بخشی از مقاله
چکیده:
استان همدان از جاذبه های خاص و منحصر به فرد طبیعی برخوردار است. آب و هوای این منطقه که می توان آن را سرد نامید، در واقع محیطی را به وجود آورده که قابلیت رونق توریسم زمستانی و توریسم تابستانی به طور هم زمان در آن فراهم شده است. دره ها و چشم انداز های پیرامون آن ها از عناصر مهم و جاذب گردشگران این استان محسوب می شوند. استان همدان دارای دره هایی سرسبز با چشم اندازهای زیباست که در تابستان ها محل تجمع گردشگران و در زمستان ها نیز محل تفریحات زمستانی است. یخچال های کوه الوند و مسیر کوه نوردی الوند در استان همدان از آشناترین و جذاب ترین مسیرهای کوه نوردی برای دوست داران این ورزش است. بیش تر دره های استان همدان پوشیده از باغ ها و درخت های گوناگون است. از جمله ی این درختان می توان به گردو، بادام، سیب و توت اشاره کرد که همراه با چشمه سارهای جوشان، رودخانه های متعدد و چشم اندازهای شگفت، مناظر بدیعی از زیبایی های طبیعت را به نمایش می گذارند.
دره های استان همدان در کنار قله های نام آشنا و ارتفاعات اطراف، مستعد انواع ورزش های کوهستانی نظیر اسکی، کوه نوردی و نظایر آن است. غار علیصدر مهم ترین و معروف ترین جاذبه ی طبیعی استان همدان به شمار می آید که به علت وجود گذر گاه های آبی و دریاچه های وسیع و قابل قایق رانی که در سراسر غار گسترده شده اند، یکی از زیباترین جلوه های طبیعی ایران و جهان و پدیده ای منحصربه فرد در نوع خود را رقم زده است. محوطه ی اطراف آبشار گنج نامه و محیط احداث شده ی پارک عباس آباد و دریاچه ها و تالاب ها و مناطق حفاظت شده ی استانی نیز از دیگر جاذبه های طبیعی استان همدان به شمار می آیند.در این نوشتار جاذبه ها و پتانسیل های بالقوه اکوتوریسمی استان همدان با شرحی مختصر در قالب یک مقاله علمی ترویجی آورده شده است. اطلاعات و داده های این تحقیق از منابع کتابخانه ای استخراج شده است.
کلید واژگان : اکوتوریسم ، همدان، جاذبه های طبیعی
مقدمه:
رشد و توسعه گردشگری و اکوتوریسم در دهه های اخیر به حدی بوده که بسیاری از صاحب نظران آن را صنعت مسلط سال های آتی معرفی می کنند. استان همدان با پستی و بلندی های فراوان،دشتها و مناطق کوهستانی، قله های مرتفع، رودخانه ها، چشمه سارهاو سراب های متعدد و غارها و تالاب های زیبا که پناهگاه هایی ارزشمند برای حیات وحش باشند، قابلیتهایی بی نظیر در زمینه پذیرش علاقمندان به طبیعت را دارا می باشد. جا دارد که با وجود چنین پتانسیل های بالقوه ای تلاش بیشتری برای شناخت و معرفی این جاذبه ها جهت بهره برداری بهینه انجام شود. استان همدان با مساحت 20 هزار و 172 کیلومتر مربع، 1/2درصد از کل مساحت کشور را در بر می گیردو بین مدارهای 33 - درجه و 59 دقیقه - تا 35 - درجه و 48 دقیقه - عرض شمالی از خط استوا و 47 - درجه و 34 دقیقه - تا 49 - درجه و 36 دقیقه - طول شرقی از نصف النهار گرینویج قرار گرفته است.
بلند ترین نقطه استان، قله الوند با ارتفاع 3574 متر و پست ترین مکان این استان اراضی عمرآباد در کنار رود قره چای در بخش شرا و پیشخوار است.شهر همدان با 1750 متر در اقلیم سرد قرار گرفته، بر اساس آخرین آمار سال 1382 متوسط دمای همدان 12/6 و میزان بارندگی 336/7 لیتر، میزان رطوبت نسبی 36/6 بوده است. دی ماه سردترین ماه سال، با روزهای یخبندان 100 روز حدود 3 ماه در سال حداقل دمای هوا صفر است. در تابستان به دلیل تابش آفتاب که ناشی از عرض جغرافیایی است شرایط گرم و خشک بوجود می آید، تیر ماه گرمترین ماه سال است با رطوبت نسبی 23درصد است.
جاذبه های اکوتوریسمی:
- مناطق حفاظت شده:
منطقه حفاظت شده "لشگرده"
"لشگرده" منطقه ایست در حدود جغرافیایی شرق و جنوب شرقی ملایر با وسعت تقریبی 160/82 کیلومتر مربع.این منطقه کوهستانی با قلل مرتفع و متعدد، ارتفاعی در حدود 2928 متر از سطح دریا دارد.چشمه های دائمی و فصلی و دره های مرتفع و برفگیر که اساسی ترین منبع تغذیه آب حیات وحش در این منطقه محسوب می گردد.بارش باران و برف در این منطقه از اواسط پاییز تا اواسط بهار ادامه دارد و اوج این بارش از اول اسفند تا اردیبهشت ماه است."لشگرده"از حوزه های آبریز رودخانه گاماسیاب و از سرشاخه علیایی رودخانه کرخه محسوب می گردد.پوشش گیاهی در این منطقه از تنوع قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و بیش از 70 نوع گیاهان مختلف را در بر می گیرد.زندگی آبزیان، دوزیستان و خزندگان در این منطقه محدود است،اما وجود پستانداران و پرندگان متنوع در "لشگرده" قابل ملاحظه است.پستاندارانی چون :قوچ و میش ارمنی و گونه پازن ،کفتار، خرگوش، روباه، شغال، گرگ، رودک تشی و ... و پرندگانی چون : کبک، باقرقره، فاخته، عقاب، شاهین، کبوتر، تیهو و ... و قابل ذکر است که کبک فراوان ترین پرنده در این منطقه می باشد.
منطقه حفاظت شده "خانگرمز"
این منطقه با مساحتی بالغ بر 5000 هکتار در میان 16 روستای اطراف آن در غرب تویسرکان ،جنوب شهرستان اسدآباد و جنوب غربی قله الوند قرار گرفته است.این منطقه به دلیل پوشش گیاهی بسیار غنی و منحصر به فرد آن و همچنین صخره های مرتفع بهترین زیستگاه کل، بز، قوچ و میش در غرب کشور است که از رشد قابل قبول جمعیت در سال برخوردار است.از دیگر پستانداران این منطقه می توان به گرگ، روباه، شغال، کفتار، خرگوش، سمور و گورکن اشاره داشت.انواع پرندگان شامل: عقاب طلایی، کبک، تیهو، دلیجه، کلاغ، نوک سرخ، کبوتر، کمر کولی، زاغی و تعدادی از خزندگان شامل : مارهای سمی، نیمه سمی و غیر سمی و جوندگان مختلف نیز از جمله موجودات این منطقه محسوب می گردد.خان گرمز ازلحاظ تراکم شکار موجود در آن نسبت به سایر مناطق استان غنی تر است و لذا پاسگاه و عوامل محیط بانی با امکانات مناسبی و البته مجهز به اولین سیستم انرژی خورشیدی در استان همدان در حفظ و این منطقه غنی کوشا هستند.
منطقه حفاظت شده "آلموبلاغ"
منطقه حفاظت شده آلموبلاغ با ارتفاع 2946 متر از سطح دریا در شمال شهرستان اسدآباد و 35 کیلومتری غرب شهرستان همدان واقع گردیده و یکی از ارتفاعات مهم استان همدان به شمار می اید.این منطقه با مساحت 7500 هکتار در مجاورت گردنه معروف اسدآباد و در مجاورت 17 ذروستا قرار دارد.همچنین به لحاظ واقع بودن در محدوده ای عاری از فعالیت های موثر انسانی و بهره مندی از شرایط مناسب به عنوان یکی از زیستگاه های مناسب برای رده های مختلف جانوران از جمله پستانداران، پرندگان و خزندگان در استان مطرح است.این منطقه به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی مناسب و همچنین منابع آبی از تنوع جانوری برخوردار است.
قوچ و میش از شاخص ترین گونه های جانوری منطقه به شمار می رود.از پستانداران منطقه می توان به گرگ، خفاش، شغال، خرگوش، روباه، کفتار، گراز و سنجاب اشاره کرد.عقاب طلایی، شاهین، قرقی، تیهو، هدهد، دارکوب، انواع چکاوک، توکاف سهره، شاه بوف و ...از جمله پرندگان موجود در این منطقه هستند. با توجه به شیب، جهت و مهچنین برخورداری از نزولات جوی، پوشش گیاهی منطقه از تنوع گونه ا چشم گیری برخوردار است که در این راستا می توان به گیاهانی مثل شبدر درختی، گل لاله، شقایق، پونه، توتیا، شنگ، نخود درختی، پیاز کوهی، گل گندم، زنبق،
