بخشی از مقاله
چکیده
در انجام کارهاي بنیادي همانند جاده سازي، احداث تونل راه، سد، پل و دیگر ابنیه هاي مهندسی نقش مطالعات زمین شناسی را نمی توان نادیده انگاشت چون در انجام هر کدام از موارد فوق در ابتدا باید پی و بنیاد بر روي زمین و نهایتا سنگ پایه گذاري گردد و بدین جهت انتخاب روش در ابتدا بر مبناي مطالعات و بررسی هاي دقیق زمین شناسی خواهد بود. در این مقاله نیز پس از انجام مطالعات زمین شناسی روش هاي مختلف حفاري ارائه و پیشنهاد گردیده است.
در مطالعات زمین شناسی مواردي از قبیل تاریخچه ساختمانی و تکتونیکی منطقه و خصوصیات سنگ شناسی مورد بررسی قرار گرفته اند که نقش نیروهاي تکتونیکی بر روي پوسته سنگی زمین را نمی توان نادیده انگاشت زیرا نیروهاي تکتونیکی تاثیر به سزایی بر روي استقامت هاي فیزیکی و مهندسی سنگ ها دارند و بسیار مشاهده شده است که مناطقی که داراي سنگ هایی با استقامت بالاي فیزیکی و مهندسی بوده اند براساس پدیده تکتونیکی به منطقه اي سست تبدیل شده اند و در صورتی که بخواهیم در این مناطق اقدام به انجام کارهایی از قبیل جاده سازي، تونل، پل و ... بنماییم باید متحمل هزینه هاي زیادي جهت استحکام و زیرسازي منطقه شویم.
-1 مقدمه
آزاد راه تهران- تبریز یکی از آزادراه هاي حیاتی کشور می باشد که تاکنون تا شهر بستان آباد در استان آذربایجان شرقی کشیده شده است و حدود 35 کیلومتر از مسیر این آزادراه باقی مانده است. به دلیل وجود گردنه پرشیب و حادثه ساز شبلی مسئولان پروژه به فکر احداث دو تونل رفت و برگشت جهت باندهاي سمت چپ و راست و حذف این گردنه افتاده اند. این تونل ها مسیر 35 کیلومتري بستان آباد- تبریز را به 2/5 کیلومتر کاهش می دهند. براي انجام این کار در ابتدا مطالعات زمین شناسی صورت گرفته که بر مبناي خصوصیات سنگ شناسی، عوامل تکتونیکی موثر بر ناحیه و ساختار هاي موجود از قبیل گسل و مناطق خرد شده برشی و مناطق پر درزه، روش هاي حفاري از قبیل چالزنی و آتشباري و روش هاي حفاري ماشینی شامل حفاري هیدرولیکی و درام کاتر می باشند پیشنهاد گردیده است.
-2 بحث :
-1-2 مطالعات زمین شناسی منطقه:
منطقه بستان آباد در شمال باختري ایران در استان آذربایجان شرقی در ناحیه 45 کیلومتري شهرستان تبریز واقع گردیده است که داراي طول خاوري 47-46 30 و عرض شمالی 00و38 تا 30و37 محدود می گردد. این منطقه به شماره 5265 قطعه شمال باختري چهارگوش زمین شناسی میانه را تشکیل داده است. ورقه هاي مجاور آن عبارتند از: خواجه، قره چمن، قره آقاج، اسکو که به ترتیب در شمال، خاور، جنوب و باختر قرار گرفته اند.[5]
از نظر چینه شناسی منطقه کوه کندل در ناحیه شمال غربی بستان آباد واقع گردیده است که از نظر سنی داراي سنگ هاي دوره مزوزوئیک - کرتاسه بالایی - می باشد که قسمت اعظم ناحیه مذکور از شیل هاي آهکی فشرده و متراکم با عدسی هاي کوچک و بزرگ سنگ آهک ماسه دار تشکیل شده است که در ترکیب شیل ها %60 کربنات کلسیم و مابقی رس و سیلت مشاهده می شوند که به طور موضعی این ترکیبات تغییر می نمایند.
سنگ آهک هاي ماسه اي به رنگ خاکستري، قهوه اي با میان لایه هاي نازك رسی و ماسه سنگ آهکی به رنگ قرمز با میان لایه هاي رسی قرمز مشاهده می شوند. در ضمن مارن هاي آبی خاکستري با لایه هاي نازك سنگ آهک آلی و ماسه سنگ هاي تخریبی نیز در این منطقه دیده می شود. با توجه به نقشه زمین شناسی منطقه - شکل - 1 وجود گسل تبریز به عنوان گسل عمده و دیگر گسل هاي فرعی که عمدتا به صورت شرقی غربی می باشند و وجود ناودیس در ناحیه کوه کندل، خرد شدگی نسبتا شدیدي مشاهده می گردد که این خرد شدگی ها به دلایل: فشار بیش از حد یال هاي ناودیس که باعث خردشدگی سنگ ها در هسته ناودیس گردیده است.
یال هاي ناودیس بر اثر گسل تبریز و دیگر گسل ها تحت تاثیر شدید قرار گرفته که بخشی از آن ها به صورت برش گسلی در آمده - شکل - 2 و بر اثر نیروهاي اعمال شده از طرف گسل در بخش هاي عمیق تر درزه هایی شکل گرفته است - شکل - 3 که بر اثر کاهش فشار سطحی - هوازدگی فیزیکی - این درزه ها به تدریج باز شده - درزه هاي رهایی - و موجبات شکستگی و خرد شدگی بیشتري را علاوه بر برشی شدن فراهم آورده است.
