بخشی از مقاله
چکیده
سازمانهایی که به دنبال بهبود شرایط و وضعیت خود در بازار رقابتی هستند، همواره به دنبال راه کارهایی بهینه برای ایجاد یک همکاری متناسب بین بخشهای سازمانی خود میباشند تا بتوانند به بهترین نحو ممکن منابع سازمان را مدیریت نمایند. دست یابی به این مهم ، نیاز به یک رویکرد فکری و عملی مناسب خواه داشت که همواره با شرایط و بازار های کنونی منطبق بوده و نیاز های سازمانهای امروزی را بر طرف نماید. چارچوب ارائه شده در این مقاله یک رویکرد فکری و عملی را برای کمک به سیستم سلامت و خدمات به بیماران فراهم میکند. این چارچوب به دنبال بهبود مدیریت منابع سازمان و ایجاد حاکمیت معماری سرویس گرا در آن است.
در این مقاله یک معماری سرویس گرای قابل توسعه بر مبنای وب سرویس پیشنهاد شد که اطلاعات بیمار را در یک بستر توزیع شده و همیشه حاضر برای استفاده سیستمها و پلت فرم گوناگون نگهداری و مدیریت می کند. معماری پیشنهاد شده به کاربران مجازاجازه میدهد تا به اطلاعات موارد اورژانسی دسترسی داشته باشند و با استفاده از ماژول هوشمند که از ارزیابی پزشکی و انتخاب استاندارد آمبولانس مناسب پشتیبانی میکند به یاری بیمار بشتابند. آمبولانس ها نیز با استفاده از شبکه های حسگر بیسیم رکوردهای اطلاعات بیمار را در فضای ذخیره سازی مشترک ذخیره می کنند. با استفاده از این معماری می توان فضای گپ میان پزشک و بیمار را از لحظه نیاز به پزشک تا زمان پایان درمان و بهبودی کامل پر کرد.
مقدمه
امروزه در دسترس بودن اینترنت در اکثر مکانها یک تجربه روزمره است. از این رو برای کاربران سیار این انتظار ایجاد شده است، که دستگاهی که از آن استفاده مینمایند، در همه مکانها و زمانها قادر به پردازش باشد. پیشرفتهای اخیری که در تولید دستگاههای سیار صورت گرفته به همراه تحولات بسیاری که در فناروی شبکههای بیسیم رخ داده است، فناوری را به سمت محاسبات سیار و دسترسی مداوم و بدون وقفه به دادهها و اطلاعات میبرد. اگر چه مشکلاتی که در ارتباطات رخ میدهد و البته محدودیتهای دستگاههای سیار یک چالش مهم برای تحقق دسترسی مداوم و بدون وقفه در همه زمانها و مکانها محسوب میشود. معماری سرویسگرا به عنوان یکی از سبکهای معماری پیشرو در محیطهای محاسبات فراگیر مطرح شده است.
معماری سرویسگرا از قابلیت استفاده مجدد، اتصال سست، انعطافپذیری در طراحی و قابلیت همکاری بین سیستمهای ناهمگون، به صورت موثری پشتیبانی مینماید. معماری سرویسگرا دورنمایی از توسعه نرمفزارهایی در محیطهای محاسبات فراگیر ارائه میدهد که در آن نرمافزارها با به کارگیری قابلیتهای شبکههای رایانهای بتوانند به طور موثر و به صورت خودکار با یکدیگر وارد تعامل شوند. امروزه سازمانها به دلیل افزایش جریان اطلاعات در محیطهای داخل و خارج سازمان و مدیریت این جریان اطلاعات به ناچار باید از مزایای فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی استفاده نمایند. این گونه سیستمها باید با سایر سیستمهای اطلاعاتی در بخشهای مختلف سازمان در تعامل و ارتباط باشند.
برای دستیابی به یکپارچگی در سطح وسیع، سیستمهای اطلاعاتی باید قابلیتهایی نظیر : انعطافپذیری، مقیاسپذیری و سازگاری سیستمهای قدیمی با سیستم جدید را دارا باشند. معماری سرویس گرا - SOA - الگوی جدیدی را در پیاده سازی سیستمهای اطلاعاتی ارائه میدهد و این امکان را به توسعهدهندگان سیستمها میدهد تا بیشتر تمرکزشان به تحقق ویژگیهایی باشد که سازمان به آنها نیاز دارد و این امر توسط پروتکلهای ارتباطی استاندارد، واسطهای کاربر، جریانهای کاری و خدمات مدیریت زیرساختها صورت میپذیرد.
در واقع تکامل و رشد معماری سرویس گرا به سازمانها این امکان را میدهد تا تمام قابلیتهای خود را در قالب سرویس ارائه دهند، در این نوع از سازمانها فرآیندهای کاری از مرزهای سازمانی فراتر رفته و بین تولیدکنندگان مواد اولیه، مشتریان و تمامی شرکا ارتباط برقرار میکنند. بعد از رشد چشمگیر ارتباطات به دلیل گسترش استفاده از اینترنت معماری سرویس گرا به موضوع مهمی در کسبوکار و محافل علمی در دنیا تبدیل شده است. نرم افزارهای معماری سرویس گرا در حوزه تجارت الکترونیک و یکپارچهسازی نرم افزارهای سازمانی نقش مهمی را ایفا میکنند.
برای معماری سرویس گرا لایه های متفاوتی را میتوان در نظر گرفت. یکی از نقاط قوت معماری سرویس گرا قابلیت آن در همگون سازی عملیات بین سیستمهای اطلاعاتی ناهمگون میباشد. معماری سرویس گرا برای یکپارچهسازی و ارتباط بین سیستمهای اطلاعاتی از وب سرویسها استفاده میکند. با پیشرفت معماری سرویس گرا وب سرویسها محبوبیت بسیاری یافته و بسیاری از طرحها و برنامهها تجاری توسط این تکنولوژی صورت میپذیرد.
اگرچه پتانسیل واقعی سرویسها و معماری سرویس گرا زمانی مشخص میشود که برای پاسخگویی به نیاز جدید مشتریان، ترکیبی از سرویسهای موجود را در کنار هم قرار دهیم. به عبارت دیگر زمانی ما به ترکیب وب سرویسها نیازمند خواهیم بود که به تنهایی یک سرویس نتواند پاسخگو درخواستهای پیچیده مشتریان باشد اما با ترکیب نمودن آنها توابع و قابلیتهای متنوع سرویسها در کنار هم میتوانند پاسخگو نیازها و درخواستهای پیچیده مشتریان باشد. روز به روز تعداد وب سرویسها با عملکردها و قابلیتهای مشابه در محیطهای شبکهای و اینترنت در حال افزایش میباشد حال کاربران و توسعهدهندگان سیستمهای اطلاعاتی چگونه میتوانند مناسبترین سرویس از بین وب سرویسهای موجود را کشف و انتخاب کنند.
سفارش دهندگان سرویسهای وب معمولاً نیازمندیهای غیرعملیاتی خود را با بهره گرفتن از یکسری معیارهای کیفی بیان میدارند. کیفیت سرویس قابلیتهای یک محصول یا سرویس برای مواجه شدن با نیازمندیهای غیرعملیاتی کاربر را توصیف میکند و این معیارهای کیفی میتوانند به عنوان یک محک زن برای تفاوت و برتری دادن بین سرویسها و فراهم آورندگان سرویسها مورد استفاده قرار گیرند. در بین سرویسهای مشابه ممکن است سرویسهایی وجود داشته باشند که با توجه به معیارهای کیفیت سرویس برای کاربران مناسبتر میباشند بنابراین زمانی که برای اجرای یک عملیات چندین سرویس با عملکردهای مشابه وجود دارند آنگاه سرویس را بر مبنای نیازها و معیارهای کیفیت سرویس کاربران انتخاب میکنیم.
یکی از روشهای موجود برای بهینه سازی ترکیب وب سرویسها و به حداکثر رساندن رضایت کاربران برای برآورده سازی نیازهای عملیاتی و غیرعملیاتی استفاده از رویکردهای تقریبی میباشد که در زمان کوتاه قادر به یافتن جوابی مناسب و نزدیک به بهینه هستند . این گونه رویکردها را میتوان به دو دسته رویکردهای مکاشفهای و فرا مکاشفهای تقسیم نمود . برای حل مشکلاتی که در رویکردهای مکاشفهای از جمله قرار گرفتن آنها در بهینگی محلی وجود داشته است رویکردهای فرا مکاشفهای ارائه شدهاند.
این رویکردها به گونه هوشمند عمل میکنند و با جابهجا کردن جمعیتهای متنوع که همان ترکیبی از وب سرویسها میباشد ترکیب و انتخاب کارایی از آنها را در اختیار ما قرار میدهند در حقیقت رویکردهای فرا مکاشفهای در مواقعی که محدودیتی برای زمان وجود دارد و استفاده از روشهای حل دقیق، میسر نمیباشد و یا پیچیدگی مسائل بهینه سازی زیاد باشند، مناسب هستند. - UDDI - استانداردی است که فراهم آورندگان، سرویسهای خود را در آن ثبت میکنند و مانند مخزنی عمل میکند که سرویسها در داخل آن قرار میگیرد برنامه های کاربردی میتوانند با جستجو در داخل این مخزن سرویسهای گوناگون را فراخوانی و از توابع عملیاتی آنها استفاده نمایند.
طبق گفته UDDI این استاندارد برای انتشار و جستجو سرویسها از معیارهای کیفیت سرویس پشتیبانی نمیکند اما ممکن است، نیازمندیهای کاربران شامل یکسری از نیازهای غیرعملیاتی مانند معیار های کیفی باشد. فشارهای هزینه و رقابت بین سازمانهای امروزی باعث شده که سازمانها به سمت ایجاد یک بستر یا چارچوب مناسب و در عین حال ساده و سازگار بروند تا بتوانند در بازار رقابتی با توان بالا حرکت کنند. در این بستر توسعه به جای کاغذ بازیها و تصمیمگیریهای پایهای، از راه حلهای یکپارچه و جامع که عملیاتهای مدل سازی، شبیه سازی، پایش، طراحی و بهبود را انجام دهد، استفاده میکنند. که لازمهی عملیاتی شدن این راه حل، استفاده از بستر سرویس گرایی و برنامههای کاربردی مدیریت منابع سازمان به صورت یکپارچه است.
ماهیت مدیریت فرایند معماری سرویس گرا میتوانند مکمل همدیگر باشند. در هر سازمان در ابتدا شاکله سازمان از طریق فرایندهای کسب و کار بدست میآیند. این فرایندها برای ارتباطات بینابینی خود به تکنولوژی و فناوریهای ارتباطی نیازمندند که شکل بارز و بهینه آن در معماری سرویس گرا مطرح و بیان میشود. لذا این دو در کنار هم و با همکاری هم میتوانند به بهبود سازمان کمک کنند. از عوامل مطرح در سازمانها برنامهریزی منابع سازمان است. این برنامهریزی شامل کلیه تأمینها و برنامهریزیهای از تامین اولیه و برنامه تأمین کنندگان شروع و نهایتاً تا تحویل به مشتری و خروج از سازمان ادامه پیدا میکند. این برنامه ریزی را اصطلاحاً ERPگویند.
در حال حاضر نقاط ضعفی در ERP وجود دارد: - 1 - علی رغم دستاوردهای آن در فرایند مدیریت و برنامهریزی منابع، نمیتواند به مدیریت جامع بلادرنگ پویا که برای پاسخ به تغییرات عملی و تصمیمگیری معقول مهم است، دست پیدا کند. - 2 - خیلی از شرکتها هنوز از ERP در یک سطح مشترک مثل سیستمهای اطلاعاتی عمومی - که هدف انها جمع آوری اطلاعات ، انتقال ، محاسبه است - ، استفاده میکنند، علاوه بر این، ماژول پشتیبان تصمیم در ERP ، فاز جمع آوری اطلاعات را به جای تجزیه و تحلیل جامع نگه میدارد.
- 3 - عدم انعطاف پذیری ERP در روش تکراری تجزیه و تحلیل در شرکتهای مختلف، و نتیجهگیریهای غیرمنطقی و نامناسب. - 4 - در حال حاضر، ERPبه خوبی در مدیریت اطلاعات داخلی سازمان کارش را انجام میدهد، اما ERP در تعامل خارجی و تصمیم گیری گروهی نمیتواند اقدامات موثری انجام دهد. - 5 - امروزه با توجه به توسعه سرویس گرایی و همچنین وجود سازمانهای شبکهای و گسترده، نیاز به پیادهسازی ERP در قالب گسترده و همکار، وجود دارد. اما با توجه به عدم وجود زیر ساختهای مناسب و عدم به کار گیری چارچوب کلان و منطبق در جهت بهبود عملکرد ERP، کارایی مناسب محقق نمیگردد.
