بخشی از مقاله
چکیده
توریسم همانند سایر کاربریها میتواند پیامدهای منفی فرهنگی، اقتصادی، اکولوژیکی و حتی امنیتی برای جامعه میزبان به همراه داشته باشد و توجه به این ارکان لازمه دستیابی به توسعه پایدار میباشد. اکوتوریسم پایدارترین شکل گردشگری میباشد. تنگه واشی به عنوان یکی از مکانهای مهم گردشگری در قسمت شمالی شهرستان فیروزکوه واقع شده است و با توجه به اقلیم سرد و کوهستانی و جاذبههای طبیعی و تاریخی، دارای توان بالایی برای طبیعت گردی میباشد.
هدف از این پژوهش شناسایی پتانسیلهای گردشگری تنگه واشی جهت دستیابی به توسعه پایدار میباشد تا ضمن برنامهریزی و ایجاد برنامه مدیریت، ضعفها و تهدیدهای موجود را به قوت تبدیل کرده و زمینه توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی منطقه را فراهم نمود. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانهای- اسنادی و همچنین بازدیدهای میدانی به جمعآوری اطلاعات مورد نیاز میپردازد.
نتایج نشان میدهد موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی مناسب، طبیعت بکر و زیبا و نزدیکی به پایتخت مهمترین عوامل جذب گردشگر در منطقه میباشند که حتی باعث شده است تعداد بازدیدکنندگان بیشتر از ظرفیت برد محیط باشد. برنامهریزی جذب گردشگر در منطقه میتواند از حیث اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی موثر باشد.
-1مقدمه
رشد فزاینده شهرنشینی در دهههای اخیر سبب شده است که توجه به صنعت توریسم به عنوان بزرگترین و متنوع- ترین صنعت و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرآیند توسعه پایدار، مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی، تبادلات فرهنگی و انسانی و توسعه ساختار زیربنایی میدانند
گردشگری که امروزه جزو موفقترین صنایع جهان محسوب میشود، رویکردی گسترده در زمینهی طبیعتگردی دارد. طبیعتگردی فعالیتی غیرمخرب و سودآور است که در دو دههی اخیر به خصوص در کشورهای درحال توسعه مورد استقبال قرار گرفته است
برنامهریزی تفرجی در این نوع گردشگری نه تنها به عنوان ابزاری برای ارتقای سطوح اجتماعی و اقتصادی مردم بومی تلقی میشود، بلکه به علت کارکردهای حفاظتی تفرج به عنوان یک راهکار مدیریتی تجربه شده در عرصههای منابع طبیعی، زمینهی حفاظت پویای آنها را نیز مهیا میکند
در توسعه سریع صنعت توریسم، سریعترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 2/5 تا 7 درصد سریعتر از سایر بخشهای توریسم توسعه یافته است. صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا با ویژگیهای توسعه مدارانه خود نقش مهمی در اقتصاد کشورهای جهان ایفا مینماید. رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه مدیریتی مؤثر است
گسترش صنعت گردشگری در مکانهایی که پتانسیل بالقوه جذب گردشگر را دارند میتواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت رشد و توسعه همهجانبه جوامع میزبان به کار گرفته شود. رشد و توسعه گردشگری منافع متعددی برای جوامع که همراه با به وجود آوردن تغییرات شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، روش و منش زندگی انسانها را دگرگون میسازد
در دو دهه اخیر توریسم به دلیل اهمیت فراوان مورد توجه بسیاری از محققین و پژوهشگران قرار گرفته و مطالعات زیادی در زمینه آن انجام گرفته است اما هنوز بسیاری از مناطق توریستی کشور ناشناخته مانده و توجه زیادی به آن نمیشود و همچنین در مورد بسیاری از مناطق گردشگری کشور مطالعات مفید و کاربردی صورت نگرفته است.
کشور ما با توجه به موقعیت جغرافیایی و تنوع آب و هوایی، جاذبههای فراوانی برای توسعه اکوتوریسم دارد. اما مطابق آمار سازمان جهانی جهانگردی، ایران از نظر تعداد فقط 0/09 درصد و از درآمدهای گردشگری جهان فقط 0/06 درصد را به خود اختصاص داده است. این نکته با توجه به تواناییهای گردشگری ایران رقم اندکی است. یکی از راهکارها برای ×گسترش صنعت اکوتوریسم، شناسایی هرچه بهتر مناطق مختلفی است که استعداد گردشگری طبیعت را دارند و همچنین برنامهریزی دقیق برای امکانسنجی این مناطق به لحاظ قدرت جذب اکوتوریسم و ایجاد گردشگاههای مختلف و امکانات زیربنایی برای آنها است.
اکوتوریسم به عنوان ابزاری جهت نیل به توسعه پایدار مطرح است. اکوتوریسم پایدارترین شکل گردشگری است، به گونهای که امروزه از آن به عنوان یکی از ملاکهای مهم توسعه یافتگی نام برده میشود. میان اکوتوریسم و توسعه پایدار رابطه متقابل و دوسویهای وجود دارد، به گونهای که میتوان گفت هرقدر کشوری از درجه توسعه یافتگی بیشتری برخوردار باشد، به همان نسبت از تعداد طبیعتگردان بیشتری برخوردار است
