بخشی از مقاله
چکیده:
پارک ملی و منطقه حفاظت شده ساریگل، به عنوان یکی از مناطق تحت حفاظت کشور، از جذابیتهای قابل توجهی برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از قابلیت دستگاه GPS و به کارگیری نرم افزار GIS مناطق مناسب گردشگری در گستره ی این منطقه ی تحت حفاظت تعیین شدند. معیارهای در نظر گرفته شده در این تحقیق دسترسی، میزان جذابیت و رتبه ترجیحی گردشگران است. نتیجه نهایی بیانگر آن است که سیستم اطلاعات جغرافیایی، هم در آماده سازی دادهها و هم مدل کردن اولویتها و نظرات کارشناسان در رابطه با عوامل مختلف و شناسایی مناطق مناسب برای توسعه اکوتوریسم بسیار کارآمد است. طبق نتیجه نهایی قسمتهای شمالی منطقه، آبشار ایزی و قسمتهای از پارک ملی قابلیت توسعه اکوتوریسم را دارند.
واژههای کلیدی: شناسایی، اکوتوریسم، GIS، GPS، پارک ملی و منطقه حفاظت شده ساریگل
-1 مقدمه:
واژه توریسم از دو بخش ترکیب یافته است، " تور" به معنای سفرگشت، مسافرت و سیاحت و" ایسم" پسوندی که اشاره به مکتب یا اندیشه ای فلسفی، مذهبی، سیاسی، ادبی و غیره دارد. بنابراین توریسم یعنی مکتبی که پایه فکری آن سیاحت و گردشگری است Oxford, 1989 - - .ریشه یونانی این واژه »تورینست« است که از یونان به اسپانیا سپس به فرانسه و از آنجا به انگلیس وارد شده است - الوانی و دهدشتی، . - 1373 اکوتوریسم یکی از فعالیتهای مهم شناخته شده در نواحی مختلف دنیا است که فرصتهای زیادی برای کسب تجربه درباره طبیعت و فرهنگ و نیز اهمیت یادگیری دربارهی نحوه محافظت از فرهنگهای محلی برای بازدید کنددگان فراهم میکند - کاظمی، . - 1386 به این ترتیب اکوتوریسم با ایجاد درامد زیاد به برنامههای محافظت کمک میکند و سود اقتصادی زیادی برای اجتماعات محلی در روستاها و نواحی دوردست به وجود میآورد. این ویژگیها گردشگری را به ابزار گران قیمتی برای محافظت تبدیل کرده است به طوریکه اجرای آن میتواند:
· به اکوسیستمها ارزش اقتصادی دهد و زمینه محافظت از نواحی را آماده کند.
·برای حفظ نواحی حفاظت شده درآمد مستقیم ایجاد کند.
·برای مشارکت کنندگان محلی درآمد مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کند و این عامل باعث حفظ منابع طبیعی در اجتماعات محلی میشود.
·منجر به ایجاد موسسات شورایی محلی، ملی و بینالمللی برای حفاظت از ناحیه شود - رنجبر، . - 1388
بنروآمکاو1 و مورایاما 2 در سال 2011 مکانهای مناسب برای اکوتوریسم را با استفاده از GIS و AHP در ایالت سورات تانی3 تایلند ارزیابی کردند. معیارهای استفاده شده شامل چشمانداز طبیعی، حیات وحش، توپوگرافی، میزان دسترسی و ویژگی جامعه بودند. در نهایت منطقه به چهار ناحیه تقسیم شد که یک ناحیه دارای وسعت کم، اما از نظر گردشگری بیشترین پتانسیل را داشت.علاءالدین اوغلو4 و سلکوک کان5 در سال 2011 به شناسایی و طبقهبندی منابع گردشگری مبتنی بر طبیعت در غرب دریاچه وان6 ترکیه با استفاده از GIS پرداختند. آنها با استفاده از چهار معیار سطح جاذبه، زیرساختها، سطح تخریب محیط زیست و میزان دسترسی منطقه را مورد بررسی قرار دادند.
یافتهها نشان داد منطقه دارای سطح خوبی از جاذبه برای گردشگری است و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی یکی از مناسب-ترین ابزارها برای پهنهبندی گردشگری است.سالاری و ارجمندی در سال 1388 با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS به بررسی مناطق مستعد گردشگری در پارک ملی کویر پرداختند و در نهایت با برداشت موقعیت مکانی و ارتفاعی نقاط توسط GPS مکانهای مستعد طبیعت گردی و تفرج با نظر کارشناسان شناسایی و نقشه مسیرهای پیشنهادی برای طبیعت گردی در پارک ملی کویر با توجه به زون بندی منطقه تهیه شد.نسترن و حجه فروش در سال 1390 توانمندیهای بوم گردی پناهگاه حیات وحش قمیلشو را با استفاده از مدل SWOT ، مدل AHP و سامانه اطلاعات جغرافیایی بررسی کردند. یافتهها نشان داد که این منطقه از
