آوري اطلاعات در این طرح از کتابهاي مرتبط با موضوع طرح ها و پروژه هاي انجام یافته مرتبط با موضوع، منابع اسنادي،تجارب شخصی و مصاحبه هایی که به تناسب نیاز انجام میگیرد، مورد استفاده قرار گرفت. روشهاي جمع آوري اطلاعات به کتابخانه اي بوده است.
