بخشی از مقاله
چکیده
امروزه صادرات موتور محرکه اقتصاد بسیاری ازکشورهای بزرگ دنیا راشکل میدهد و تمامی کشورهای جهان بدنبال گسترش سیطره خود بر بازارهای جهانی میباشند.اما باوجودافزایش روبه رشدجهانی سازی بازارهاوشدت یافتن رقابت درسطح جهانی، توجه تحقیقاتی به شناسایی عوامل موثر بر صادراتخصوصاًدرزمینه فرش دستباف برای ورودبه بازارهای جهانی در ایران بسیارناچیزبوده است.
علیرغم اینکه ایران، ازتولیدکنندگان اصلی فرش دستباف درجهان میباشدوتاچندی پیش رتبه های اول تا سوم رادربازارهای جهانی هم ازلحاظ میزان صادرات وهم کیفیت محصول کسب کرده است، ولی درچند سال اخیر باحضور رقیبانی چون چین، هند وحتی افغانستان، این محصول جایگاه قبلی خودراازدست داده است.استان قم یکی از سه رکن فرش کشور است و از لحاظ کیفیت فرش دستباف بعدازتبریز و اصفهان رتبه سوم کشوری راداراست واین محصول 11 درصد ازکل صادرات استان قم راتشکیل میدهد.
در این تحقیق براساس نیاز و مسئله تحقیق7 بعد در توسعه صادرات فرش دستباف استان قم از ادبیات تحقیق شناسایی و ارائه شده است. جامعه آماری تحقیق، تولیدکنندگان صادراتی وصادرکنندگان فرش دستباف استان قم به تعداد 40نفر و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، توصیفی بوده است. براساس نتایج بدست آمده از تحقیق 37 عامل اعم از نرخ پوشش ریسک صندوق ضمانت صادرات، ثبات نرخ ارز و... بر توسعه صادرات فرش دستباف موثر است، که درنهایت اثر هر یک ازعوامل بررسی وپیشنهادات موثری ازقبیل راه اندازی شرکتهای مدیریت صادرات، ایجاد صندوق قرض الحسنه حمایت از صادرات فرش های دستباف و... ارائه گردیده است.مقاله مذکو مستخرج از پایان نامه بوده و از حمایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ساوه برخوردار بوده است.
مقدمه:
امروزه توسعه صادرات تنها به افزایش درآمد ارزی از طریق توسعه صادرات انواع کالاها و خدمات محدود نمی شود بلکه توسعه صادرات نقش مهمتری را به عنوان یک استراتژی رشد و حتی توسعه اقتصادی نیز بعهده دارد که به تعادل بین سهم نسبی آن کشور از جمعیت جهان و سهم نسبی آن از تجارت جهانی میانجامد. - گوهریان، - 1374
در کشور ما نیز این استراتژی اقتصادی مورد توجه کارشناسان اقتصادی قرار داشته و همواره بر افزایش صادرات عمدتاًو صادرات غیرنفتی تاکید شده است. اما باید توجه داشت که موفقیت در اجرای راهبرد جهش و توسعه صادراتی و دستیابی به اهداف آن مستلزم حرکت های مختلفی است که از آن جمله میتوان به تسهیل تجاری و بهبود روابط بین الملل اشاره کرد. برنامه ریزی در راستای اجرای تاکتیک های فوق، حرکتی است که می تواند دستیابی به جهش و توسعه صادرات غیرنفتی را تا حد زیادی تضمین کند - تاجریان، . - 1388
طرح مسئله:
موسسات کسب و کار ما با در نظر گرفتن ضرورت فعالیت جهانی و هدفمند کردن آن و همچنین باور امکان رقابت با سایر کشورهای رقیب و اعتقاد به داشتن نقش اساسی و پیشرو در تمدن جدید و راهبری آن باید با تغییر از نگاه به بازارهای درونی به سوی نگاه به بازارهای خارجی حرکت کرده، ضمن تقویت این باور و توانایی انجام آن با یک برنامه ریزی مدون و مشخص و بهره گیری از فرصتهای خارجی و با انتخاب برنامه ریزی متناسب با خود، پیش از پیش در اقتصاد جهانی خودنمایی کنند.
امروز کسب مزیت رقابتی درگرو این است که سازمانها در ابعاد مختلف به سمت سرآمدی و برتر شدن حرکت کنند.ایجاد رقابت با رعایت اصول اخلاقی به این معنی است که با شیوه علمی و با برنامه ریزی راهبردی در جهت قوی تر کردن سازمان گام برداشت. برای ایجاد کسب مزیت رقابتی راهکارهای زیادی وجود دارد که لازم است به تناسب شرایط فرهنگی، سیاسی، انسانی و ساختاری راهکارهای مناسبی بکار گرفته شود - سلطانی، . - 1385
گاهی شرکتهابه دلیل شرایط ویژه ای که دارند میتوانند قیمت تمام شده ی کمتری از دیگران داشته باشندوبه همین دلیل دارای توان رقابت درزمینه ی قیمت گذاری اند.در مواردی ممکن است مهمترین توان رقابتی شرکتها ناشی از متمایز بودن هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی باشد مانند متمایز بودن نوع رنگ، بسته بندی، ظاهر و مدل، خدمات پس از فروش، قیمتها و شیوع دریافت آنان، کانالهای توزیع و نوع تبلیغات. همین عوامل باعث جذب و جلب انواع مشتریان بازار میشود و سهم شرکت را نسبت به رقبا تقویت میکند.
استراتژی دیگر رقابت را میتوان در نوع انتخاب بازارها جستجو کرد که آنرا بازار کانون مینامند.یعنی انتخاب گوشه یا بخشی از یک بازار و نفوذ عمیق در آن بگونه ای که رقبا نتوانند یا نخواهند به مقابله با آن بپردازند - بازاریابی و مدیریت بازار، روستا، ونوس - . در مبانی نظری بازاریابی، زمانی یک شرکت به مزیت رقابتی دست مییابد که به واسطه کالاها و خدماتی که ارائه میکند، ارزش بیشتری را برای مشتریانش در قیاس با شرکتهای رقیب ایجاد میکند.در صنعت فرش دستباف ایران از جمله صنایع کشور با مزیت رقابتی بالا میباشد که با وجود مقبولیت و مطلوبیت در سطح جهانی، از جهت کیفیت و مرغوبیت، متاسفانه در سالهای اخیر مورد توجه کافی قرار نگرفته و از این رو به تدریج جایگاه شایسته خود را از دست داده است.
در حالی که با توجه به قابلیت این صنعت جهت رشد و توسعه میتوان امیدوار بود در صورت برنامه ریزی صحیح و سرمایه گذاری مناسب در این بخش و نیز تلاش در جهت رفع موانع و مشکلات موجود، این صنعت در زمره منابع قابل توجه کسب درآمد ارزی کشور قرار گیرد.بنابراین در تحقیق حاضر سعی میشود که نحوه دستیابی به مزیت رقابتی در صادرات فرش دستباف استان قم مورد بررسی قرار گیرد.
بازارصادراتی فرش دستباف ایران شامل کشورهای عراق، قطر، عربستان سعودی، آلمان، ، ژاپن، چین، امارات، ترکمنستان، ایتالیاو...بودکه تغییرات سیاسی ومسایل اجرایی کشور عراق - بهعنوان یکی ازبهترین وبزرگترین بازارمصرفی فرش دستباف استان - واشباع بازارصادراتی ماتوسط چینیها تأثیری منفی درروندصادرات این محصول داشته ودرنهایت واردات محصولات چین در چند ساله اخیرتأثیر شدیدی بر بازارداخلی این محصول ایجادکرده که به نظر صادرکنندگان فرش دستباف، درصورت عدم بررسی مناسب وچاره جویی صحیح نه تنها سهم بازارهای خودراازاین محصول ازدست خواهیم داد بلکهنهایتاً این موضوع منتج به ورشکستگی این صنعت خواهدشد.
لذا دراین تحقیق با استفاده از مطالعات پیشین، نظرات خبرگان و مصاحبه رودررو با تولید کنندگان صادراتی عوامل موثر بر صادرات فرش دستباف را شناسایی وسپس از طریق توزیع پرسشنامه عوامل بدست آمده را با استفاده از سیستم spssرتبه بندی وتحلیل می کنیم.به عبارت دیگر مساله اصلی درتحقیق حاضر عبارت است ازاینکه عوامل موثر بر صادرات فرش دستباف کدامند واولویت آنها به چه ترتیبی است.
سوالات تحقیق:
سوال اصلی: مهمترین عوامل موثر بر صادرات فرش دستباف استان قم کدامند؟
سوالات فرعی: عوامل موثر بر تولید صادراتی فرش دستباف استان قم کدامند؟
