بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی با گرایش به روابط فرازناشویی در افراد در حال ترک شهر شیراز بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی - می باشد. جامعه آماری این پژوهش را تمامی افراد در حال بهبودی در مراکز ترک اعتیاد شهر شیراز تشکیل می دهند. نمونه پژوهش ًًٍ نفر از زنان و مردان بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو مک کری و کاسکا - ٌَُِ - و مسائل رابطه ای بوکهات - ًًًٍ - گردآوری شد. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین ویژگی های شخصیت با گرایش به روابط فرا زناشویی در افراد در حال ترک رابطه وجود دارد. همچنین و از بین مؤلفه های ویژگی های شخصیتی مؤلفه های برون گرایی و وجدانی بودن پیش بینی کننده خوبی برای گرایش به روابط فرازناشویی می باشد.
کلمات کلیدی: ویژگی های شخصیتی، روابط فرا زناشویی.
ٌ.مقدمه
ازدواج پایه گذار خانواده و خانواده واحد تشکیل جامعه است. سعادت و سلامت جامعه در گرو پایه گذاری صحیح سنگ این بنا و مراقبت های جامع جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی از آن است. دختر و پسری که می خواهند با هم ازدواج کنند باید از جهات بسیاری متناسب یکدیگر باشند مانند تناسب در جهات روانی، اجتماعی، آموزشی، خانوادگی، سنتی و غیره. اگر در ازدواج به این موارد توجه نشود ممکن است در آینده عواقب بدی داشته باشد. عوامل مختلفی بر پایداری ازدواج و استحکام خانواده موثرند، زمانی که زن و شوهر از زندگی زناشویی خود رضایت داشته باشند، خانواده از استحکام خوبی برخوردار می شود و آنها می توانند با مسایل و مشکلات به درستی برخورد کنند و از آسیب ها در امان بمانند - امان اللهی،ٌََُ - .
اما مسایل زیادی هم چون روابط فرازناشویی می تواند مساله ساز باشند و روابط فرازناشویی می تواند یکی از مهمترین دلایل ذکر شده برای از هم پاشیدگی روابط زناشویی باشد - آماتو و پریویتی در تحقیقات مقطعی پیوندهایی میان سابقه روابط فرازناشویی و ویژگی های درون فردی هم چون سن، تعصب مذهبی، نگرش نسبت به روابط فرازناشویی ، شخصیت و سلامت روانی پیدا شد، بعضی از این متغیرها تاثیر مستقیمی بر روی رفتارهای خارج از ازدواج دارند در حالی که متغیرهای دیگر تاثیرات غیر مستقیمی دارند - آلن ، ًًٍِ؛ بلو و هارتنت ، ًًٍِ - . روان شناسان عمیقاً به چگونگی رابطه ویژگی های شخصیتی و نگرش ها و رفتارهای جنسی مسئله ساز علاقه مند شده اند. در میان پنج بعد شخصیتی چهار مورد از این ابعاد به نظر می رسد که با انواع رفتارهای مخاطره آمیز در ارتباط باشند، ٌ- برون گرایی، ٍ-توافقی بودن، َ- وجدانی بودن، ُ- روانژندی - ترابست، هربست، مستر و کاستا ، ًًٍٍ - .
یافته های پژوهش علی تبار، قنبری، زاده محمدی و حبیبی - ٌََُ - با عنوان بررسی رابطه بین روابط جنسی پیش از ازدواج با نگرش به روابط فرازناشویی نشان داد که میزان نگرش به روابط فرازناشویی در مردان متأهل با سابقه رابطه جنسی پیش از ازدواج با همسر یا فردی غیر از همسر آینده تفاوت معناداری وجود دارد. نیک راهان و همکاران - ًٌَُ - در پژوهش خود نشان دادند عوامل شخصیت با شیوه های مقابله و سطح استرس زنان رابطه معنی داری دارند. نتایج پژوهش شاکریان، فاطمی و فرهادیان - ًٌَُ - نشان داد بین عامل شخصیتی روان آزرده خویی و رضایتمندی زناشویی رابطه منفی وجود دارد و عامل شخصیتی برون گرایی بیشترین سهم را در پیش بینی رضایتمندی زناشویی ایفا می کند. در پژوهشی که نادری، افتخار و آملازاده - ًٌَُ - انجام دادند نتایج رابطه مثبت معنی داری را بین ویژگی شخصیت با دلزدگی زناشویی نشان داد. محمود علیلو، نعمتی سوگلی تپه و صمدی راد - ٌََُ - در پژوهشی با عنوان رابطه ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک با همسر آزاری در مردان نشان دادند بین دو گروه مردان همسر آزاری و عادی در ویژگی های شخصیتی تفاوت معنی اری وجود دارد.
ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک بر همسر آزاری تآثیر دارد. نتایج پژوهش سهرابی و رسولی - ٌََْ - با عنوان بررسی رابطه بین سبک دلبستگی و روابط جنسی فرازناشویی در بین زنان بازداشت شده در مرکز مبارزه با مفاسد اجتماعی شهر تهران نشان داد بین سبک دلبستگی نا ایمن و روابط فرازناشویی رابطه وجود دارد. در پژوهشی که فریدونی، نادری نجف آبادی و بساک نژاد - ٌََْ - به بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیت با نیازهای روان شناختی اساسی در دانشجویان دختر پرداختند نتایج نشان داد ویژگی های شخصیت نقش مهمی در پیش بینی نیازهای روان شناختی ایفا می کنند. همچنین بین روان رنجور خویی و نیازهای روان شناختی رابطه منفی معنی دار وجود دارد و بین برون گرایی، وظیفه شناسی، باز بودن به تجربه و توافق پذیری و نیازهای روان شناختی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد.
عبدی، باباپور خیرالدین و صادری اسکویی - ٌََْ - در پژوهش خود نشان دادند ویژگی های روان پریشی با سلامت روان شناختی رابطه دارد. در پژوهشی که امان الهی - ٌََُ - به بررسی رابطه ساده و چندگانه ویژگی های شخصیتی و عوامل فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره های دولتی شهر اهواز پرداخت نتایج نشان داد که در کل آزمودنی ها عامل شخصیتی روان رنجورخویی، با رضایت زناشویی رابطه دارد. ولی عوامل شخصیتی و رضایت زناشویی رابطه مثبت وجود دارد. بین عوامل فردی-خانوادگی و رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. بین عوامل شخصیتی و فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی رابطه چندگانه وجود دارد.
به دلیل روابط آشفته و مشکلات زیادی که در زندگی افرادی که روزی مصرف کننده بودند و در حال حاضر اقدام به ترک کردند، وجود دارد و بیشتر این افراد سطح رضایت زناشویی پایینی دارند به همین دلیل ممکن است بعضی از این افراد درگیر روابط فرازناشویی شوند، این افراد به خاطر داشتن ویژگی شخصیتی نامناسب ممکن است که گرایش به روابط فرازناشویی داشته باشند بنابراین در این پژوهش سعی شده است رابطه ویژگی های شخصیتی با گرایش افراد به روابط فرازناشویی در افراد در حال ترک مورد بررسی قرار بگیرد.
ٍ.روش ٌ-ٍ- جامعه، نمونه و روش نمونه گیری
پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی - می باشد. جامعه آماری این پژوهش را تمامی افراد در حال بهبودی در مراکز ترک اعتیاد شهر شیراز تشکیل می دهند. نمونه پژوهش ًًٍ نفر از زنان و مردان بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند
َ.ابزار
ٌ -َ- پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو: این پرسشنامه ابتدا تحت عنوان نئو با ٌَِ سوال در سال ٌَُِ توسط مک کری و کاستا تهیه شده است. بعد از آن بر اساس همین پرسشنامه فرم های ًٍُ و ًّ سوالی آن نیز به وسیله ی همین پژوهشگران ساخته شد. در این پژوهش از آزمون نئو که دارای شصت سوال می باشد و پنج عامل روان رنجورخویی، برون گرایی، باز بودن، توافق و وجدانی بودن را می سنجد استفاده خواهد شد. هر کدام از این عامل ها دارای ٌٍ سوال است. آزمودنی جواب را در یک طیف ِ درجه ای از نوع لیکرتکاملاً - مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملاً موافقم - انتخاب می کند؛ نمره گذاری این آزمون بر اساس نمره های 4،3،2،1،0 می باشد و حداقل و حداگثر نمره ی هر آزمودنی در هر یک از مقیاس ها ی آن ً و ُ می باشد. این آزمون در سال ٌٌََ توسط کیامهر در بین دانشجویان دانشگاههای تهران اعتباریابی شد. مک کری و کاستا - ًًٍُ - این آزمون را بر روی ًٍَ نفر از دانشجویان به فاصله َ ماه اجرا کردند و ضریب پایایی برای پنج عامل روان رنجوری، برون گرایی، باز بودن، توافق و وجدانی بودن به
ترتیب ََ/ً، ِْ/ً، ًَ/ً، ُْ/ًو ُْ/ً به دست آمد - گروسی، ًٌََ - . مک کری و کاستا - ًًٍُ - در مطالعه ای که به منظور تجدید نظر در پرسشنامه ی نئو بر روی ٌٍُُ نفر از افراد بزرگسال انجام دادند ضریب همبستگی این آزمون را با آزمون نئو ًٍُ سوالی برای پنج عامل روان رنجورخویی، برون گرایی، باز بودن، توافق و وجدانی بودن به ترتیب ََ/ً، ََ/ً، ٌُ/ً، ّْ/ً و َّ/ً گزارش کردند.. کیامهر - ٌٌََ - در پژوهش خود که بر روی دانشجویان شهر تهران انجام داد ضریب همبستگی این آزمون را با آزمون ًٍُ سوالی نئو برای پنج عامل آن به ترتیب ِْ/ً، ٌُ/ً، ٌْ/ً، َْ/ً و ِْ/ً گزارش کرده است. ٍ-َ- پرسشنامه مسائل رابطه ای: این پرسشنامه توسط بوکهات - ًًًٍ - برای بررسی عقاید پاسخ دهندگان درباره انحصاری بودن یا غیر انحصاری بودن رابطه ساخته شد. پاسخ دهندگان عقاید، باورها، رفتارها و انتظارات خود را درباره انحصاری بودن رابطه یا غیرانحصاری بودن باید بیان کنند. پاسخ دهندگان جواب خود را در یک مقیاس لیکرت ِ درجه ای - کاملاًِ موافقم، ُموافقم،
َنظری ندارم، ٍمخالفم و کاملاًٌ مخالفم - بیان کنند. این پرسش نامه شامل ُُ سوال بود که به دلیل مسائل فرهنگی ُ سوال آن حذف گردید و شامل ُِ سوال می باشد. بوکهات آلفای کرونباخ این پرسش نامه را َّ% گزارش کرد. افشاری و جعفری - ٌَََ - این پرسشنامه را تهیه و ترجمه نمودند و برای بررسی آن را در اختیار اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز قرار داده و سپس فرم اصلاح شده و نهایی را مورد استفاده قرار دادند.
ُ.یافته ها
آماره های توصیفی متغییرهای پژوهش در جدول ٌ و ٍ ارائه شده است.
