بخشی از مقاله
خلاصه
تغییر اقلیم و افزایش دمای هوا مخصوصا ّ دماهای حدی یکی از مسائل مهم زیست محیطی بشر به حساب میآیدکه در سالهای اخیر مطالعات زیادی را به خود اختصاص داده است، در این مطالعه نیز با استفاده از سه مدل اقلیمی BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR از سری مدلهای CMIP5 تحت دو RCP حداقل و حداکثر اقدام به پیشبینی دمای روزانه حوزه آبخیز پایابجاماش واقع در استان هرمزگان تا سال 2100 گردید. در این مطالعه به منظور ریز مقیاس کردن خروجی مدلهای GCM از یکی از روشهای تجربی ریز مقیاسنمایی - BC - استفاده شده است. مقدار MRE ریزمقیاس شده برای سه مدل BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR به ترتیب 0,05 ، 0,057 و 0,03 میباشد که عملکرد بهتر مربوط به مدل MPI-ESM-MR میباشد.
با توجه به عملکرد مناسب روش ریزمقیاس نمایی BC در دوره پایه برای هر سه مدل اقلیمی مورد استفاده اقدام به ریزمقیاسنمایی خروجیهای مدلهای اقلیمی با دو RCP حداقل و حداکثر گردید. نتایج حاصل از پیشبینی دما با دو RCPحداقل و حداکثر نشان دهنده افزایش دما در قرن حاضر است که مقدار این افزایش در RCP حداکثر بیشتر از RCP حداقل است. میانگین دما روزانه بلند مدت تحت RCP2.6 برای مدلهای BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR به ترتیب برابر با 28,43، 28,46 و 27,5 درجه سانتیگراد و همچنین تحت RCP8.5 برای مدلهای BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR به ترتیب برابر با 30,42، 29,76 و 28 درجه سانتیگراد میباشد.
مقدمه
امروزه یکی از چالشهای مهم پیشروی بشر، پدیدهی گرمایش جهانی و تغییر اقلیم میباشد .[1] گزارشهای ارزیابی چهارم [2] حاکی از آن است که به دلیل افزایش گازهای گلخانهای طی قرن گذشته، حدود 0,4 تا 0,8 درجه سانتیگراد بر میانگین دما هوای جهانی افزوده شده، که حتی بر اساس گزارش ارزیابی پنجم [3] نیز این روند در دهههای اخیر شتاب بیشتری داشته است. تاکنون در حوزهی تغییر اقلیم مطالعات جهانی گستردهای برروی تحلیل وضع موجود افزایش دما صورت گرفته است - [4]؛ [5]؛ [6]؛ [7]؛ [8]؛ . - [9] نتایج حاصل از این تحقیقات نشان دهنده افزایش دما در قسمتهای مختلف جهان میباشد.
در مطالعات صورت گرفته بر روی کشور ایران نیز محققانی چون [10]، [11]، [12] ضمن تأکید بر افزایش عمومی دماها، روند تغییرات دمای متوسط سالانهی ایران را در اکثر مناطق ایران مورد بررسی قرار دادهاند. تمامی این پژوهشها وضع موجود پارامترهای دمایی را مشخص نمودهاند، درحالی که تاکنون بر روی اثرات تغییر اقلیم بر چگونگی رخدادهای دمایی در دهههای آینده، تحقیقات چندانی انجام نشده است.
از محدود مطالعات پیرامون بررسی تغییرات دمایی در کشور ایران میتوان به تحقیق [1]، اشاره نمود که به "تحلیل دامنه عدم قطعیت تغییرات آینده دمای حداکثر روزانه بر روی ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی" اشاره کرد. در این تحقیق با استفاده از دو مدل اقلیمی Hdcem و CGCM3 و سناریو انتشار B1 مقادیر دمای حداکثر روزانه برای دوره آینده برای 7 ایستگاه سینوپتیک کشور ریزمقیاس نمایی شد و نتایج حاصل از آن نشان دهنده افزایش دما بین 1 تا 2 درجه در نیمه اول و دوم قرن حاضر بوده. در این تحقیق با استفاده از دو سناریو انتشار گازهای گلخانهای - 1RCP - حداقل و حداکثر و 3 مدل اقلیمی BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR از سری مدلهای پروژه 2CMIP5 به بررسی تغییرات دما در قرن حاضر در حوزه آبخیز پایابجاماش پرداخته شده است.
مواد و روشها منطقه مورد مطالعه
حوزه آبخیز پایابجاماش در محدوده جغرافیایی " 42و 27' و 27 عرض شمالی و" 40 و 21'و 56 طول شرقی با مساحتی معادل 1039کیلومترمربع در قسمت شرق بندرعباس گسترده شده است - شکل . - 1 دامنه تغییرات ارتفاعی آن از 170 تا 3042 متر و ارتفاع متوسط آن 775 متر است. میانگین بارندگی طولانی مدت در مناطق ارتفاعی و دشتی منطقه به ترتیب 238و 172میلیمتر و متوسط دمای خشک آن 26/8 درجه سانتیگراد است.[13]
دادههای مورد استفاده
در تحقیق حاضر از دو سری داده استفاده شده است:
-1 اخذ دادههای دمای مشاهداتی مربوط به ایستگاه بارانسنجی سرخا از اداره آب منطقهای استان هرمزگان، و واقع در حوزه آبخیز پایابجاماش مربوط به طول دوره آماری 1984 تا .[14]2005
-2دادههای خام دما روزانه مربوط به خروجی 3 مدل اقلیمی BNU-ESM، CCSM4 و MPI-ESM-MR برای دو دوره -2005 1980 - دادههای - Historical و دوره - 2006-20100 دو سناریو انتشار حداقل - - RCP2.6 و حداکثر - .[15] - - RCP8.5
پروژه CMIP5
به منظور شبیهسازی اقلیم کرهی زمین فرایندهای اصلی اقلیمی - اتمسفر، اقیانوس، سطح زمین، یخ پوسته و زیست کره - در مدلهای فرعی جداگانه شبیهسازی میشوند. سپس تمام مدلهای فرعی مربوط به اتمسفر و اقیانوس با یکدیگر جفت شده و مدلهای گردش عمومی جفت شده اقیانوس اتمسفر - AOGCM1 - را تشکیل میدهند.
