بخشی از مقاله
چکیده:
ایمنی هوایی یک عامل کلیدی برای بقا، شهرت، اعتبار بینالمللی و راحتی مسافرین یک شرکت هوایی بشمار میرود. درحال حاضر ایمنی نگرانی اصلی صنعت هوایی است.
این مقاله از یک دیدگاه سیستماتیک موضوع ایمنی هوایی را بررسی کرده است. برای مرحله اول یک تعریف از ایمنی هواپیمایی کشوری ارائه شده است. درگام بعدی مطالعه موردی "هواپیمایی هما" معرفی شده است. سپس مهمترین عوامل تاثیر گذار بر ایمنی شناسایی شدند. که عوامل اصلی عبارتند از: انسان، محیط، نظارت و کنترل، سخت افزار و نرم افزار. در گام بعدی برای طبقهبندی شاخصها از تکنیک - AHP فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - استفاده شد.
نتایج نشانگر این هستند که عامل انسانی و سرمایهگذاری در آموزش و توسعه کارکنان امنیت هوانوردی و خلبانان خطوط هوایی مهمترین عامل تاثیرگذار بر ایمنی هوایی است. درنتیجه برای ارتقا وضعیت ایمنی هوانوردی کشورراهکارهایی ارائه داده شده است. نتیجهگیری تحقیق میتواند راهنمایی برای تصمیمگیرندگان در ایمنی هوایی فراهم کند؟
مقدمه:
نیاز انسان برای زندگی پیشرفته و صرفهجویی در زمان و ایجاد هماهنگی در برنامههای توسعه نواحی مختلف در کشور و جهان، نیاز گسترش خدمات حمل ونقل هوایی را ایجاب مینماید که ایمن و امن بودن پروازها اصل اول و رکن اساسی آنست
ایمنی هواییٌ ، اصطلاحی کلی است که شامل فرضیه، تحقیق و طبقهبندی اختلالات پرواز و جلوگیری از چنین اختلالاتی از طریق فراگیر نمودن مقررات و تحصیلات هوانوردی و طی دورههای آموزشی جامع است و به عنوان ایمنی مسافرت هوایی شناخته میشود
سادهترین طریق به دست آوردن ایمنی عبارت است از شناخت به موقع عوامل کاهشدهنده ایمنی و سپس حذف یا سد کردن مسیر آنها؛ این امر چگونه امکانپذیر میگردد؟ دوام، پایداری و رشد صنعت هوانوردی براساس توانایی و قابلیتهای آن برای حمایت از سلامت مسافران ضمن سفر، به خوبی قابل پیشبینی است
از آنجاییکه صنعت هوانوردی و حملونقل هوایی امروزه به دلیل صرفهجویی در زمان و افزایش ایمنی و امنیت مسافرین بیشتر مورد توجه قرار دارد و عامل بسیار مهمی در رشد اقتصادی جامعه محسوب میگردد، لذا بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در ایمنی پروازها نقش بسزایی در رشد این صنعت و نیز افزایش نرخ صعودی وضعیت اقتصادی شرکتهای هواپیمایی و پیشرفت آن خواهد داشت
این تحقیق به این صورت سازماندهی شده است که در ابتدا به به بررسی نقش مؤثر ایمنی در جلوگیری از مخاطرات و تهدیدهای بالقوه و بالفعل در امر پرواز پرداخته و درادامه چارچوب ارزیابی و متودولوژی آن جهت شناسایی و رتبهبندی کلیه عواملی که بصورت مستقیم و غیرمستقیم در ایمنی پروازها مؤثر است، ارائه میگردد و همچنین راهکارهایی جهت ارتقا ایمنی هوایی ارائه خواهد شد.
تعریف مسأله و اهداف تحقیق:
تحقیق حاضر اهداف زیر را دنبال می کند:
· تعیین شاخصهای موثر بر ایمنی پرواز ×
· اندازهگیری اهمیت شاخصهای شناسایی شده ×
· شناسایی راههای ارتقاء ایمنی پرواز ×
متدولوژی تحقیق
.در ابتدا با استفاده از مدل سمنان به شناسایی عوامل تاثیرگذار بر ایمنی پروازها پرداخته خواهد شد. پس از ساخت سلسلهمراتب معیارهای شناسایی شده، مقادیر وزن هر یک از معیارها را با بکارگیری فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی محاسبه نموده و سپس تمامی معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده رتبهبندی خواهند شد.
پیشینه تحقیق
داود زنجانی درسال1381، در مقاله"مفاهیم پیشگیری از سانحه و عوامل انسانی" حالتهای طبیعی سوانح و علل آن شامل انسان، ماشین و محیط و تاثیرات هر یک بردیگری بررسی کرده است.
مصطفی هوشیار در آذرماه 1384 در مقاله"راههای ارتقاء ایمنی هوانوردی در ایران"، برای ارتقاء ایمنی هوانوردی در کشورمان از سه منظر به مقوله مهم ایمنی پرواز نگاه کرده و راههای عملی آنرا جستجو کرده است.
علیرضا اسماعیلیان دستجردی، در سال 1384، " عوامل انسانی و ایمنی پرواز"، مهمترین عوامل ایجاد حوادث و رویدادهای هوائی مرگبار در هواپیماهای مسافربری به ترتیب اهمیت، بصورت ذیل رتبهبندی کرده است:
-1 عوامل انسانی -2 صلاحیت پرواز هواپیما -3 اعمال تروریستی -4 اشکال و نقص در ارائه خدمات کنترل ترافیک هوائی -5 عوامل طبیعی از قبیل شرایط آب و هوائی.
عرفان خسرویان وهمکاران، در سال 1384، "بررسی نقش موتور هواپیما، تکنیکهای موثر ارتقای سطح ایمنی و راهکارهای عملکرد مناسب خلبان در کاهش سوانح هوایی": در این مقاله ابتدا تاثیر خرابی موتور و متعلقات آن در عملکرد پرواز هواپیما مورد بررسی قرار گرفته است. به علاوه ضمن معرفی روشهای طراحی در گذشته و حال حاضر موتورهای هوایی، بررسی مشکلات و معایب هر یک - طبق تجارب اخذ شده در به کارگیری از موتورهای هوایی گذشته - فناوری نوین در کاهش احتمال سوانح هوایی، مصرف سوخت، افزایش راندمان موتورهای هوایی و محدودیتهای آن تشریح شده است که در نتیجه آن روشهایی به منظور بهینهسازی با رویکرد افزایش ایمنی ارائه شده است.
زینب عزیز خانی و همکاران در سال 1384، درمقاله "بررسی وضعیت ایمنی در ایران و معرفی روش نوین سیستم مدیریت ایمنی - S.M.S - درجهت افزایش امنیت خطوط هوایی": در جهت کاهش سوانح هوایی در کشور سیستمهای مختلفی در سالهای اخیر در شرکتهای معتبر هوایی، بکار گرفته شده است که از جمله این سیستمها برای افزایش ایمنی سیستم مدیریت ایمنیٍ است که در این مقاله پس از بررسی مهمترین علل وقوع حوادث هوایی به معرفی این روش پرداخته شده است.
فرآیند تحلیل سلسله مراتبیَ
فرایند تحلیل سلسله مراتبی یک روش سیستماتیک است که که به طور گسترده برای مسائل تصمیم گیری با تعداد زیادی معیار و گزینه مورد استفاده قرار می گیرد که اولین بار توسط توماس ساعتی در سال 1980 توسعه داده شد
ساعتی در سال 1994 اظهار کرد که فرآیند تحلیل سلسه مراتبی عبارت است از شکستن یک مسأله به خرده مسائل و یافتن راه حل برای هر یک از آنها و سپس تجمیع راه حلهای هریک از خرده مسئله ها برای رسیدن به نتیجه قابل قبول. سلسله مراتب از3 سطح - هدف، معیارها و گزینه ها - ساخته شده است. ساعتی اظهار داشت که این روش چارچوبی سازماندهی شده جهت اولویتبندی هر سطح از سلسلهمراتب با استفاده از مقایسات زوجی است
در این تحقیق برای رتبه بندی عوامل شناسایی شده از نرم افزار اکسپرت چویسُ استفاده شده است.
