بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر، جهت بررسی آسیب های اجتماعی از بعد،والدین شاغل، محیط فقیر، فمینیسم و اثرات طلاق بر کودکان، تک والدینی، والدین ناتنی بر فروپاشی کانون گرم خانواده می باشد ومشکلاتی که این پدیده برروابط اجتماعی و صدمات جبران ناپذیری که بریک کشورمی گذارند می گذارد ونیز فقدان یکی ازاعضای خانواده وایجاد مشکلات روحی وروانی و تاثیر والدین شاغل برعملکرد روابط اجتماعی درآینده شغلی ومیزان سازگاری آنها با افراد، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر نقش جامعه دربروز مشکلات خانوادگی وتاثیرآن برکودک ومشکلاتی که این پدیده برروابط کودک در روابط اجتماعی در محیط پیرامون می گذارد باعث می گرددکه درانتخابات درزمینه های مختلف پیش روی ثبات قدم نداشته و لرزان و نامطمئن قدم بردارد. تحقیق حاضر به روش کتابخانهای انجام پذیرفته است و به صورت توصیفی، تحلیلی انجام گرفته است.
کلمات کلیدی: طلاق.، مادران شاغل،کودکاناعتِاد، فرزندخواندگی،ازدواج. فمینیسم،
مقدمه
آنچه که به زندگی کودک شکل می دهد، دستورها و توصیه های ما نیست، بلکه اعمال و شیوه های زندگی ماست.جزئی ترین،ریزترین،پنهان ترین وغیررسمی ترین رفتارهای ما، وسیع ترین،عمیق ترین و آشکارترین تاثیرات را به دنبال دارند..» کودکان آنچه که ما می خواهیم نمی شوند بلکه آنچه که ما انجام می دهیم، می شوند.« خوشبختانه این نکته که کودکان خردسال شالوده و سنگ بنای جامعه هستند، به میزان شایات توجهی مورد پذیرش و تاییداست و اکنون، به آن به عنوان راه ورود به حیطه رشد انسانی و موقعیتی برای مشارکت بخش های گوناگون فعالیت های اقتصادی و اجتماعی، فرصتی برای تماس و همکاری با جوامع محلی نگریسته می شود.واقعیت این است که چگونگی نگاه و دید ما به مسائل مربوط به کودکان، آیینه تمام نمای آینده ی جامعه ی ماست.داشتن فرزندان سالم و شاد، عامل تداوم حیات خانوادگی است و نباید بسیاری از اموری راکه به زندگی خانوادگی شیرینی و لطف می بخشد فدای چیزدیگری کرد.تولد فرزندان درمحیط خانه، احساس ثمرداشتن را برای والدین درپی دارد و بدین ترتیب آنها احساس بقای نسل را خواهند داشت.به راستی که تشبیه زیبای پیامبرکه فرمودند : »فرزند صالح گلی از گل های بهشت است.«گل های زیبانشان از تلاش های بی وفقه والدین داردکه با صبوری ثمره ی زندگانی خود را رشد و پرورش داده اند، تعدد فرزندان به مثابه جمع شدن گل ها درکناریکدیگر است که گلستانی زیبا و آرام بخش را پدیدمی آورد. - نیک خو، . - 1390
طلاق موضوعی است که تاچندسال پیش همه درباره آن به نجوا حرف می زدند، و یا این اصطلاح را به ندرت و آن هم با واکنش نسبت به آن می شنیدند، بطوری که کسی که از همسرش جدا می شد به خاطر طلاق عواقب شغلی، اجتماعی و.... در انتظارش بود. اما امروزه، متاسفانه شمار قابل ملاحظه ای، ازدواجها به طلاق ختم می شود و در نتیجه برای زن وشوهر و هم فرزندان آنها مشکلات عدیده ای به وجودمی آید. - ایلگ، . - 1388هرعامل اجتماعی شدن با سایرعوامل تعامل می کند.»خانواده « واحدی اجتماعی با ابعاد گوناگون است که به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه اش از دیرباز مورد توجه اندیشمندان اجتماعی بوده است. از یک سو، ارتباط و کنش متقابل خانواده با اجزاء و نهادهای دیگر جامعه، و ازسوی دیگر، پایداری وپایندگی آن در طول اعصار وقرون متمادی، بسیاری از اندیشمندان رابرآن داشته که درحوزه های گ.ناگون علمی و با رویکرد های دینی، اخلاقی، فلسفی، و حقوقی که رویکردهای غالب در دوران های پیشین بوده اند، از قرن نوزدهم میلادی پیدایش وگسترش مجموعه ای از رویکردهای جدید به خانواده را شاهد بوده ایم که به بررسی تاریخی، مردم شناختی، روان شناختی و جامعه شناختی دراین زمینه پرداخته اند. - بستان نجفی، . - 1389
یافته های علم روانشناسی به صورتی روزافزون سراززمینه های علمی دیگربرمی آورد وبردامنه ی روبه گسترش یافته های روانشناسی درپهنه ها وشاخه های گوناگون دانش بشر، به سرعت افزوده می شود.امروزه دیگر، یافته های روانشناختی محدود به حیطه های پزشکی و در مانی، آموزشی و تربیتی، زبان شناسی وجامعه شناسی و اداره و مدیریت کارگاه ها وکارخانه ها وسازمان های خدماتی وطراحی ماشین ها و ابزارهای دقیق و تربیت نیروهای گوناگون با قابلیت های جورواجو و...نمی شود.فروید روان انسان رابه کوه یخی بزرگ تشبیه می کندکه بخش بزرگی ازآن دراعماق آب غوطه وراست وتنها قله ی آن ازآب بیرون است .به عبارتی، آگاهی ما ازافکارمان بسیاراندک است وبخش عظیمی از ادراک ها، تمایلات و آرزوهای عمیق در زیر آستانه آگاهی قراردارد ودورازدسترس است.عملکردها وجلوه های روان یاذهن رامستقیما" نمی توان دیدکه به آن اصطلاحا" رفتارمی گویند.رفتارکلمه ای است که روان شناسان برای بیان آنچه مردم انجام می دهند به کارمی برند وآن رامطالعه می کنند. - گنجی،. - 1380
دانشمندان علوم اجتماعی، درمقایسه با رفتارهای اجتماعی مطلوب، زمان وتلاش بسیاربیشتری راصرف مطالعه وبررسی رفتارهای ضداجتماعی کرده اند.مقایسه تعدادپژوهش هایی که ازپایان قرن نوزدهم تاسال 2000میلادی سالانه درنشریات روانشناسی به چاپ رسیده است، نشان می دهد که طی صدسال تحقیق درزمینه ی علوم اجتماعی، درمقایسه بارفتارهای اجتماعی مطلوب تعدادبیشتری ازپژوهش هابه تجاوز وخشونت و پرخاش گری اختصاص یافته است.با وجودی که »پدران« بانفوذ و قدرتمند علوم اجتماعی مانند دورکیم و اسمیت از اهمیت زمینه ی رفتارهای اجتماعی مطلوب درزندگی بشر به خوبی آگاه بودند.این امر می توان نشانگرعدم انجام تحقیقات لازم درباره ی این گونه رفتارها درگذشته دانست. - بیرهوف،. - 1383 یافته های علم روانشناسی به صورتی روزافزون سراززمینه های علمی دیگربرمی آورد وبردامنه ی روبه گسترش یافته های روانشناسی درپهنه ها و شاخه های گوناگون دانش بشر، به سرعت افزوده می شود. امروزه دیگر، یافته های روانشناختی محدود به حیطه های پزشکی و در مانی، آموزشی و تربیتی، زبان شناسی وجامعه شناسی و اداره و مدیریت کارگاه ها وکارخانه ها وسازمان های خدماتی وطراحی ماشین ها و ابزارهای دقیق و تربیت نیروهای گوناگون با قابلیت های جورواجو و...نمی شود. - ویتیگ، . - 1386
در هر جامعه ای بخش قابل توجهی از افراد انسانی را کودکان تشکیل داده و با توجه به این که آنان از لطافت روحی بالایی برخوردارند و همچنین بسیار آسیب پذیر و شکننده می باشند، به طوری که تحولات سریع اجتماعی و فرهنگی درجوامع امروز برپیچیدگی روابط انسانی تاثیرگذار بوده، درجهان امروز، عمده فعالیت های مشاوره ای معطوف به مدرسه است، و مدارس و آموزشگاه ها به مهمترین پژوهش و عمل در مشاوره تبدیل شده اند. ولی متاسفانه این مساله درمیهن ما جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است.درحالی که اهمیت این دوره و به طورکلی دوره ابتدایی برهیچ کس پوشیده نیست، وچه بسا کودکانی که بعلت طلاق والدین در وضعیت نابسامانی بسرمی برند، و هر روز می بینند که مادریاپدر، همکلاس هایشان به مدرسه مراجعه می کنند، و اصطلاحاتی که ممکن است دوستانشان به آنها بزنندکه فلانی پدریا مادرندارد و همچنین در مورد افرادی که والدین را به دلایل گوناگون از دست داده اند. - حسین نژاد، . - 1379
ضرورت واهمیت تحقیق
برسی های علمی نشان می دهد که ازهرده انسانی که دراین جهان پهناور زیست می کنند، یک نفرشناخته یاناشناخته با معلولیت و کمبودی درگیر است و قریب پنج درصد کودکان، دچار نقصی جسمی، حسی یا ذهنی هستند ودرصد قابل توجهی از این عده نیاز به آموزش خاص و مراقبتهای ویژه دارند.این واقعیت ها وحقایقی نظیر وجود نارساییهایی از قبیل سوء تغذیه، جنگ، سست شدن بنیان خانوادگی و کافی نبودن بهداشت و درمان دربسیاری از نقاط جهان که خود از عوامل موثردر ازدیاد کودکان استثنایی هستند لزوم توجه عمیق تر به مساله راایجاب می کند وبه موضوع پیشگیری ازتولد کودک معلول، و جلوگیری ازابتلای به معلولیت بعدازتولد ارزش واهمیتی خاص می دهد. - پاکزاد، . - 1376 اگرچه قرن بیستم، عصر کودک نامیده شده است، اما هنوز محرومیت عاطفی وجود دارد و مسئول این محرومیت ها در حال حاضر جامعه ای است که به نظر نمی رسد کودکان را دوست داشته باشد.
به همان اندازه ای که ماپیشرفته ترشده ایم، به همان اندازه نیز کوکان را از مردم جدا کرده ایم و ا ز آنها انتظار داریم، از محیط های طبیعی دوری جویند و درآپارتمان های چند طبقه زندگی کنند و محیط های آرام بخش و تفریحی را،برای بزرگترها بگذارند.زمانی که آمدن نوجوان به دنیای خارج ا زخانه،امری ناخوشایند تلقی می شود، وظیفه والدین درقبال فرزندان،بطور روز افزون، مشکل تر می گردد.درروستاها و شهرهای کوچک،بچه ها به محض اینکه به اندازه کافی بزرگ شدند،برای کمک به والدین خود،به آنها می پیوندند.تحقیقات نشان داده است که این همکاری،به آنها کمک می کند تا نقش فعالتری را، درجامعه اطراف خود به عهده بگیرندو بهمان اندازه، فعالیت خیلی بهتری را در سطح مدرسه داشته باشند. - جودیث، . - 1385 والدین کودکان می پرسند : آیا من کاردرستی کرده ام که فرزندم را به مهدکودک فرستاده ام؟والدین کودکان بزرگترمی پرسند:بالاخره چه وقتی می خواهند به بچه ام خواندن را یاد بدهند و هزاران سوال دیگر......اما به ندرت این پرسش های مهم ترمطرح می شود که: نیازهای حیاتی کودکان خردسال، والدین و مربیان کدام اند؟ و چگونه می توان نیازهای هریک از آنها را به گونه ای که مانع از برآورده شدن نیازهای دیگرنشود،برآورده ساخت؟ - هنری، . - 1931
یافته ها
طلاق نه تنها فقدان والدین بلکه اغلب فقدان محیط خانواده وازدست دادن یک زندگی راحت رابه همراه دارد. - والراستین، - 1983 تاثیرات طلاق فراگیرتر و طولانی ترازآن است که معمولا" تصورمی شود. - سروری،. - 1374طلاق یک اتفاق درزندگی فردی نیست، بلکه دسته ای ازتجربیات واسترس ها رابرای تمامی اعضای خانواده درپی داردوبادرگیری والدین پیش ازجداشدن واقعی آن هاشروع وپس ازطلاق باعث تغییرات متعدد درزندگی آن ها می شود. طلاق به هردلیل، درست یانادرستی که صورت می گیرد - هم برای فرد وهم برای جامعه - پیامدهایی دارد؛ وزوج های متارکه کرده رابه انزوای موقت یا دائمی می کشاند. درمجموع طلاق یک اتفاق ناگواردرزندگی است. - حسین نژاد، . - 1379 - بیرشتت،. - 1950مسوولیت به عنوان یکی ازواژگان روان شناسی یعنی: احساس وابستگی یاارتباط باشخص نیازمند. - شوارتز، 1977،ص. - 246همین نویسنده، حس تعهدرا عامل احساس مسئولیت و»انجام عملی درجهت ارزیابی خود« می داند. مونتارا - 2001، ص - 79بین دو مفهوم مسولیت تمایزقائل می شود: » مسولیت درمقابل دیگران، درمقابل جوامع ومنافع مشترک آنها« و» مسئولیت درقبال کوتاهی های خود وپیامدهای آن.« مسئولیت دربرابردیگران - مسئولیت اجتماعی - شامل توجه به رفاه، سلامت، تعلیم و تربیت و امنیت آنان و نیز علاقمند بودن و پرداختن به گرایشات و علایق جامعه است. - بیرهوف،. - 1383راجرز براون - 1965 - می گوید :اجتماعی شدن عبارت است ازیاد گرفتن نه تنها هنجارهای مرتبط با مقوله ای از اعمال همچون» رفتارپرخاشگرانه« بلکه نیز آنچه رفتار پرخاشگرانه را تشکیل می دهد و اساس کار تعریف مقوله به شمار می رود. - ادوین پی، . - 1378
اثرات طلاق بر کودکان
گرچه تاثیرات رفتاری وروانی ناشی ازطلاق برکودکان درطی دوسال به حداقل می رسد.ولی همه این ناراحتی ها برای همیشه فراموش نخواهند شد.هرچه سن کودک موقع طلاق والدین کمترباشد علایم افسردگی ومشکلات تحصیلی که خواهند دا شت به مراتب بیشترمی باشد. یک تاثیربلندمدت طلاق برروی کودکان این است که آن ها موقع ازدواج، احساس ترس خواهندکردوخوشحال نخواهند بود. زیرا این کودکان فکرمی کنندکه قادربه داشتن روابط محبت آمیز با همسرخود نخواهند بود.و به این دلیل،ازنظرموفقیت درازدواج، با دیگرافراد متفاوت خواهندبود. درمجموع طلاق یک اتفاق ناگواردرزندگی است. که فقط تعدادکمی ازکودکان پس از گذشت ده سال ازآن، می تواننداحساسات مثبتی ازخودنشان دهند.باوجوداین به نظرمی رسدکه حضوردرخانواده ای پرکشمکش، ازبودن درخانواده ای که والدین ازیکدیگر جداشده اند، برای رشدکودک زیانبخش ترباشد. - حسین نژاد، . - 1379دکتروالراشتاین1برمبنای مطالعاتی که درزمینه خانواده های طلاق داشته است، می گوید:»مشاهده ی خارق العاده ای نشان می دهدکه ازارزش عاطفی رابطه فرزندباهریک ازوالدین درسالهی پس ازجدایی،هرگزذره ای کاسته نمی شود.حتی درجایی که مادردوباره ازدواج می کند، بازهم ازاهمیت روانشناختی وعاطفی پدربیولوژیکی2کاسته نمی شود - .«رجبی راد،. - 1389کودکان کم سن تردرواکنش به پدیده طلاق اغلب، خیال بافی های وحشت انگیز، احساس تنهایی ورهاشدن، وانکاروضعیت موجوددرخانواده را، تجربه می کنند.اغلب والدین به دلیل آنکه خودتحت فشارروحی هستند، دراطمینان بخشیدن به کودکان، وکمک به آنها برای درک وضعیت کنونی ودرک وضعیت آینده ناموفق هستند.طلاق نه تنها فقدان والدین بلکه اغلب فقدان محیط خانواده وازدست دادن یک زندگی راحت رابه همراه دارد.برای این منظورکودک باید براحساس عمیقش نسبت به طردشدن، تحقیر، بی مهری، و....غلبه کند. - بیرامی، . - 1378
تحقیقات انجام شده
یکی ازنتایج تحقیق اشتاین این است که کودکان طلاق،ازچیزی که درباره ی خودقبول دارند،خوششان نمی آید و برای آنکه هنوزهم به خودشان این احساس را القاکنند که جزیی از یک خانواده معمولی اند،رابطه خودرابا هردو والد،سوای رابطه ای که با والد کفیل3 خود دارند، محکم نگه می دارند. - رجبی راد،. - 1389درتحقیقاتی که ازنقش پدردرخانواده سالم ازیک سوودرخانواده های فروپاشیده ازسوی دیگربه عمل آمد،مشخص شدپدرنیزدرست به اندازه مادردرزندگی فرزندان خودنقش دارد. دربررسی علل طلاق ها، یکی ازعلت های بارزنداشتن فرزند مطرح گردیده است. - نیک خو، . - 1390
