بخشی از مقاله
چکیده
امروزه، با پیشرفت تکنولوژی در سطوح مختلف و همچنین ضرورت استفاده از تکنولوژی های مدرن، نیاز به ارزیابی تکنولوژی بیش از پیش احساس می شود؛ چرا که عدم آگاهی از سطح قابلیت های تکنولوژیک بنگاه و عدم استفاده از آنها در جهت ایجاد مزیت های رقابتی از اساسی ترین دلایل شکست بنگاه های کشورهای در حال توسعه می باشد.ناگفته پیداست صنایع باید به موازات تحولات تکنولوژی حرکت نمایند و لازمه این حرکت داشتن راهبرد تکنولوژی است.
امروزه، راهبرد و تکنولوژی به عنوان ابزارهای نیرومند در جهت هدایت سازمانها به سمت هدف میباشند به طوری که میتوان در مورد راهبرد گفت در حکم نقشه و سکان هدایت سازمان، عمل میکند ولی همانند تکنولوژی به تنهایی برای تضمین موفقیت کسب وکار کافی نیست به همین علت تدوین راهبرد و اجرای آن، از دغدغههای بزرگ سازمانها محسوب می شود.
معمولا اجرای راهبرد به دلیل عدم شناسایی قابلیت های تکنولوژیک سازمان در ابتدای راه، همراه با مشکلاتی است که باعث میشود نتایج حاصل از آن نامطلوب و غیر عادی باشد.بنابراین اولین و مهمترین گام در مدیریت راهبردی تکنولوژی، تدوین یک برنامه برای تعیین اولویتهای سرمایه گذاری بنگاه در حوزه تکنولوژی برای یک افق بلند مدت است.
بدین منظور باید از ارزیابی تکنولوژی که ابزاری است برای تعیین قابلیت های مورد نیاز برای اجرای الویت های تکنولوژیک، بهره مند گردید، چرا که ارزیابی تکنولوژی علاوه بر اینکه حوزه های ضعیف و مسئله ساز بنگاه را شناسایی می کند، به مزیت های نسبی بنگاه نیز توجه داشته و آنها را مشخص می کند.با توجه به قدمت شرکت ایران خودرو و جهش تکنولوژیک آن در طی سالهای اخیر، در این مقاله تلاش شده است با مدل ارزیابی نیاز تکنولوژیک، با رویکرد پرسشنامه در 9 حوزه و با هدف ارزیابی قابلیت های تکنولوژیک، شکاف های تکنولوژی موجود در خط تولید پروژه دنا در تمام حوزه ها مشخص گردد.
مقدمه
موضوع گسترده ای چون تکنولوژی تعریفی یگانه و همه کس پسند ندارد، تعاریف اینگونه موضوعات نه تنها به سلیقه افراد و نگارش ارائه دهندگان آنها، بلکه به هدف غایی تعریف نیز بستگی دارد .بنابراین همانند هر نگارنده دیگری که پیرامون تکنولوژی دستی بر قلم دارد ناگزیر به ارائه تعریف خود و یا انتخاب تعریفی از بین تعاریف پیشنهاد شده هستیم.
تکنولوژی تمامی فرایندها، ابزارها، روش ها و سیستم های بکار رفته در تولید یک محصول یا ارائه خدمات است یا به عبارتی روش انجام کار و ابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می شویم. - طارق، - 1381 و به عقیده من تکنولوژی محصول شکستن مرزها و خارج از چارچوب فکری فکر کردن است! لازم به ذکر است که بسط و گسترش علوم مختلف شرایط توسعه تکنولوژی را فراهم می سازد و در نهایت این تکنولوژی است که زاده ایده های ناب است که در صورت تجاری شدن به محصولات و خدمات جدید تبدیل شده و باعث خلق ثروت می شود، به همین دلیل است که در جوامع ماتریالیست6، تکنولوژی قلب تپنده نظام تولید ثروت را تشکیل می دهد.
حتی امروزه مشخص شده است که عامل اصلی کندی رشد کشورهای در حال توسعه در پیشرفتهای اقتصادی، اجتماعی و حتی پیشرفتهای فرهنگی، ناتوانی آنها در شناخت یا گسترش مناسب تکنولوژی و بهره برداری از آن می باشد. - طارق، - 1381 لذا این امر نیازمند چنان تخصصی است که سیاستمداران و مدیران در سطوح عالیکشور نگاهی کاملاً استراتژیک بدان دارند زیرا مدیریت تکنولوژی آکنده از پیچیدگی ها و باید ها و نبایدهایی است که برخورد با آنها مستلزم دانش و به گارگیری رهیافت های تخصصی در پهنه سازمان و هرجا که پای نفع سازمانی و اجتماعی در میان باشد، است.
از آنجایی که علاوه بر تکنولوژی و سطح به کار گیری آن، دو مقوله مهم رقابت پذیری و تحولات سریع تکنولوژی از عوامل تاثیر گذار در مدیریت آن می باشد، مدیران عالی بنگاه های اقتصادی، تمامی تلاش خود را در جهت هدایت صحیح این امر خطیر مبذول داشته اند چرا که آگاهند که در شرایط کنونی تکنولوژی و تلاش لحظه افزون رقبا در پیشی گرفتن و حضور در صدر جدول شرکت های استراتژیک و خلاق، برای بقا در بازار رقابتی ملی و جهانی که ثمره حفظ و توسعه بازارهای خود است موضوع برنامه ریزی و تهیه برنامه های تکنولوژیک از اهمیتی بیش از پیش برخوردار است.
به خصوص که نمی توان انتظار داشت سیاست گذاران به جنبه های مختلف هر تکنولوژی واقف باشند و همچنین توان درک همه جنبه ها و پیش بینی تحولات آینده را داشته باشند.ارزیابی تکنولوژی یکی از ابزارهای مناسب و به عنوان یکی از بهترین مراحل برنامه ریزی تکنولوژی برای فراهم آوردن این اطلاعات برای مدیران و سیاستگذاران حوزه های مختلف می باشد. - قاضی نوری، - 1382
لذا در این مقاله نیز سعی شده است به کمک ارزیابی تکنولوژی، این ابزار قدرتمند از طریق کل شماری و ارائه پرسشنامه به شناسایی قابلیت های تکنولوژیک محصول دنا پرداخته شود و پس ازمشخص کردن ابعاد قدرتمند و ضعیف آن گامی رو به جلو با هدف ارتقا کیفیت تولید ملی با اجرای هر چه تمامتر ماموریت مقدس خود که دربردارنده بررسی میزان شکاف تکنولوژیکی موجود و ارایه راهکارهایی برای کاهش میزان شکاف می باشد برداشته شود تا به چشم انداز خود که معرفی این محصول به جهان است نزدیکتر شویم.
.2مرور ادبیات
طبق مطالعات انجام شده می توان مطرح کرد که تکنولوژی به عنوان اجرای عملی دانش و تجربه در تولید کالا یا ارائه خدمات، تعریف می شود - . - Khalil,2000 تکنولوژی فرایند انتقال و تبدیل منابع به محصولات از طریق دانش، تجربه، اطلاعات و ابزار است. - طارق خلیل،. - 2000همچنین ارزیابی نیاز تکنولوژی جهارچوب و ابزاری است که برای تشخیص و تعیین قابلیتهای مورد نیاز برای اجرای اولویت های تکنولوژی که در کشورهای در حال توسعه طراحی شده است - - Unido,2002
ارزیابی نیاز تکنولوژیک از دیدگاه های مختلف مورد بررسی واقع شده است. از منظر لیندسی ارزیابی نیاز تکنولوژیک عبارت است از فرآیندی که به کمک آن سازمان قابلیت ها و توانمندی های تکنولوژیک خود را با لحاظ کردن اهداف بلندمدت مورد بررسی قرار می دهد - - Lindsay,1999همچنین فرآیندی است که در آن سطح فعلی قابلیت ها و توانایی های تکنولوژیک سازمان اندازه گیری می شود تا نقاط ضعف و قوت تکنولوژی سازمان شناسایی شود و هم بتوان توانمندی های تکنولوژیکی سازمان را با رقبا با سطح ایده آل مقایسه نمود و جهت جبران موارد نامطلوب اقدام کرد.
به نظر می رسد ابزار مناسب جهت تایید و تصدیق این تخمین های ذهنی، مدلهای توانمندی تکنولوژی می باشد. تجربه نشان می دهد که مدلها و روش هایی که در شرکت به کار گرفته می شوند بایستی دو خاصیت اساسی داشته باشند اولاً ساده و قابل فهماشندب ثانیاً در زمان کوتاه و قابل قبولی نتیجه را ارائه دهد. - رادفر، - 1390 به عبارتی ارزیابی نیاز تکنولوژیک تحلیلی است که جهت شناسایی نقاط قوت و ضعف دارایی های تکنولوژیک سازمان انجام می شود و هدف آن ارزیابی موقعیت تکنولوژیکی شرکت در مقایسه با رقبا و پیشرفته ترین تکنولوژی هاست.
- - Porter,1998 شایان ذکر است که امروزه با پیشرفت تکنولوژی در سطوح مختلف و همچنین ضرورت استفاده از تکنولوژی های مدرن نیاز به ارزیابی تکنولوژی یک ابزار یا چهار چوب فکری است، که به درک بهتر نسبت به تکنولوژی و تصمیم گیری در مورد آن کمک می کند. لذا در جهت توسعه و بکارگیری تکنولوژی جدید بایستی ابتدا وضعیت تکنولوژی موجود را ارزیابی کرد. - - Khamseh, A. et al,2013