بخشی از مقاله
چکیده:
مدیریت ریسک در پروژه ها یکی از مدیریت هاي نه گانه شناخته شده و مورد نیاز در مدیریت پروژه است. موفقیت در پروژه هاي بهبود مدیریت در سازمان هاي بزرگ و پیچیده به عوامل متعددي و از جمله مهار ریسک وابسته است.
شرکت برق منطقه اي تهران بعنوان بزرگترین شرکت برق منطقه اي خاورمیانه و شرکتی پیشرو در صنعت برق، مطابق اهداف و برنامه هاي بلند مدت خود، بهبود فرآیندهاي سازمانی را به صورتی یکپارچه و متمرکز بعنوان یک پروژه بهبود مدیریت تعریف و در دستور کار قرار داده است.
این شرکت ضمن برنامه ریزي و ایجاد ساختار اجرایی لازم براي انجام موفقیت آمیز این پروژه، در مرحله اول پروژه و در کنار سایر فعالیت ها، جهت مشخص نمودن مشکلات، تنگناها و عارضه هاي موجود در اجراي موفق پروژه اقدام به شناسایی و ارزیابی ریسک هاي اجرایی پروژه به به صورتی سیستماتیک نمود.
شناسایی ریسک هاي پروژه به روشی تلفیقی و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان - بالغ بر 10 جلسه با معاونین، مدیران، مشاوران و کارشناسان خبره - و نیز بررسی تجارب حاصل از پروژه هاي مشابه - بیش از 10 پروژه مشابه در داخل و خارج از محیط شرکت - انجام و در نهایت 20 مورد ریسک در کمیته راهبري پروژه نهایی گردید.
ارزیابی ریسک نیز به روشی تلفیقی و با استفاده از برگزاري جلسات آموزشی و تکمیل پرسشنامه هاي تهیه شده توسط جامعه اي نمونه از مدیران و کارشناسان - مجموعا 40 نفر - و با امتیازدهی دو مولفه ي "احتمال وقوع/وجود" و "اهمیت/شدت وقوع" ریسک در مقیاس لیکرت انجام گرفت.
نتایج شناسایی و ارزیابی ریسک در کمیته راهبري پروژه ارایه و تصمیمات و اقدامات لازم جهت مهار ریسک هاي بارز مطرح و در مراحل بعدي پروژه ملاك عمل قرار گرفت. از نتایج قابل توجه در مراحل بعدي اجراي پروژه آن بود که اطلاع رسانی مناسب و به موقع ریسک ها به متولیان و مجریان پروژه، توانسته بود تاثیر قابل توجهی را در کنترل و مهار ریسک هاي پروژه به وجود آورد.
مقدمه
شرکت برق منطقه اي تهران بزرگترین شرکت برق منطقه اي در خاورمیانه است که بعنوان شرکتی پیشرو در صنعت برق تامین انرژي الکتریکی حدود 6.420 میلیون مشترك اعم از خانگی، صنعتی، عمومی،کشاورزي، صنعتی و تجاري در محدوده سه استان تهران، قم و البرز را با جمعیتی برابر 13.189 میلیون نفر را دارا می باشد.
این شرکت با توجه به اهمیت و نقش تعیین کننده فرآیندها بعنوان یکی از بخش هاي اصلی استراتژیک سازمان ها، تا کنون پروژه ها و اقدامات متعددي را به منظور سازماندهی مجدد و بهبود فرآیندها تعریف و اجرایی نموده است. از جمله اولین تلاش هاي صورت گرفته در این زمینه می توان به استقرار سیستم مدیریت کیفیت در شرکت اشاره کرد از ابتدا تفکر و رویکرد فرآیندي را مورد توجه جدي قرار داد. از اقدامات بعدي صورت گرفته دراین زمینه بهره گیري از تکنولوژي اطلاعات در حوزه هاي مختلف کاري شرکت بوده است. این امر بخصوص در حوزه فرآیندهاي بهره برداري شرکت مورد استفاده گسترده قرار گرفت. این شرکت با توجه به تغییرات محیطی و داخلی کنونی و لزوم یکپارچه سازي فرآیندها در شرکت، پروژه مدیریت و بهبود فرآیندها را تعریف و اجرایی نموده است.
در این پروژه نسبتا گسترده، فرآیندهاي شرکت در سطوح مختلف شناسایی و سپس مدلسازي گشته و فرآیندهایی که از پتانسیل و ضرورت سازمانی مناسبی براي بهبود برخوردار بودند، شناسایی و مورد بهبود قرار گرفتند.
-1 شرحی بر مدیریت ریسک پروژه
مدیریت ریسک بر مبناي تعریف PMI عبارت است از "فرآیندي سیستماتیک به منظور شناسایی، تجزیه و تحلیل و پاسخ به ریسک هاي پروژه به منظور حداکثر کردن نتایج و وقایع مثبت و حداقل کردن احتمال وقوع یا اثر پیامدهاي منفی بر اهداف پروژه است". در شکل ذیل مدل مدیریت ریسک بر مبناي PMBOK ارایه گشته است.
شکل - - 1 - مدل مدیریت ریسک در PMBOK
مطالعات بیانگر آن است که در صورت آنالیز ریسک در ابتداي شکل گیري پروژه، امکان کنترل و مهار به موقع ریسک افزونتر و در نتیجه زیان ناشی از ریسک کمتر خواهد بود. ریسک با دانش عمومی پروژه در طی مراحل اجرایی آن ارتباط معناداري دارد. در ابتداي پروژه ناشناخته ها بیشترو بنابراین ریسک نیز بالاتر می باشد. اما هر چه که پروژه رو به جلو می رود، دانش لازم افزونتر و ریسک نیز کاهش می یابد.
-2 شرح اقدامات اجرا شده
برنامه ریزي شناسایی و ارزیابی ریسک هاي فنی پروژه در پروژه مدیریت و بهبود فرآیندهاي شرکت برق منطقه اي تهران بر اساس مدل مدیریت ریسک PMBOK - ارایه شده در شکل - 1 و با بکارگیري رویکردي تعاملی و در مراحل آغازین پروژه انجام و اجرایی گردید. رئوس این اقدامات و تجارب حاصل از آنها در ادامه مورد تشریح قرار گرفته اند.
-1-2 برنامه ریزي مدیریت ریسک
پروژه مدیریت و بهبود فرآیندها در شرکت برق منطقه اي تهران، پروژه اي نسبتا گسترده و پیچیده می باشد که بر اساس رویکرد جوران به بهبود کیفیت تعریف و با استفاده از روش FOCUS PDCA برنامه ریزي و انجام گردید. در مرحله اول این پروژه، هدف شناسایی وضعیت موجود شرکت با تمرکز بر فرآیندها به همراه تعیین عارضه هاي اجرایی پروژه بود.
