بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر، جهت بررسی مشکلات خانواده از نگاه روانشناسی و راه حل های ممکن در رفع مشکلات به وجود آمده و جلوگیری از بروز به مشکل که بیشتر در نتیجه عدم اطلاع و عدم آگاهی زن و شوهر می باشد مطرح گردیده است. ومشکلاتی که این پدیده عدم آگاهی و شناخت لازم زن وشوهر نسبت به همدیگر باید داشته باشند برروابط زناشویی می گذارد . در این مقاله به وجه مشترک خانواده و آموزش وپرورش و تقسیم بندی انواع خانواده ها و نگاهی گذرا به ویژگی های هر نوع خانواده پرداخته شده است. .هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر نقش جامعه دربروز مشکلات خانوادگی وتاثیرآن برکودک ومشکلاتی که این پدیده برروابط کودک در روابط اجتماعی در محیط پیرامون می گذارد باعث می گرددکه درانتخابات درزمینه های مختلف پیش روی ثبات قدم نداشته و لرزان و نامطمئن قدم بردارد.تحقیق حاضر به روش کتابخانهای انجام پذیرفته است و به صورت توصیفی، تحلیلی انجام گرفته است.
کلمات کلیدی: خانه، خانواده، جامعه،آموزش وپرورش،ازدواج. مرد وزن
مقدمه
دو نهاد خانواده و آموزش و پرورش ، از عمده ترین نهادهای اجتماعی در هر جامعه به شمار می روند. وجه مشترک این دو نهاد از لحاظ کار کردی ، تربیت و ارائه قواعد الگویی و هنجارهای اخلاقی و رفتاری مطلوب ، جهت زیستن سعادتمندانه در ابعاد فرعی و اجتماعی می باشد. فصل مشترک این دو نهاد ، علاوه بر رشد تعالی معنوی و همچنین فراگیری ارزش های الهی و انسانی ، آماده ساختن کودکان و نوجوانان جهت بر عهده گرفتن نقش های مختلف در جامعه است. - کوثری،. - 1385استحکام بنیان خانواده وبرقراری رابط صمیمانه بین اعضاء خانواده در قوانین اسلام ، بر جستگی خاصی دارد. تمام دستورات و قوانین اسلام از قوانین خانوادگی گرفته تا قوانین اجتماعی و اقتصادی و معاملات و عبارات تا حدودیات همه و همه ، هماهنگ با یکدیگر ، براین اصل مهم ، صحّه گذارده است.درمیان قوانین اسلام برای نمونه موردی وجود ندارد که به نحوی این اصل غیرقابل انکار را ، نقض نموده باشد. این ، خود یکی از دلائل اعجاز قوانین اسلام به شمار می رود که با این همه قوانین گسترده از بدو تولد تا دم مرگ که تمام شوون زندگی انسان را در بر گرفته قانون وضع کرده است و در عین هماهنگ با هم بوده ، از نظم محیرالعقولی رد سراسر این ها دیده می شود. - حقّانی زنجانی، . - 1374
وحدت ویکپارچگی خانواده موضوعی است که امروزه مورد تأکید بسیاری از روانشناسان ،جامعه شناسان ، محافل بین المللی و سازمان های دولتی وغیر دولتی قرار دارد. روانشناسان خانواده رابه پرنده ای تشبیه می کنند که توانایی ها وامکانات مخصوص به خود را دارد و پدر و مادر به منزله بالهای این پرنده هستند که پرواز آن را ممکن می سازند، دراین حالت پرواز پرنده متکی به تعادل قدرت هر دو بال است و بدون این برابری و وحدت ، خانواده به حداکثردستاوردهای بالقوه خود دست نخواهد یافت. متأسفانه براهمیت نقش پدر درخانواده واثراودر رشد ذهنی و بالندگی فرزندان آنطور که باید تأکید نشده است.قبل از جنگ جهانی دوم خانواده مرکز فرماندهی مرد یا زن و بخصوص مرد بود و زن و شوهر در اداره خانواده نقش برابر نداشتند.بعد ازتحولات جنگ ، در غرب به ویژه در ایالات متحده آمریکا ، خانواده هایی به وجود آمدند که خودمحوری و افراط در طلب خواسته های شخصی را مقدم بر بنیان خانواده قرار دادند و به وجود آمدن و گسترش چنین خانواده هایی سبب شد که افراد خانواده به خواسته های خود بیش از وحدت خانواده اهمیت دهند و نتیجه این امر سستی بنیاد خانواده و در نهایت تزلزل و فروپاشی آن بود.
همچنین سیر تحول قوانین در اروپا و آمریکا به نحوی بود که سرپرستی کودکان اغلب به مادران سپرده می شد و این خود نقش پدر در رشد و سلامت روان فرزندان را بیشتر به بوته فراموشی می سپرد.درچند دهه اخیر، روانشناسان و دیگر علاقمندان به مبحث رشد وتربیت کودک لزوم بازنگری در نقش والدین و بخصوص نقش پدر در خانواده را احساس کرده اند و این خود آنها را بر آن داشته است که به تحقیقات بیشتری دراین زمینه بپردازند. - زمردیان ، . - 1379نقش خانواده و تربیت خانوادگی در رشد وتربیت فرزندان آنها بسیار موثر است ؛ تا حدی که اغلب فعالیت های جامعه از نظر تربیتی و آموزشی ، بر اساس معیارهای خانوادگی شکل می گیرد.خانواده بسان یک جامعه کوچک می تواند با توجه به میزان حضور فرزندان در منزل و در کنار افراد خانواده نقش بسیار مهمی را در آموزش و تربیت آنها داشته باشد؛ بطوری که یک کودک یا نوجوان در طول یک شبانه روز 4تا 6ساعت را در اختیار مدرسه و مربیان بوده و بقیه اوقات را در خانه و اجتماع سپری می کند.
پس باید در محیط خانواده جوّی را بوجود آورد که اهداف جامعه ایده آل کوچک شود و در خانواده اجرا گردد ؛ یعنی خانواده ها در جهت اهداف جامعه ی اسلامی ، دارای یک سری اطلاعات و آگاهیها باشند تا بتوانند فرزندانشان را بر اساس نیازهای جامعه اسلامی تربیت کنند. - بیگلو ،. - 1380 قوانین حاکم بر جهان هستی از گردش زمین و ماه وستارگان تا قوانین فیزیکی وشیمیایی و ریاضیات همه رهگشای شیوه زندگی انسانهاست.و هرچه بشر بر این قوانین بیشتر واقف شده ، در بهتر زیستن خود را یاری رسانده است . با عنایت به اینکه بر هر یک از قوای زیستی ، روحی ، روانی ، فکری ، عقلی ، عاطفی واجتماعی انسان نیز قوانینی خاص حاکم است ، لذا بدون شناخت و توجه به این قوانین ، زیست جسمی ، روانی انسان با مخاطراتی مواجه خواهد بود.بر والدین است تا جهت شناخت و تربیت فرزندان خود از تحقیقات و تجربیات و یافته های روانشناسان و متخصصان تعلیم وتربیت بهره گرفته و شیوه صحیح تربیت فرزندان خود در هر دوره سنی ، کودکی ، نوجوانی و جوانی را بر اساس این یافته ها و نتایج مطالعات و تحقیقات اتخاذ نموده و در جهت پرورش انسانی کامل و با شخصیتی متعادل در همه زمینه های جسمی و عاطفی و عقلی و اجتماعی و اخلاقی و دینی کوشا باشند. . - ادیبی ،. - 1382
وحدت ویکپارچگی خانواده موضوعی است که امروزه مورد تأکید بسیاری از روانشناسان ،جامعه شناسان ، محافل بین المللی و سازمان های دولتی وغیر دولتی قرار دارد. روانشناسان خانواده رابه پرنده ای تشبیه می کنند که توانایی ها وامکانات مخصوص به خود را دارد و پدر و مادر به منزله بالهای این پرنده هستند که پرواز آن را ممکن می سازند، دراین حالت پرواز پرنده متکی به تعادل قدرت هر دو بال است و بدون این برابری و وحدت ، خانواده به حداکثردستاوردهای بالقوه خود دست نخواهد یافت. متأسفانه براهمیت نقش پدر درخانواده واثراودر رشد ذهنی و بالندگی فرزندان آنطور که باید تأکید نشده است.قبل از جنگ جهانی دوم خانواده مرکز فرماندهی مرد یا زن و بخصوص مرد بود و زن و شوهر در اداره خانواده نقش برابر نداشتند.بعد ازتحولات جنگ ، در غرب به ویژه در ایالات متحده آمریکا ، خانواده هایی به وجود آمدند که خودمحوری و افراط در طلب خواسته های شخصی را مقدم بر بنیان خانواده قرار دادند و به وجود آمدن و گسترش چنین خانواده هایی سبب شد که افراد خانواده به خواسته های خود بیش از وحدت خانواده اهمیت دهند و نتیجه این امر سستی بنیاد خانواده و در نهایت تزلزل و فروپاشی آن بود.همچنین سیر تحول قوانین در اروپا و آمریکا به نحوی بود که سرپرستی کودکان اغلب به مادران سپرده می شد و این خود نقش پدر در رشد و سلامت روان فرزندان را بیشتر به بوته فراموشی می سپرد.درچند دهه اخیر، روانشناسان و دیگر علاقمندان به مبحث رشد وتربیت کودک لزوم بازنگری در نقش والدین و بخصوص نقش پدر در خانواده را احساس کرده اند و این خود آنها را بر آن داشته است که به تحقیقات بیشتری دراین زمینه بپردازند. - زمردیان ، . - 1379
ضرورت واهمیت تحقیق
اهمیت خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی مسأله ای غیر قابل تردید است. تأثیر خانواده در تربیت فرزندان و نقشهای مهم آن در جنبه های سازندگی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی ، عاطفی بسیار مهم و عظیم است.والدین در فرزندانشان اثر فوق العاده دارند. یکی از بابت این که آنان ناقلان صفات ارثی به کودک خویشند و با توجه به ثبات آن آثار کودکان در طول عمر عاری و یا گرفتار خواهند بود.در مورد اهمیت خانواده در تربیت کودک باید گفت که خانواده ، کلاس اول زندگی و پرورش کودک است.طفل مبانی زندگی را در آنجا فرا می گیرد و خوب و بد امور را از آنجا می آموزد و این امر تا حدی است که کفر و ایمان کودک را هم شامل می شود. زندگی خانواده ای مقدمه ای است برای ورود به زندگی اجتماعی و انجام وظائف عمومی است و اهمیّت آن تردید نا پذیر است. خانواده خوب بهترین آموزشگاه است .
آموزشگاهی که کودک در آن لبخند می زند وقهر می کند، درستی و خوش خلقی ، خود داری و بردیاری ، تعادل و تکامل ، خدمت و وظیفه شناسی و.... می آموزد.به جامعه بشری از طریق آن راه می یابد و با آنهابراساس اصل انسانی رفتار می کند. برعکس خانواده نامناسب ، بدترین مدرسه ای است که طفل در آن درس ترشرویی ، کین وانتقام ، نادرستی ونابکاری ، جنایت و درویی و... را یاد می گیرد.اهمیت خانواده از سوئی دیگر اینکه فرزندان خانه را پناهگاه و محرم اسرار خود می دانند و کودک بدون ملاحظه ، خواسته ها و رازهای خود را با آنها در میان می نهد در حالی که چنین رابطه صمیمی را برای دیگران حتّی معلمان قائل نیست. به همین خاطر خانواده را از عوامل مهم و موثر در رفتار می توان ذکر کرد و به گفته یکی از دانشمندان ، از اولین و با دوام ترین عاملی که در شخصیّت و رفتار کودک اثر می گذارد خانواده می باشد. - بیگلو ،. - 1380
کودکی که به دنیا می آید دارای کامل ترین و عالی ترین امکانات رشدی است و آمادگی و ظرفیت آنرا دارد که به بهترین وجهی پرورش یافته و برترین کمالات را پیدا کند. کافی است سالم به دنیا بیاید و خانواده و محیطی مناسب در اختیارش قرار گیرد. محیط مناسب را پدر ومادر بوجود می آورند، همه انسان ها خوب به دنیا می آیند هیچ انسانی جانی ، شرور و یا معتاد و پرخاشگر متولد نمی شود در درجه اول ما پدر و مادرها هستیم ، که انرژی نهفته در وجود کودک را شکوفا کرده جهت و خط می دهیم. ما غالبا" فرزندان خود را به دلیل خطاها و ناسازگاریهایشان محکوم می کنیم و به باد ناسزا و تنبیه می گیریم و فراموش می کنیم که خطاها و ندانم کاریهای خودمان را دلیل بروز مشکلات آنان بدان.یم چه بسیار کارها که ، برعکس انجام می دهیم . - ادیبی ،. - 1382
کودک از لحظه ی شیر خوارگی ، متأثر از خانواده است و در بزرگسالی این تأثیر ، پیچیدگی خاصّ خود را پیدامی کند ، امّا هرگز آدمی قادر به انفکاک از این سیستم نمی باشد و نمی توان به مسائل خود او به صورت فردی نگریست ، ابعد مختلف خانواده به طیق گوناگون می توانن فرد را متأثر سازد ، خانواده بعنوان نهادی که زمینه و بستر آموزش و رشد روانی فرزندان را فراهم می سازد ، نقش بسزایی در وضعّیت روانی فرزندان دارد. خانواده به عنوان مجموعه ای که قوانین و رسوم عملکردی خود را دارد ، از اعضایی تشکیل شده که به گونه ای پویا و مرتبط به یکدیگر وابسته اند و به همین علت نیز رفتارشان به صورت کاملا"مجزا از کلّ سیستم خانواده قابل بررسی نیست. - کوثری،. - 1385 انسان خودمعیاروملاک موفقیت خودراتعیین می کند،درتعیین معیارملاک موفقیت جامعه والگوما موثرمی باشند.به حکم تاریخ هرجا اشخاص وتمدن هاباهم هماهنگ بوده وازاصول متعالی استفاده کرده اندبه موفقیت رسیده اندوهرآینه که ازاصول فاصله گرفته اندباناکامی ونامرادی روبروگردیده اند.به عبارت دیگرتوانایی هرجسمی به میزان اراده شخص است ویادراصطلاح » خواستن توانستن است.« این جمله ارزشمندکه نزدیک به چهارصدسال پیش گفته شده است ، امروزه درروانشناسی کاربردی، زیربنای بسیاری ازنظریات است.امام علی - ع - به ما می آموزدکه مبادادرکارهایی که انجام می دهیدازسرانجام امور، باورمنفی ونادرستی داشته باشید،که اگردارای باوری منفی باشید، شکست خواهیدخوردوبه نتیجه مثبت نخواهیدرسید. - محمدی،. - 1383
یافته ها
صاحبنظران معتقدند: - - خانواده از نخستین نظامهای نهادی عمومی و جهانی است که برای رفع نیازمنذیهای حیاتی و عاطفی انسان و بقای جامعه ضرورت تام دارد و از همه نهادهای اجتماعی ، طبیعی تر و خودی تر است . - - . - شرفی ،. - 1373 خانواده بنیادی ترین واحد اجتماعی است که تشکیل شده از یک تعداد افرادی که با هم روابطی دارند و این روابط مبنای یک سری تعلقات و حقوق و غیره است. از نظر اجتماعی و جامعه شناسی ، خویشاوندی بیشتر در ارتباط و نحوه ارتباطات اجتماعی است که بین اعضاء خانواده به وجود می آید. خویشاوندی عبارت است از مجموعه ای از افراد که عمدتا" بر اساس قرابت سببی و یا نسبی یکدیگر پیوند دارند و روابط اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و عاطفی خاص ، آنها را با یکدیگر مرتبط می سازد این گروه یا شبکه تابع سنت هاست.ویا خانواده عبارت است از یک واحد اجتماعی ، ناشی از ازدواج زن ومرد و فرزندان که با هدف و منافع مشترک که زیر یک سقف زندگی می کنند. اسلام خانواده را متشکل از افرادی می داند که دارای شخصیّت مدنی ، حقوقی و معنوی هستند که هسته اوّل آن ، از ازدواج مشروع زن ومرد می باشد. - بیگلو ،. - 1380تعریف زندگی ، کاری است ، نه آسان و نه غیرممکن . چنین تعریفی ، هرگز پایانی ندارد. زیرا به تعدادآحادبشر
