بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی پروانههای هسته حوزه نانو الکترونیک در پایگاه ثبت اختراع آمریکا است. بدین منظور تعداد 2642 پروانه ثبت اختراع این حوزه تا سال 2014 مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین پروانههای هسته از قانون برادفورد و شاخص حد آستانه بر اساس میزان استنادهای دریافتی استفاده شده است. با بهرهگیری از قانون برادفورد تعداد 63 پروانه ثبت شده در فاصله سالهای 1990 تا 2009 به عنوان پروانههای هسته مشخص شدند. استفاده از شاخص حد آستانه نیز به شناسایی 68 پروانه هسته ثبت شده تا سال 2013 منتهی شد. اهمیت این پژوهش در استفاده از دو شاخص متفاوت در تعیین پروانههای هسته و توجه به نقش عامل زمان در جذب استنادها است.
مقدمه
فناوری نوپای نانو اگرچه تاریخچه گستردهای ندارد، اما به سرعت در حال تغییر دادن جهان است - زیکوویچ1 و دیگران، - 2015واژه. فناوری نانو عمدتاً به اشیاء، سازوکارها، سیستمها و آرایههای کوچکتر از یک میکرون و یا بزرگتر از یک نانومتر اطلاق میگردد که در تمام ابعاد زندگی بشر کاربرد دارد
نانوالکترونیک شاخهای از فناوری نانو است که از کاربرد نانوفناوری در مدارها و سیستمهای الکترونیکی ایجاد شده است
پروانههای ثبت اختراع یکی از برجستهترین مدارکی هستند که میتوان در آنها به شناسایی و رصد جدیدترین یافتههای فناوری پرداخت. در حوزههای مختلف سالانه هزاران پروانه، در ادارههای ثبت اختراع ثبت میشود که این امر موجب ایجاد مشکلاتی در شناسایی پروانههای مهم و تأثیرگذار شرکتها برای اتخاذ سیاستگذاریهای صحیح سرمایهگذاری میگردد.
مدیریت مؤثر در استفاده از پروانههای ثبت اختراع نیازمند ارزیابی این مدارک، شناسایی شکافهای تکنولوژی و شناسایی فعالیتهای رقبا در ثبت پروانههای اختراع است، که تمام این جریانات با شناسایی پروانههای تأثیرگذار و هسته بهتر میتواند تحقق یابد - هو3 و دیگران، . - 2012 یکی از روشهای شناسایی پروانههای تأثیرگذار استفاده از دادههای استنادی است. مطالعات تحلیل استنادی بر این فرض استوار است که هر پروانهای که شامل نوآوری مهم یا بهبود روش اساسی باشد، بیشتر مورد استفاده پژوهشگران و فناوران قرار میگیرد و این استفاده در قالب استناد رخ میدهد
در مطالعات کتابسنجی، روشهای متعددی برای شناسایی مدارک تأثیرگذار وجود دارد که یکی از این روشها استفاده از قانون پراکندگی برادفورد برای تعیین منابع هسته است. شناخت مجموعههای هسته از سال 1934با معرفی قانون پراکندگی برادفورد برای تعیین نشریات هسته مطرح شد . برادفورد اولین بار به این نتیجه دست یافت که حدود یک سوم از مقالات مربوط به یک موضوع در نشریات خاص همان موضوع چاپ میشوند، یک سوم بعدی در تعداد زیادی از نشریات رشتههای وابسته به آن موضوع، و یک سوم آخر در تعداد کثیری از نشریاتی چاپ میشوند که معمولاً انتظار چاپ مقالههای آن موضوع در آن ها نمیرود
براساس قانون برادفور اعتبار یک نشریه را تعداد مراجعه به آن و تعداد مقالاتی که در آن چاپ شده است تعیین میکند و توجه به این دو نکته حین فرآیند انتخاب، سبب انتخاب بهینه نشریات میشود.
برادفورد با این استدلال اعلام داشت که اگر در یک حوزه موضوعی خاص مجلات علمی به صورت نزولی مرتب شوند، پربازدیدترین و ضروریترین مجلات در اولین دسته قرار میگیرند که وی این گروه را مجلات هسته نامگذاری کرد. بر این اساس، آن دسته از نشریاتی که مقالات کمتر و در نتیجه بازدیدهای کمتری داشتهاند طبق فرمول
1:N:N2 در دستههای بعدی قرار میگیرند: که در این فرمول منظور از N تعداد استفاده از نشریات است
یکی از ویژگیهای قابل ملاحظه قوانین علمسنجی از جمله قانون برادفورد ویژگی تعمیمپذیری است به نحوی که این قوانین برای هر نوع مدرک اطلاعاتی کارکرد یکسانی دارند. پروانههای ثبت اختراع نیز به عنوان مدارک اطلاعاتی از این قوانین تبعیت میکنند و با استفاده از نتایج برآمده از این قانون میتوان به شناسایی پروانههای هسته پرداخت . البته، هر یک از قوانین ممکن است محدودیتهایی داشته باشند. در این رابطه، موضوع زمان برای احتساب استنادها و شناسایی پروانههای هسته در قانون برادفورد مورد توجه قرار نمیگیرد و از آن جایی که زمان انتشار نقش مهمی در رؤیتپذیری و تأثیرگذاری پروانهها دارد، در متون روشهای دیگر نیز برای تعیین پروانههای هسته با دخیل کردن فاکتور زمان پیشنهاد شده است
با توجه به این مسئله و به منظور دستیابی به نتایج مطلوب، در این پژوهش سعی بر آن است تا با بهرهگیری از شاخصهای مختلف شامل قانون بردافورد و شاخص حد آستانه5 به شناسایی پروانه های هسته حوزه نانو الکترونیک در پایگاه ثبت اختراع آمریکا6 پرداخته شود.
پیشینه پژوهش
بررسی پیشینهها به طور کلی نشان میدهد که پژوهشهای انجام شده در شناسایی منابع هسته، اغلب بر روی مقالات و مجلات صورت گرفته و پروانههای ثبت اختراع از این جنبه کمتر مورد اقبال واقع شدهاند. این در حالی است که تعیین پروانههای هسته میتواند در شناخت افراد و شرکتهای برتر در حوزه یک فناوری خاص بسیار مؤثر واقع شود و بینش عمیق و درک درستی به سیاستگذاران این حوزه به منظور اخذ تصمیمات منطقی اعطا نماید.
بدیهی است که نتایج این قبیل مطالعات با توجه به نقش پررنگ پروانههای ثبت اختراع در توسعه اقتصادی میتواند بسیار حائز اهمیت باشد. همچنین در بررسی پیشینهها مشخص شد که اکثر مطالعات مربوط به شناسایی منابع هسته با بکارگیری قاون برادفورد و صرفاًبا توجه به تعداد استنادهای دریافتی صورت گرفته است و عموماً، از تأثیر عامل زمان بر جذب استنادهای دریافتی غافل ماندهاند.
سؤالات پژوهش
1. بر اساس قانون برادفورد پروانههای هسته حوزه نانو الکترونیک کدامند؟
2. توزیع زمانی پروانههای هسته حوزه نانو الکترونیک بر اساس قانون برادفورد به چه صورت است؟
3. بر اساس شاخص حد آستانه، پروانههای هسته حوزه نانو الکترونیک کدامند؟
4. توزیع زمانی پروانههای هسته حوزه نانو الکترونیک بر اساس شاخص حد آستانه به چه صورت است؟
5. پروانههای هسته مشترک بر اساس قانون برادفورد و شاخص حد آستانه کدامند؟
روش پژوهش
این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی با رویکرد علمسنجی انجام شده است. برای جمعآوری دادهها، کلیدواژههای مرتبط با نانوالکترونیک درپایگاه ثبت اختراع آمریکا مورد جستجو قرار گرفت که در نتیجه 2642 پروانه ثبت اختراع بازیابی شد. در مرحله بعد دادههای مورد نیاز برای تحلیلهای متنکاوی با استفاده از فنون برنامه-نویسی سی شارپ استخراج و تجزیه و تحلیل دادهها با کمک نرم افزار اکسل7 انجام شد.
