بخشی از مقاله
چکیده
امروزه یکی از چالش های مهم مدیران بازاریابی و تولیدکنندگان، توزیع کارآمد کالاهای تولید شده در بازارهای هدف است. توزیع کالاها و خدمات، بخش عمده ای از تولید ناخالص داخلی کشورها را به خود اختصاص میدهد. بنابراین وجود یک نظام توزیع کارآمد می تواند به توسعه پایدار اقتصادی کشورها کمک کرده و بسیاری از هزینه های اضافی را از دوش مصرفکنندگان نهایی بردارد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر بر کارایی شبکه توزیع کالا در کشور است.
برای گردآوری دادههای مورد نیاز، از مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است.بر اساس یافته های پژوهش، کوتاه شدن کانالهای توزیع، ایجاد زنجیرههای بزرگ توزیع کالا، افزایش تخصص و مهارت نیروی انسانی، توسعه زیرساختهای توزیع و حمل ونقل کالا و ایجاد برندهای ملی قوی، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر بهبود کارایی شبکه توزیع کالا در کشور دارند.
مقدمه
توزیع یکی از اجزای آمیخته بازاریابی است که در ساده ترین حالت ، وظیف ه انتقال محصول از محل تولید به محل خرید مشتری را به عهده دارد. به سخن دیگر مهم ترین وظیف ه مدیریت توزیع این است که کالا را در زمان و مکان مناسب در دسترس مشتریان بالقوه قرار دهد. - بختایی و گلچینفر، - 1381 شبکه توزیع سنتی به سبب عدم کارآیی، حجم زیاد نیروی انسانی شاغل، تعدد مراکز و عوامل دست اندرکار، طولانی بودن مسیر گردش جریان کالا و... زمینه ایجاد و گسترش شبکه های نوین متناسب با نیاز روز را به عنوان راه حلی برای ساماندهی و افزایش کارآیی از اوایل قرن حاضر در کشورهای صنعتی فراهم آورده است.
بیان مسئله
یکی از مهمترین مسائلی که امروزه مدیران با آن روبه رو م یشوند، تصمیم گیری درباره سیستم توزیع کالا است. این تصمیم بر دیگر تصمیمات بازاریابی، مانند قیمت گذاری، تبلیغات، بسته بندی و غیره تأثیرات مستقیمی دارد. در زمینه توزیع، برخی از موضوعات مانند شناخت مبادی عرضه، انواع واسطه ها، شبکههای توزیع، مراکز نگهداری و ذخیرهسازی، وسایل حمل ونقل و چگونگی تنظیم سفارش از اهمیت بالایی برخوردار هستند. هرگاه این خدمات سالم و مفید بوده و در خدمت تولید جامعه باشند، تأثیرات بسیار مثبتی در فعالیتهای اقتصادی برجای میگذارند، در غیر این صورت بحرانهای اقتصادی و اجتماعی را به وجود آورده و آنها را تشدید می کنند.
- بختایی و گلچینفر، - 138 در مطالعات مختلفی که برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کاهش هزینهها و کارایی شبکه توزیع کالا انجام شده است، عواملی همچون تبلیغات، کوتاه شدن کانال توزیع، ایجاد برندهای قوی، نیروی انسانی متخصص، تقویت خوشه های توزیع، بازارسنجی و توسع ه زیرساخت های توزیع و حمل ونقل کالا مورد بررسی قرار گرفته اند. با توجه به موارد ذکر شده، مسئله اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کارایی شبکه توزیع کالا در کشور، به منظور کمک به تصمیم سازی سیاستگذاران بخش توزیع کالا است.
اهمیت و ضرورت پژوهش
بررسی ها نشان میدهد که عوامل متعددی همچون تعدد مراکز توزیع کالا، طولانی شدن کانال های توزیع و مانند آن، سبب افزایش هزینه های توزیع و درنتیجه کاهش کارایی سیستم توزیع شده است. عدم کارایی شبکه توزیع کالا با توجه به گردش مالی با لای آن، هر ساله باعث ایجاد زیان های مالی هنگفتی در شبکه توزیع کالا در کشور میشود. به همین دلیل افزایش کارایی شبکه توزیع کالا به میزان اندک نیز، میتواند تا حدود زیادی از اتلاف سرمایههای ملی جلوگیری کند.
مبانی نظری
شبکه توزیع، مجموعه گستردهای از عوامل مختلف فعال در امر توزیع است که به عنوان ورودی، محصولات را از تولیدکنندگان و سازندگان دریافت کرده و به عنوان خروجی، محصولات را به دست مشتریان و استفاده کنندگان می رسانند.سیستم توزیع کالا در ایران به طور عمده به شکل سنتی است و شبکه توزیع سنتی ، به دلیل عدم بهرهگیری از فناوریهای نوینی چون، تجارت الکترونیک، طولانی بودن مسیر گردش جریان کالا، سهم بسیار اندک فروشگاههای زنجیرهای در نظام توزیع کالا، ضعف زیرساختهای توزیع و حمل ونقل کالا، غیرمتخصص بودن نیروی انسانی فعال در بخش توزیع و عدم وجود شبکههای توزیع توانمند دولتی و خصوصی، موجب افزایش قیمت تمام شده کالاها و درنتیجه کاهش کارایی شبکه توزیع کالا و نارضایتی مصرف کنندگان می شود.
روش های نوین توزیع کالا و خدمات با کوتاه کردن دست واسطه ها، تبلیغات آگاهی دهنده، توسعه برندهای قوی و بهرهگیری از ابزارهای نوین، مانند تجارت الکترونیک، سبب بهینهسازی و بهره وری بیشترِ اقتصاد می شوند و این همان چیزی است که توجه سیاست گ ذاران اقتصادی و بازرگانی را به خود معطوف کرده است. - Mattsson,2008 -
