بخشی از مقاله
چکیده
کشور ما به سبب وجود تحریم ها و فشارهای نامعقولانه کشورهای بیگانه و استکباری نیاز به حفظ استقلال و تامین نیازهای خویش از طریق خودکفایی، توجه به تولید داخل و ملزومات آن تحت عنوان "اقتصاد مقاومتی" را دارد. شناسایی و بکاربندی اقتصادی، سازه های گوناگونی را در بر می گیرد و بکارگیری آن در طراحی ساختار سازمانی نقش حیاتی در بقای سازمانها ایفا می کند.
به همین دلیل این تحقیق با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موفقیت سازمانی در شرایط اقتصاد مقاومتی و به بکار گیری آنها در طراحی ساختار سازمانی شکل گرفته است و 385 نفر از افراد متخصص و صاحب نظر در حیطه مورد بررسی ،پرسشنامه تحقیق را تکمیل نمودند. نتایج نشان داده است چهار عامل مدیریت دانش، مدیریت ساختاری، کارآفرینی ، خلاقیت و نوآوری از مهم ترین عوامل موفقیت سازمانی است و به ترتیب بیشترین اثر را بر اقتصاد مقاومتی در طراحی ساختار سازمانی دارند . در بین متغیرهای مورد بررسی، مدیریت دانش و مدیریت ساختاری در وضعیت مطلوبی قرار دارند ،در حالی که کارآفرینی ، خلاقیت و نوآوری، از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشند.
مقدمه
جهان کنونی، ساختاری متفاوت همراه با گروه بندی متفاوت دارد و اولین اصل لزوم بقا و توانمندی مقابله ای را منوط به استقلال و خود کفائی می داند . - Mueller and Mueller,2016 - آن چنان که مشخص است شرایط فعلی جامعه جهانی نیاز به افرادی مقتدر، با اعتماد به نفس و خلاق در پیشبرد اهداف سازمانی، تجاری و حتی اجتماعی دارد - - Miller,2015 که در ساختارهای کلان نظام جامعه چون بخش اقتصاد توان تبیین و اجرا سازی سیاست های رونق اقتصادی و کاهش عوامل آسیب زا را داشته باشند و مسیر توسعه اقتصادی را میسر گردانند .
- Durmaz,2016 - بنابراین از مهمترین ابزار در این زمینه شناخت اشخاص و افراد فعال کار در هر بخش می باشد . - Slemp,2014 - اساس توسعه اقتصادی در دوران خود کفایی بکارگیری برنامه های شاخص کلان و ساختاری اقتصادی است تا با بکارگیری و ارائه صحیح آن، توازن اقتصادی افزایش و مشکلات مربوط به آن کاهش یابد. سیاست گذاری عقلانی، درصدد دست یابی به حداکثر فایده اجتماعی است؛ یعنی حکومتها سیاست هایی را انتخاب می کنند که پیگیری آن، حداکثر فایده و حداقل هزینه را برایشان در پی داشته باشد. نکته مهم این است که دو راهنمای مهم در تعریف حداکثر فایده اجتماعی وجود دارد.
نخست، هزینه هیچ سیاستی نباید از فایده آن بالاتر رود و دوم، تصمیم گیران باید در میان بدیل های سیاسی، سیاستی را انتخاب کنند که بیشترین فایده را نسبت به هزینه در پی داشته باشد. این مهمترین قاعده در خصوص خط مشی و عوامل مربوط به آن می باشد و اساس پایه ای آن بر ایجاد تدوین الگویی با حداکثر کارآمدی و حداقل هزینه است که توسعه در سطوح گوناگون را ایجاد می نماید - - Stetler,2014
توسعه به صورت کلی بیان کننده اصول و قواعدی مشخص در دستیابی به اهداف معین می باشد که شاخص های موجود در آن زمینه را تحت تاثیر قرار داده و در مسیر از پیش تعیین شده قرار می دهد - Drew et al, 2016 - ، به طور کلی توسعه در زمینه های مختلف بکارگیری سیاست های تجاری و اقتصادی در بخش های مختلف راتشویق و با توجه به سازه های آن مورد تاکید قرار می دهد. یکی از مهمترین برنامه ها در این زمینه ایجاد کارآفرینی و بهبود شاخص های اقتصادی و تجاری مربوط به آن است که در بسیاری موارد به علت عدم توجه و بکارگیری سیاست مقتدرانه بسیاری از کارکردها و سرمایه های فکری، مادی و ... از دست می رود .
در شرایط فعلی وضعیت ایران و منتهی به اقتصاد مقاومتی که بیش از پیش به توان و منابع داخلی توجه می شود، نیاز است با شناسایی صحیح ساختار سازمانی همراه با برنامه ای مدون و کارا در دستیابی به اهداف تعیین شده ،تلاش نمود. ساختار سازمانی چارچوبی است که مدیران برای تقسیم و هماهنگی فعالیتهای اعضای سازمان آن را ایجاد می کنند و همچنین الگوی تعیین شده برای تعیین روابط میان اعضای یک سازمان می باشد.
ساختار سازمانی مناسب نقش مهمی را در جهت اعمال مدیریت و کنترل عملکرد بازی میکند؛ اگر ساختار سازمانی درست طراحی شود و منابع انسانی واجد شرایط در پست های سازمانی گزینش شود و هدف مدیریت پیشرفت سازمانی توأم با پیشرفت کارکنان باشدمسلماً، مدیریت عملکرد جایگاه واقعی خودش را پیدا کرده و هر کس در مقابل عملکرد خود مسئول خواهد بود .
در واقع در این سیستم با ساختار کاری مشخص و معین، هم اهداف مدیران و موسسان در بکارگیری حداکثری منابع محقق می شود و هم کارکنان محیطی مناسب جهت انجام کار دارند و بدین ترتیب هر چند ساختار سازمانی مطلوب یکسانی برای همه وجود ندارد و افراد شیوه ها و ساختارهای سازمانی متفاوتی را میپسندند؛ اما رویکردی کلی در تشریح ساختار سازمانی در ابعاد گوناگون وجود دارد - . - Al-Mamary, 2014
در این زمینه ارتباط مشخص و مستقیمی بین بکارگیری اقتصاد مقاومتی و عوامل موفقیت سازمانی و طراحی ساختار سازمانی وجود دارد که در تحقیقات دیگری نیز به برخی از وجوه آن اشاره شده است: باقری و باقری - - 1392 در راهکارهای پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در بخش اقتصادی ذکر نمودند اصل اساسی در اقتصاد مقاومتی بکارگیری راهکارهای درآمد زایی خود ساخته مبتنی بر شرایط است.
- 2016 - Bruce در تحقیق خویش نشان داد ساختارهای کلان اقتصادی مربوط به مولفه های گوناگونی است و برنامه ریزی جهت بکارگیری صحیح و ملزومات آن، نیازمند توجه به پایه های اساسی و زیر ساخت های مربوط به آن است و عدم توجه و بی توجهی در این زمینه، سیاست های تدوین شده در اجرا را با مشکل رو به رو می کند که ثمره آن شکست در ساختارهای کلان اقتصادی مربوط به آن است.
در تحقیق براتی و دولت آبادی - 1396 - که راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی در نیروی انتظامی را مورد بررسی قرار داد نیز بر اهمیت پتانسل سازمان و زیر ساخت های مربوط به آن در بهبود شاخص های اقتصادی تاکید شده است. آنچنان که مشخص است پیاده سازی یک برنامه اقتصاد مقاومتی کارآمد و موفق نیاز به بکارگیری و طراحی ساختار سازمانی صحیح و منطبق بر شرایط دارد. بنابراین شناسایی مولفه های اثر گذار بر اقتصاد مقاومتی در طراحی ساختار سازمانی و اولویت بندی آن در برنامه ریزی با توجه به اصول آن بسیار مهم و نیازمند بررسی است که در این تحقیق به آن پرداخته می شود.
مدل تحقیق
همانطور که از مدل تحقیق مشخص است در این طرح اقتصاد مقاومتی در طراحی ساختار سازمانی به عنوان متغیر اصلی و وابسته است و به رتبه بندی و میزان اثر متغیرهای دیگر شامل مدیریت دانش، نوآوری و خلاقیت، کارآفرینی و مدیریت ساختاری بر آن پرداخته می شود.
