بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر مطالعه شاخصهای موثر در استعدادیابی فوتسال از مربیان و بازیکنان و متخصصان بود. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 282 نفر از صاحبنظران - مربیان، مسئولین و بازیکنان لیگ برتر فوتسال ایران، مدرسین فوتسال و اساتید دانشگاه - است که با استفاده از جدول مورگان ، حجم نمونه آماری به 222 نفر رسید.برای گردآوری دادهها در این پژوهش پس از هماهنگی و کسب مجوز از مسئولین فدراسیون فوتبال و کمیته فوتسال از روش مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد.
نهایتا برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی، آزمون خیدو و فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد از دیدگاه مربیان و بازیکنان بین میزان اهمیت شاخصهای آنتروپومتریک، مهارتی و شاخصهای روانشناختی در شناسایی بازیکنان مستعد فوتسال تفاوت معناداری وجود دارد، اما از دیدگاه متخصصان و کارشناسان تفاوت معناداری در اولویت شاخصها وجود ندارد.
از دیدگاه هر دو گروه بین میزان اهمیت شاخصهای فیزیولوژیکی، آمادگی جسمانی- حرکتی و جامعهشناختی تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجهگیری کلی: بطور کلی میتوان گفت که در استعدادیابی فوتسال باید به شاخصهای، آنتروپومتریک، آمادگی جسمانی، فیزیولوژیکی، مهارتی، روانشناختی و جامعهشناختی و از طریق آزمونهای عمومی و اختصاصی قابل اجرا توجه نمود.
-1-1 مقدمه
عملکردها و اجراهای ورزشی ورزشکاران روز به روز پیشرفت میکند به طوری که نوع عملکرد ورزشکاران نخبه دهههای گذشته، برای ورزشکاران امروزی، امری عادی و معمولی به حساب میآید. بنابراین هر روز رکورد جدیدتری در میادین ورزشی بر جای گذاشته میشود. یکی از عوامل بسیار مهم و موثر در زمینه رشد چشمگیر و خیره کننده ورزشکاران، شناسایی به موقع و علمی استعدادهای ورزشی است.
استعدادیابی روش و عملی است که گروهی از مسئولان ذیصلاح موسسات علمی و فرهنگی مختلف در بخشهای دولتی و خصوصی جهت کشف استعدادهای بکر و نافذ به اجرا میگذارند. فرایند استعدادیابی شامل: شناسایی، پرورش و انتخاب است. چنین روشی جهت جذب و پرورش استعدادها در زمینههای مختلف به طور روزمره توسط متخصصان مجرب انجام میشود.
اکنون کشف و پرورش استعداد به عنوان رویکرد جدی در ورزش قهرمانی و آمادهسازی ورزشکاران برای مسابقات بزرگی مانند المپیک مطرح است - قراخانلو،. - 1392 امروزه در برنامههای استعدادیابی صحیح و علمی غیر از لحاظ نمودن عوامل متعدد و مهم از آزمونهای میدانی و آزمایشهای تخصصی و علوم روز نیز استفاده میشود. متخصصین ورزشی مهمترین فاکتورها برای شناسایی بازیکنان با استعداد را شامل: شاخص آنتروپومتریک، آمادگی جسمانی، فیزیولوژیکی، مهارتی، روانشناختی و شاخص جامعهشناختی میدانند.
همچنین اهمیت شاخصهای مهارتی در انتخاب بازیکنان با استعداد به ترتیب عبارتند از : پاس دادن، دریبل زدن شوت زدن ، هماهنگی عصب عضله و تاکتیکپذیری - دوستداری و محمدی، . - 1390 در این رابطه دوستداری و همکاران - 1391 - نشان دادند از بین عوامل مطرح شده شاخص مهارتی، تکنیک انفرادی و کنترل توپ از اهمیت بیشتری برخوردارند و شاخصهای برتر به ترتیب اهمیت عبارتند از: کنترل توپ، پاس دادن، جاگیری مناسب، پاس دادن و نفوذ کردن، حرکت بدون توپ و مسئولیتپذیری. از آنجا که فوتسال ورزشی با شدت بالاست، به توان بیهوازی و ظرفیت هوازی نیاز دارد.
بنابراین در استعدادیابی، عوامل فیزیولوژیکی مانند عملکرد سیستم قلبی- تنفسی و حجم ریهها باید در ابتدای برنامه مورد توجه قرار گیرد، فوتسال ورزشی سرعتی است که در آن فعالیت پر شدت سهم بیشتری از زمان مسابقه را نسبت به فوتبال و دیگر رشتههای ورزشی سرعتی تشکیل میدهد. همچنین، فوتسال ورزشی است که تقاضاهای تاکتیکی، تکنیکی و جسمانی بالایی بر بازیکنان اعمال میکند - سانتوز و نیکلاری1 ، ترابل سی2 و همکاران،2014، همتی و همکاران، . - 2013 عوامل ارثی و عواملی مانند قدرت، سرعت و هماهنگی نیز بهترین عوامل برای توانایی ورزشی هستند.
بهترین شاخصها برای شناسایی بازیکنان مستعد، وضعیت آمادگی جسمانی - سرعت، چابکی، قدرت و انعطافپذیری - است - همتی و همکاران، . - 2013 همچنین باید به ویژگیهای شخصیتی، اجتماعی و روانی بازیکنان فوتسال که عامل مهمی در شناسایی و انتخاب طبیعی است، توجه نمود، زیرا توسعه تخصصی در فوتسال در نتیجهی تعامل موفق بیولوژیکی، روانی و محدودیتهای جامعه-شناختی است و عوامل محیطی نیز در کسب ورزش تخصصی تاثیر دارد. علاوه بر این، در اختیار داشتن منابع حمایت پدر و مادر و مربیگری ضروری است - سردار یوسل، 2014، سپاسی و همکاران،. - 2012
نتایج تحقیقات سی جو دو3 و سانتوز سیلوا4 و همکاران - 2013 - نشان میدهد که ویژگیهای آنتروپومتریکی و آمادگی جسمانی با توجه به رشتههای مختلف سالنی متفاوت میباشد. همچنین بازیکنان نوجوانان و جوانان فوتسال در مقایسه با دیگر نوجوانان و جوانان رشتههای دیگر سبکتر بودند و نمره انعطافپذیری، دراز و نشست، سرعت و آمادگی جسمانی بهتری کسب کردند و بازیکنان بسکتبال بلندتر و طول بازو و سرعت و قدرت اندام تحتانی بهتر بودند.
نتایج تحقیق جغتایی و همکاران - - 1391 نشان میدهد که شاخصهای تجربه - سابقه بازی فوتسال - ، توان هوازی، توان بیهوازی، مهارت پاس، مهارت دریبل، طول استخوان ران، مهارت شوت و انعطافپذیری برای موفقیت در رشته فوتسال با اهمیت هستند و به منظور کسب حداکثر موفقیت در این رشته و گزینش بهتر بازیکنان توجه به این عوامل ضروری است.
نتایج تحقیقات بوستانی و همکاران، فبر و همکاران - 2011 - 5 نشان میدهد که برنامه شناسایی و استعدادیابی بر اساس شواهد علمی از ارزش بالایی برخوردار است و استفاده از این طرح و مدل استعدادیابی ورزشکاران نخبه و زیر نخبه بهرهمند میگردند. مهارتهای حرکتی و تناسب اندام از مهم ترین شاخصهای شناسایی استعداد است . همچنین مهارتهای فیزیکی ، پیکر سنجی و ابعاد ذهنی و عوامل محیطی را نیز در نظر گرفت. باید در تدوین مدلهای استعدادیابی به جنبههای فرهنگی ، هنجارها و ارزشهای کشورهای متفاوت که میتواند تاثیرات زیادی داشته باشد توجه نمود.
ابراهیمی ورکیانی و همکاران - 2012 - در مقالهای به بررسی عوامل موثر در شناسایی استعداد در بدمنیتون پرداختند. این پژوهش یک مطالعه توصیفی بود که توسط پرسشنامه صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان میدهد که مهمترین عامل شناسایی استعداد عامل آنتروپومتریک است و مهمترین اجزا آن شاخص قد، وزن، درصد چربی بدن و طول اندامها است. شاخص توانایی حرکتی در سطح بعدی اهمیت است و شاخصهایی مانند تعادل پویا و ایستا و مقاومت از دیگر عناصر توانایی حرکتی است.
نتایج تحقیقات صورت گرفته نشان میدهد که مهمترین معیارهای استعدادیابی شاخصهای آنتروپومتریکی، روانشناختی، جامعه-شناختی، آمادگی جسمانی، مهارتی و فیزیولوژیکی میباشند. علاوه بر این فوتسال ورزشی با شدت بالاست که نیاز به توان بیهوازی، ظرفیت هوازی، قدرت، سرعت و چابکی است. همچنین مهارتهای جسمانی و فیزیکی خاص و شناخت و تعیین عملکرد در بازی است.
با وجود انجام تحقیقات متعدد در رشتههای مختلف ورزشی، اما تحقیقی در خصوص معیارهای استعدادیابی فوتسال صورت نگرفته است. محقق در نظر دارد شاخصها و معیارهای مهم و اثرگذار رشته فوتسال را مشخص سازد. لذا محقق به دنبال پاسخ سوال اصلی تحقیق مبنی بر شاخصهای موثر در استعدادیابی فوتسال ایران میباشد، تا پس از شناسایی شاخصهای موثر و مورد نظر صاحبنظران فوتسال شاخصها و معیارهای مناسبی برای فوتسال ایران تدوین نماید.
-2-1 روش شناسی
این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 282 نفر از صاحبنظران - مربیان، مسئولین و بازیکنان لیگ برتر فوتسال ایران به عنوان متخصصین درگیر در اجرای فوتسال، مدرسین فوتسال و اساتید دانشگاه به عنوان متخصصین درگیر در علم فوتسال - است که با استفاده از جدول مورگان در مجموع حجم نمونه آماری به 222 نفر رسید. در مرحله نخست پژوهش، با استفاده از روش گلوله برفی، نخبگان آگاه، صاحبنظران، مربیان و بازیکنان تیم ملی که در زمینه فوتسال تجارب، سوابق و اطلاعات مفید و تخصصی داشتند انتخاب شدند و از طریق مصاحبه از آنها در خصوص استعدادیابی فوتسال نظرخواهی شد.
- در شیوه گلوله برفی هر یک از نخبگان بنا به تجربه و شناخت، متخصص دیگری را در حیطه مورد بررسی معرفی مینماید - . سپس محقق با استفاده از یک پرسشنامه پاسخ باز به جامعه مورد پژوهش و با بهرهگیری از تکنیک دلفی، پس از چندین بار تکرار، به اجماع نظر رسیده و در نهایت با ارائه یک پرسشنامه پاسخ بسته و باز، اقدام به جمعآوری اطلاعات و معیارهای استعدادیابی فوتسال نموده است.
روایی پرسشنامه محقق ساخته با بهرهگیری ازنظرات تخصصی اساتید و صاحبنظران مدیریت ورزشی قابل قبول اعلام گردید که پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/88 تعیین گردید. آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از میانگین، جداول فراوانی، درصد فراوانی، فراوانی تجمعی، درصد تجمعی و از آزمون خیدو و فریدمن استفاده گردید.
-3-1 یافتهها
نتایج نشان داد به نظر مربیان و بازیکنان - نمایندگان اجرایی - ، به ترتیب اولویت شاخصهای موثر در استعدادیابی فوتسال: آمادگی جسمانی، فیزیولوژیکی، آنتروپومتریکی، مهارتی، روانشناختی و جامعهشناختی به نظر متخصصان و کارشناسان - نمایندگان نظری - به ترتیب اولویت شاخصهای موثر در استعدادیابی فوتسال، مهارتی، آمادگی جسمانی، فیزیولوژیک، آنتروپومتریک، روانشناختی و جامعه-شناختی میباشد.
همچنین بر اساس میانگین نظرات دو گروه به ترتیب اولویت شاخصهای موثردر استعدادیابی فوتسال، آمادگی جسمانی، مهارتی، فیزیولوژیک، آنتروپومتریک، روانشناختی و جامعهشناختی میباشد. میزان اهمیت معیارهای آنتروپومتریکی و مهارتی برای شناسایی بازیکنان مستعد در فوتسال ایران چیست؟ نظرات صاحبنظران در خصوص میزان اهمیت معیارهای آنتروپومتریکی و مهارتی برای شناسایی بازیکنان مستعد فوتسال ایران در جدول - - 1 ارایه شده است.
