بخشی از مقاله
چکیده
این روز ها یادگیري از عوامل مهم تبیین کننده رشد شخصیت به حساب می آید. اصول یادگیري در زمینه هاي رفاه عمومی، روابط بین المللی، روش هاي حقوقی، و قضایی و بهداشت به کار گرفته می شود. یادگیري به عنوان وسیله اي براي ایجاد تغییرات فرهنگی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. بارها دیده شده دانش آموزانی که از لحاظ توانایی و استعداد بسیار شبیه هم هستند و در پیشرفت تحصیلی تفاوتهاي زیادي با یکدیگر دارند. هدف نوشتار حاضر بررسی نقش انگیزه در یادگیري دانش آموزان مقطع ابتدایی می باشد که جهت تحقق این موضوع، مؤلفه هایی چون عوامل مؤثر در یاگیري، انگیزش و یادگیري، تأثیر انگیزش در یادگیري، تأثیر موفقیت و شکست تحصیلی بر انگیزش و یادگیري و ... مورد مداقه قرار خواهند گرفت. از این رو روش غالب در این پژوهش، روش کتابخانه اي و با استفاده از ابزار فیش برداري اقدام به جمع آوري اطلاعات و داده هاي لازم خواهد شد. امید است از طریق به کار گیري انها در هنگام تدریس بتوانیم به اهدافمان در امر آموزش و پرورش دست یابیم.
کلید واژه ها: انگیزش، انگیزه، یادگیري، دوره ابتدایی، راهکارها
مقدمه
در نظام آموزشی ما همیشه سعی و تلاش این بوده است که تا با به کارگیري شیوه هاي مطلوب تدریس و.... به اهداف آموزشی رسیده وموجبات سرافرازي نطام اسلامی را در سرتاسر عالم فراهم نماییم. اما با افزایش جمعیت تحت آموزش و وجود موانع ومشکلاتی که بر اثر ان و یا مسائل مهم دیگر و خصوصا تاثیر گذاري مستقیم عواملی نظیر وضعیت خانواده، معلم محیط و...
کار تدریس و آموزش و انتقال مفاهیم و به کار گیري استعداد و توانائیهاي کودك در امر یادگیري را با مشکل روبرو ساخته است. یکی از راههایی که می توان با شناخت آن گام موثري در امر یادگیري کودکان برداشت، ایجاد انگیزه یادگیري در دانش آموزان می باشد.
معلمان به طورمعمول دانش آموزانی راکه سخت کوش،ساعی وعلاقه مندبه دروس باشند،درزمره ي دانش آموزان خوب قرارمی دهندویابه طورخلاصه می گویند:دانش آموزان خوب آن هایی هستندکه دردروس خودانگیزه دارند.احیانا"منظورایشان دانش آموزانی است که درفعالیت هاي آموزشی خودموفق هستند.به طورکلی همه ي انسان هابه جزبیماران روحی _روانی براي برخی ازکارهاانگیزه دارندوبراي برخی دیگرهیچ انگیزه اي ندارند.همواره دیده ایم که بعضی ازجوانان به طورمثال براي بازي فوتبال انگیزه دارند،برخی دیگرفرضا"براي خریدموتورسیکلت وبرخی هم براي این که براي دیگران ناراحتی هاي مختلف را به وجودآورند،انگیزه دارند.درواقع همگی براي کاري انگیخته شده اند،ودلیل نداردکه این کارهمواره تکالیف مدرسه باشد - اسپالدینگ،1377،ص. - 13
تعاریف اصطلاحات
الف - یادگیري
یادگیري یک فرایند است و به نظر بعضی از روانشناسان یک فرایند اساسی در رفتار انسان است. در واقع یادگیري زیر بناي آنچه که ما می خواهیم انجام دهیم و یا درباره اش فکر نماییم می باشد. انسان در تمام طول زندگی خود یاد میگیرد و با یادگیردي خود تغییر می کند، بدون یادگیري، تطابق و بقا براي انسان غیر ممکن می شود. یادگیري نقش اساسی در زبان، رسوم و عادات نگرش و عقاید و در شخصیت و خصایص، هم از لحاظ سازگاري و هم از جهت ناسازگاري ایفا می کند.
ب - انگیزش و انگیزه
انگیزش، از نظر لغوي اسم مصدر و به معناي ترغیب، انگیزیدن و انگیختن است. انگیزه در لغت به معنی آنچه که کسی را به کاري برانگیزد آمده است. انگیزش به نیروي ایچاد کننده، نگهدارنده و هدایت کننده رفتار گفته می شود. انگیزه به صورت نیاز با خواست ویژه اي که انگیزش را موجب می شود تعریف شده است. انگیزه و انگیزش غالباً به صورت مترادف به کار می روند و بعضی این دو را یکی می دانند. یا این حال می توان انگیزه را دقیق تر از انگیزش دانست، انگیزش عامل کلی مولد رفتار اما انگیزه علت اختصاصی یک رفتار خاص به حساب می آید. مثلا وقتی می پرسیم چرا فلان شخص رفتار خاصی را انجام می دهد به دنبال انگیزه او هستیم. اصطلاح انگیزه بیشتر اشاره به رفتار انسان به کار می رود. روسل - 1971 - در این باره می گوید: انگیزه... براي مشخص کردن قصد یا بازده دلخواه یک رفتار به کار می رود .... پس کاربرد اصطلاح انگیره در مورد حیوانات جایز نیست. - سیف، - 240 :1392
راهکارهاي ایجادانگیزه دردانش آموزان و تأثیرآن در یادگیري
-1 طرح مطالب درسی به صورت پرسش هاي جالب : مطلب یا موضوعی را که می خواهیم کودك و نوجوان یادبگیرد ، به صورت پرسش یا پرسش هایی روشن و جالب که آنها را به فعالیت ذهنی و پویندگی ترغیب نماید ، مطرح کنیم . باید تلاش نمود تا در دانش آموزان احساس نیاز به وجود آید .
-2 دانش آموزان در اثر شکست در درسی نسبت به آن نگرش منفی پیدا می کنند باید به آنها کمک کرد تا با کسب موفقیت در درس جدید ، به تصویري مثبت از توانایی خود دست یابند زیرا یادگیري همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود.
-3 تجربه و تماس مستقیم با مطالب درسی : سعی نمایید تا دانش آموزان آنچه را که می خواهند یادبگیرند با آن تماس پیدا نموده و تجربه مستقیم و عملی داشته باشند .
-4 اهداف آموزشی مورد انتظار از دانش آموزان را در آغاز درس براي آنها بازگو نمایید . اهداف باید روشن و متناسب با توانایی دانش آموزان باشد .
-5 اجراي نقش : بهتر است در زمینه برخی از موضوعات ازجمله تاریخ ، ادبیات ، دینی و … دانش آموزان را تشویق نماییم تا موضوع مورد نظر را به صورت نمایش در آورند . اجراي نمایش در تفهیم مسائل تربیتی و اخلاقی بسیار مفید و مؤثر می باشد.
-6 در شرایط مقتضی و مناسب از تشویق هاي کلامی استفاده کنید . مثلا“ خوب ، آفرین ، مرحبا و …
-7 تبادل نظر با دانش آموزان در باره مشکلات درسی و شرکت دادن آنها در طرح نقشه هاي کار و فعالیت
-8 استفاده از نمرات و آزمون ها براي ایجاد انگیزه در دانش آموزان - سالخی،. - 1388
