بخشی از مقاله
چکیده
صنعت گردشگری در قرن حاضر به عنوان یکی از پر رونقترین صنایع و نیرو محرکه توسعه اقتصاد جهانی شناخته میشود. این صنعت نو ظهور توانسته با تاثیرگذاری خود روی دیگر صنایع نظر بسیاری از دست اندر کاران صنایع را به خود جلب کندتوسعه گردشگری در مناطق روستایی یکی از راههای نجات روستاها از فقر قلمداد می شود..اولین گام در توسعه گردشگری روستایی ،شناسایی موانع و چالشهای آن است. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل تاثیر گذار برتوسعه گردشگری روستای اسفرجان می باشد و از مدل swot برای تحلیل آن استفاده شده است.
روش این پژوهش بر اساس هدف کاربردی می باشد و بر اساس ماهیت توصیفی موردی است.جهت جمع آوری اطلاعات از مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد عدم وجود تبلیغات نبودن امکانات مناسب دسترسی عدم وجود مراکز خدمات بهداشتی عدم اختصاص بودجه برای توسعه گردشگری مهمترین عواملی می باشند که در ضعف گردشگری روستایی اسفرجان نقش دارند در پایان نیز سعی شده است راهکارهایی به منظور استفاده بهینه از قابلیتها و امکانات موجود در صنعت گردشگری روستایی اسفرجان ارائه گردد.
-1مقدمه
صنعت گردشگری به عنوان مهمترین صنعت جهان در دهه های اخیر رشد سریعی در توسعه اقتصادی جهان داشته است.در نتیجه افزایش نرخ رشد سالانه در تولید ناخالص ملی در سطح جهان ،صادرات،تجارت جهانی و خدمات ،سهم گردشگری بین المللی در فعالیت اقتصادی جهان به طور مداوم بالا رفته است - گزارش ارزیابی زیست محیطی 1386، - 7وبا دویست میلیون نفر شاغل ،گردش ملی سالانه آن حدود 5/4 تریلیون دلار میرسد .
به بیانی دیگر این فعالیت 8درصد کل اشتغال جهانی را به خود اختصاص میدهد - رضوانی1387،. - 1 گردشگری می تواند باعث تحولاتی از لحاظ اقتصادی ، اجتماعی در یک جامعه شود . بطوریکه با گسترش این صنعت می توان باعث ایجاد در آمد ، استقلال و بالا بردن اقتصاد یک منطقه شد.البته اگر بصورت برنامه ریزی شده و با مدیریت مطلوب باشدیکی. از راهبردهایی که اخیراً در اغلب کشور های جهان مورد توجه قرار گرفته و حتی در برخی از این کشور ها به اجرا در آمده و نتایج مثبتی به همراه داشته ، توسعه و گسترش توریسم در نواحی روستایی است که دارای پتانسیلهای لازم برای گسترش گردشگری است .
سیاست گذاران وبرنامه ریزان به گردشگری به عنوان صنعتی که ثبات اقتصادی و جمعیتی را برای جوامع روستایی به دنبال دارد ،می نگرند و بسیاری نیز می پندارند که توسعه گردشگری راه حل بسیاری از مشکلاتی است که مناطق روستایی گرفتار آنها می باشند - افتخاری و مهدوی 1385،. - 2 گردشگری روستایی به عنوان فرآیندی در توسعه روستایی قلمداد می شود که با ایجاد فعالیت های مکمل کشاورزی، می تواندتوسعه اقتصادی و زیست محیطی روستا را در زمینه افزایش درآمد، اشتغال زایی و معیشت پایدار فراهم کند.
از آنجا که نواحی روستایی منبعی آسیب پذیر و مستعد تغییرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است؛تجربه نشان داده است که هر جا گردشگری به طور خودجوش و اتفاقی و بدون برنامه ریزی و مدیریت موثر، گسترش یافته، پیامدهای نامطلوبی به بار آورده و در درازمدت مشکلات آن بیشتر از فواید آن بوده است - کریمی طهماسبی . - 1392کشور ما نیز با قدمت تاریخی چندین هزار ساله و منابع فراوان و غنی جذب گردشگری می تواند در رقابت جهانی گردشگری شرکت کند و ازاین منبع سرشار ، سهمی شایسته و در خور داشته باشد .
همچنین با توجه به این مطلب که در کشور ما 30 در صد جمعیت در مناطق روستایی زندگی می کنند ، کشاورزی به تنهایی نمی تواند اشتغال و در آمد کافی را برای جمعیت روستایی فراهم آورد. بنابراین گسترش توریسم بعنوان یک راهبرد جدید در زمینه توسعه روستایی در ایران می تواند نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد و جوامع روستایی ایفا نماید و زمینه ساز ایجاد فرصتهای جدیدی در اشتغال و در آمد شود - سید اکبر غلامیان،. - 1389گردشگری روستایی از آن رو اهمیت دارد که می توان با بهره گیری مناسب از منابع طبیعی و انسانی ،علاوه بر امکان رشد و توسعه اقتصادی به ترویج بخش کشاورزی و تولید صنایع دستی محلی پرداخت و گامی موثر در مسیر بهبود شرایط زیست محیطی و پاسداشت میراث فرهنگی ،بومی و آداب و رسوم محلی برداشت - شهیدی و همکاران 1388،
گردشگری روستای می تواند به احیا و زنده نگه داشتن این آداب در این محیط های اجتماعی تاریخی کمک شایان توجهی بکند - جواد ملکان و همکاران 1391، - 3 در خصوص موضوع تحقیق در ایران و جهان مطالعات پراکنده ای صورت گرفته است.مریم روستایی - 1392 - در ایران به صورت پیمایشی ؛به واکاوی اثرات گرشگری در روستای ابیانه با استفاده از تکنیک SWOTپرداخته وبه این نتیجه رسیده است که این روستا علی رغم برخورداری از ظرفیت تبدیل شدن به یک منطقه نمونه گردشگری ،کمبود عواملی چون تسهیلات بهداشتی برای گردشگران ، تبلیغات مناسب جهت معرفی و شناساندن روستا ، نیروی متخصص و آموزش دیده در بخش گردشگری و طبیعت گردی و باآشنایی اهالی در نحوه برخورد با گردشگران به عنوان موانع اساسی در راه توسعه گردشگری میباشد.
مکدونالد و جولیف - 2003 - در کانادا به صورت پیمایشی به بررسی صنعت گردشگری در مقایسه با صنایع دستی روستایی پرداختند وبه این نتیجه رسیدند که گردشگری می تواند به عنوان یک ابزار پیشرفت برای بسیاری از روستاها و مکمل صنایع دستی روستاها عمل کند.باکلی - 2008 - طی مقاله ای در یکی از مناطق مکزیکو که به دلیل جاذبه های طبیعی تعداد زیادی از افراد را به سوی خود جلب کرده است به شیوه پیمایشی و استفاده از پرسشنامه به بررسی اثر حضور گردشگر در این منطقه پرداخت .او به این نتیجه رسید که حضور گردشگر برای ایجاد فرهنگ و الگوهای نو در منطقه تاثیر گذار بوده است.
همچنین با وجود درآمدی که از گردشگرها به وجود می آید ،اشتغال چندانی برای منطقه به وجود نیامده و متاسفانه امنیت غذایی و تنوع زیستی در این منطقه مورد تهدید واقع شده است.رکن الدین افتخاری و مهدوی - 1385 - با استفاده از روش پیمایشی ،مطالعات میدانی و تعیین قوت ،ضعف ،فرصت ها و تهدیدها به شیوه SWOT به ارائه راهبردی در جهت توسعه گردشگری در مناطق روستایی لواسان پرداخته اند .افتخاری و مهدوی نقاط قوت ،ضعف ،فرصت ها و تهدیدهای منطقه مورد نظرشان را در چهار مبحث جداگانه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی ،اکولوژیکی و نهادی مورد مطالعه قرار داده اند .
پور قاسمیان - 1387 - در پژوهشی به بررسی فاضاهای ناشناخته شهری و روستایی در صنعت گردشگری شهرستان اصفهان در مورد قلعه ها،برج ها و مناره ها با ترکیبی از روش های کتابخانه ای ،اسنادی ،پیمایشی و همچنین استفاده از مدل SWOT پرداخته ودر انتها شناخت این مناطق را به صورت الگو و مدل برای توسعه گردشگری سایر مناطق استان ارایه کرده است.
-2بیان مساله
با توجه به افزایش روزافزون نیازهای تفرجی، نیاز به مکان های مناسب برای فعالیت های تفرجی انکارناپذیر به نظر می رسد. بنابراین مقوله ی فضا و مکان، چارچوب و زیربنایی اساسی است که برای کنش های مربوط به بخش گردشگری بسیار شایان اهمیت است، پس تعیین چنین مکان هایی، مستلزم ارزیابی دقیق منابع مختلفی است که احتمال می رود بتواند به مانند یک منبع تفرجی مورد استفاده قرار گیرند.
