بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای امروزه، چرخهی عمر کوتاه محصولات، بالا رفتن توقعات مشتریان و مسائلی ازاین دست عواملی هستند که لزوم پرداختن به مبحث توسعه محصول جدید را بر ما روشن میسازند، درعینحال امر توسعه محصول جدید درصورتیکه با همکاری مشتریان و ذینفعان صورت گیرد بیشک کارآمدتر بوده و احتمال شکست کمتری دارد، سرعت ایدهسازی بالاتر میرود و درک بهتری نسبت به نیازهای مشتریان بهدست میآید. لیکن نباید از این نکته غافل شد که توسعه محصول جدید و مشارکت مشتریان در این امر ریسکهایی را نیز به دنبال دارد که این ریسکها عملکرد توسعه محصول جدید را تحتالشعاع قرار خواهند داد.
بنابراین شناسایی این ریسکها برای شرکتها ضروری به نظر میرسد. هدف از این پژوهش شناسایی ریسکهای محتمل در توسعه محصول جدید و استخراج میزان تأثیر این ریسکهای بر عملکرد توسعه محصول جدید میباشد. بدین منظور از بین 334 نفر از کارشناسان تحقیق و توسعهی شرکتهای تولیدکنندهی نرمافزارهای سازمانی نظرسنجی شده و از طریق تحلیل عاملی و مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرمافزار لیزرل به تحلیل دادههای بهدستآمده پرداخته شده است، طبق تحلیلهای انجامشده در این پژوهش ریسکهای بازار، دانش و فرآیند اثر منفی و معناداری بر عملکرد توسعه محصول جدید دارند.
مقدمه
یکی از اهداف سازمانها، که میتوان بهعنوان مهمترین هدف سازمانی نیز از آن یادکرد، بقا و ماندن در عرصهی تولید و رقابت است. لیکن ما در دنیایی فعالیت میکنیم که در آن تکنولوژی روزبهروز در حال گسترش است و درعینحال نیازهای مشتریان نیز بسیار متنوع گردیده است. بنابراین شرکتها برای دستیابی به بقا، میبایست با این تغییرات و تنوع نیازها همگام شوند و محصولات خود را گسترش و بهبود بخشند. یکی از راههای دستیابی به این مهم توسعه محصول جدید 1 میباشد.
نوآوری محصول عبارتست از: توسعه و معرفی محصول جدید به بازار و یا استفادهی از محصول موجود برای استفادههای جدید دیگر - زندحسامی و جلیلی، . - 2013 یشیل و همکاران - 2013 - بیان نمودند که امروزه تغییرات تکنولوژی سرعت بسیار زیادی یافته و سطح تقاضاهای مشتریان بسیار متنوع گردیده است، تکنولوژیها روزبهروز در حال گسترش هستند و رقابت در بین تولیدکنندگان شکلی دیگر به خود گرفته است.
در چنین شرایطی سازمانها میبایست به دنبال کسب مزایای رقابتی2 باشند. توانایی تولید محصولات جدید و نوآورانه 3 برای شرکتهای مدرن، بهویژه شرکتهایی که با تکنولوژی روز سروکار دارند موضوعی حیاتی و مهم است - کالاهان و لزری، . - 2004 زمانی که بودجهی تحقیق و توسعه کم و چرخههای نوآوری کوتاه هستند، شرکتها مجبور به بهکارگیری شیوههای نوین در توسعهی محصولاتشان میباشند. بنابراین این امر بسیار مهم است که فرآیندهای توسعه محصول ساده گردند تا پروژههای توسعه سرعت یابند - لانگراک و هولتینک، . - 2005
یکی از بهترین راههای ایجاد ایدههای نوآورانه، فراتر رفتن از مرزهای سازمان و بکار بردن منابع خارجی نوآوری است. مشتریان اغلب منابع مهمی برای نوآوری در محصولات تلقی میشوند - چسپرو، 2003؛ کاسمان و انکل، 2004 ؛ ون هیپل، . - 2005 بسیاری از تحقیقاتی که در خصوص توسعه محصول جدید صورت گرفتهاند بیان میکنند که یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت توسعه محصول جدید داشتن درک صحیح از نیازهای استفادهکنندگان و مشارکت دادن آنها در طراحی محصول جدید میباشد - کوپر و کلینشمیت، . - 1987
علیرغم مزایایی که مشارکت مشتریان در توسعه محصول جدید دارد، ریسکهایی نیز بهطور بالقوه سازمانها را در این خصوص تهدید مینماید. اهمیت و مزایای مشارکت مشتریان در فرآیندهای نوآوری کاملاً قطعی و غیرقابلانکار است و کاهش ریسکهای ذاتی مشارکت مشتری با استفاده از تکنیکهای مدیریت ریسک امکانپذیر است - انکل و همکاران، . - 2005 کاهش ریسکهای منفی توسعه محصول بهعنوان یک ذرهبین برای بهینهسازی فرآیند توسعه محصول تلقی میشود - اوهمن و سیرینگ، . - 2011 به گفتهی سونگ و همکاران - 2013 - ریسکهای عدم همکاری مشتریان بهمراتب از ریسکهای همکاری کردن آنها بیشتر هستند، زیرا شرکت در خصوص منابع مهم ایدهها غفلت نموده، هزینههای تحقیق و توسعه زیاد شده و محصولات با پتانسیل برد کمتری وارد بازار میشوند.
ادبیات تحقیق، مدل و فرضیات ریسک و توسعه محصول جدید
تاکنون تعاریف زیادی از ریسک بر پایه عملیات ارائهشده است، یک تعریف جامع از ریسک در بدنه دانش مدیریت پروژه آمده است که ریسک را بهعنوان یک موقعیت یا حالت عدم قطعیت معرفی میکند که اگر اتفاق بیفتد اثر مثبت یا منفی - فرصت یا تهدید - بر اهداف پروژه میگذارد - سازمان مدیریت پروژه، . - 2008 اگرچه اکثر کسانی که در حوزه مدیریت ریسک پروژه فعالیت میکنند بر تعریف و مدیریت تهدیدات نگاه میکنند. در خصوص توسعه محصول جدید، تعریف ایزو 31000 را دنبال میکنیم که ریسکها را بهعنوان اثر عدم قطعیت بر دستیابی به اهداف توسعه محصول جدید بیان میکند.
مو و همکاران - 2007 - نشان دادند که استراتژیهای مدیریت ریسک فاکتورهای ریسک تکنولوژیک، سازمانی و بازاریابی، بهطور اختصاصی و تعاملی موجب بهبود عملکرد توسعه محصول جدید میگردد. در مطالعهای که توسط جاکوب و کواک در سال 2003 انجام شد، بر همکاری مثبت مدیریت ریسک برای بهبود انتخاب پروژه، بازبینی و تخصیص منابع توسعه محصول جدید تأکید شده است. در بررسیای که بر روی بیش از 100 پروژهی مرتبط با تکنولوژی انجام شد رز و همکاران - 2002 - نشان دادند که استفاده از الگوهای مدیریت ریسک، به موفقیت پروژه کمک میکند.
زوویکال و آن - 2011 - در پژوهشی که از طریق پرسش از 700 مدیر پروژه در خصوص مدیریت ریسک انجام شد، نشان دادند که هر تلاشی در خصوص مدیریت ریسک، عملکرد پروژه را بهبود میدهد. همچنین در پژوهشی که در سال 2012 توسط اوهمن انجامشدهاست این نکته بیان شده که فقدان یک الگوی مدیریت ریسک صحیح و اصولی یکی از ده چالش اساسی برنامههای توسعه محصول جدید است، و بیان نمود که معرفی الگوهای مدیریت ریسک کارا به پیشبرد عملکرد کمک مینماید.
کیزر و همکاران - 2005 - با بررسی پیشینه و مطالعات موردی در صنعت کالاها یک لیست از 142 ریسک برنامهی تحقیق و توسعه در 12 گروه طبقهبندی کردند، که عبارتاند از: دوام تجارت، رقابت، پذیرش مشتری و بازاریابی، پذیرش عمومی، سرمایههای فکری، تکنولوژی تولید، مدیریت سازمان و پروژه، خانواده محصول و تثبیت. همچنین پرسون و همکاران - 2009 - یک لیست وسیع از ریسکهای توسعه محصول جدید بر مبنای پیشینهی تحقیق در 7 دستهی کلی ارائه نمودند - تقسیم وظایف، مدیریت دانش، تقسیم جغرافیایی، تقسیمات فرهنگی، روابط شرکا، ساختارها و فراساختارهای ارتباطی و ایجاد تکنولوژیها - که شامل 24 عامل ریسک میباشد.
دستهبندی دیگری که در خصوص ریسکهای توسعه محصول جدید وجود دارد توسط جیانگ - 2000 - ارائه گردیده است، که در آن یک مجموعه از ریسکهای پروژههای توسعه نرمافزار شامل 49 ریسک در 9 طبقه ارائهشده - اکتساب تکنولوژی، اندازهی پروژه، پنج طبقه مربوط به تجربهی تیم و ارتباطات آنها، عدمحمایت و تجربهی مصرفکننده و پیچیدگی عملیات -
