بخشی از مقاله
چکیده
بارندگی هم برای اکوسیستمهای طبیعی و هم برای اکوسیستمهای زراعی مایه حیات میباشد. با این حال بارندگی در بسیاری از مناطق جهان باعث مسموم کردن سیستمهای متعددی می شود. باران و یا برفی که در این مناطق میبارد به اندازهای اسیدی است که باعث صدمه به گیاهان زراعی و جنگلها، ماهیها و دیگر موجودات آبزی و افزایش اسیدیته خاک میشود.
غالبا آب باران ، به علت انحلال جزئی - دی اکسیدکربن - هوا در آن اندکی اسیدی است اما مفهوم باران اسیدی به نوع خاصی از باران اتلاق میشود که به علت انحلال آلودگی های موجود درجو، از جمله اکسیدهای گوگرد و ازت، در آن اسیدیته بالاتری دارد و می تواند بر گیاهان، حیوانات و در مجموع بر اکوسیستم ، اثرات نامطلوبی داشته باشد. از این رو آن را یکی از اشکال ثانویه آلودگی جو به حساب می آورند که غالبا بر اثر یکسری واکنش های شیمیایی بین آلاینده های موجود درجو و رطوبت هوا شکل می گیرد.
باران های اسیدی از انجا که یک نوع مظهر آلودگی جوی در شکل مایع هستند، به دلیل قدرت حلالیت نسبتا بالای آب، غالبا می توانند اثرات بسیار مخربی بر محیط داشته باشند. باران اسیدی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بسیاری از فرایندهای حیاتی گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد و در بسیاری از نقاط جهان خسارات جبران ناپذیری بر محیط زیست وارد کرده است. تاکنون قوانین زیادی برای کنترل الودگی های جوی به تصویب رسیده اما همچنان باران اسیدی به عنوان یک معضل زیست محیطی در برخی از نقاط جهان وجود دارد.
مقدمه
باران اسیدی، فرایندی است که به پاکیزگی جو کمک می کندولی موجب آلودگی زمین نمیشود. الاینده های اولیه ای که در تشکیل باران اسیدی نقش دارند ممکن است منشاء طبیعی داشته باشند و یا بر اثر مصرف سوخت های فسیلی وارد جو شده باشند.
منشاء آلاینده های طبیعی مورد باران اسیدی غالبا گازهای متصاعد شده ازاتش فشان ها و یا اتش سوزی جنگل ها است که همواره وجود داشته و طبیعت به نوعی تعادل بین انها دست یافته اند. اما انچه باعث بحرانی شدن مسئله باران های اسیدی در سطح جهانی شده است وجود الاینده هایی است که بر اثر فعالیت های بشر ومصرف انواع سوخت های فسیلی به سرعت وارد جو میشود.
نزولات اسیدی تنها یکی از نتایج حاصل آلودگیهاست که انسان در استخر ایجاد کرده است. مصرف سوختهای فسیلی در وسایل نقلیه و نیروگاهها بزرگ برق مقادیر عظیمی از اکسیدنیتروژن و اکسید گوگرد در اتمسفر مناطق صنعتی و شهری وارد میسازد. این ترکیبات مواد اولیه جهت تشکیل ترکیبات اسیدی هستند و به آسانی با آب موجود در اتمسفر ترکیب شده و اسیدنیتریک و اسیدسولفوریک تولید میکنند. پس این اسیدها در قطرات آب در اتمسفر حل میشوند. قطرات آب تشکیل شده پس از طی مسافت کوتاهی در اتمسفردر نهایت به صورت نزولات اسیدی نازل می شوند و همچنین اکسیدهای نیتروژن و گوگرد میتوانند ترکیباتی از جمله نیتراتها و سولفاتها را تولید کنند که به صورت بارانی از ذرات جامد از اتمسفر به زمین فرو میریزند. این ذرات وقتی با آب ترکیب میشوند اسید تولید میکنند و اثراتی مشابه بارانهای اسیدی خواهند داشت
تاریخچه باران اسیدی
پدیده باران اسیدی در سالهای پایانی دهه 1800 در انگلستان کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد. » اسمیت « در سال 1873 واژه باران اسیدی را برای اولین بار مطرح کرد. او پی برد که ترکیب شیمیایی باران تحت تاثیر عواملی چون جهت وزش باد ، شدت بارندگی و توزیع آن ، تجزیه ترکیبات آبی و سوخت می باشد. این محقق متوجه اسید سولفوریک در باران شد و عنوان نمود که این امر ، برای گیاهان و اشیا واقع در سطح زمین خطرناک است. موتا ومیلو در سال 1987 عنوان داشتند که دی اکسید کربن با اسید سولفوریک و اسید نیتریک عوامل اصلی تعیین کننده میزان اسیدی بودن آب باران هستند، چرا که در یک فاز آبی به صورت یونهای نیترات و سولفات در می آیند و چنین یونهایی به آب باران خاصیت اسیدی می بخشند .
شکل شماره-1 نمایی از تشکیل باران اسیدی
علل آلودگی هوا
علل آلودگی هوا بسیار زیاد است و براساس تحقیقات انجام شده مهم ترین عللی که انسان به وسیله آن جو را آلوده می کند احتراق سوخت های فسیلی است این سوخت ها تامین کننده ی انرژی مورد نیاز انسان هستند . برای آنکه یک آلاینده خطرناک محسوب شود میزان تلفیق دو عامل - غلظت - و - مدت زمان انتشار - در آن موثر است برای مثال تنفس یک آلاینده مثل مونوکسید کربن یا غلظت زیاد و در مدت زمان کوتاه ممکن است اثری نداشته باشد و یا اثر آن به سرعت جبران شود . حال آنکه تنفس مقدار کمی از همین گاز برای مدت طولانی می تواند سبب پیدایش عوارض ناراحت کننده ای در بدن شود % 60 از آلودگی در اتمسفر از ترافیک ناشی می شود یک اتومبیل مسافربری هر ساله بیش از یک تن گاز سمی تولید می کند این مقدار برابر وزن یک اتومبیل معمولی است .
مواد آلوده کننده هوا
مواد آلوده کننده هوا بسیارزیاد است که ولی منابع اصلی آن عبارتند از :
-1 منواکسید کربن
-2 دی اکسید نیتروژن
-3 دی اکسید گوگرد
-4 ذرات معلق و دوده
-5 سرب
-6 اینوژن یاوارونگردها
-7 گازهای گلخانه ای
منواکسید کربن :
این آلاینده گازی بی رنگ بی بو و به شدت سمی است . این گاز را در سطح پایین جو بیشتر از هر آلاینده دیگری می توان یافت . گاز منواکسیدکربن سبب کاهش توانایی خون در حمل اکسیژن و در نتیجه صدمه به اعضای حیاتی بدن به ویژه قلب می شود مقدار اندکی از این گاز می تواند انسان را دچار سرگیجه ، سردرد و خستگی می کند . به علاوه وجود آن در محیط سربسته سبب خفگی و مرگ می شود . مهمترین منبع انتشار آن نیز احتراق سوخت ناقص است
