بخشی از مقاله
چکیده
منطقه موردمطالعه درشمال غرب ایران و دراستان آذربایجان شرقی و به فاصله110 کیلومتری تبریز در منطقهای به نام گوگدرق واقع است. براساس تقسیم بندی زمینشناسی ساختمانی ایران، منطقه مورد مطالعه جزو زون آتشفشانی ترشیری- کواترنری قرار میگیرد.
مطالعات صحرایی نشان می دهد که توده های گرانودیوریتی تا کوارتزمونزونیتی با سن اولیگوسن به داخل سنگ های آتشفشانی موردمطالعه با ترکیب تراکیآندزیت، داسیت و ریولیت به سن ائوسن نفوذ کرده و سیالات گرمابی منتج از این تودههای نفوذی، موجب دگرسانی خود توده و سنگ های آتشفشانی اطراف گردیدهاند.
مطالعه پتروگرافی وصحرایی انجام شده برروی مناطق دگرسان شده نشان می دهدکه زون های دگرسانی موجود درمنطقه شامل زون های سریسیتیک، پروپلیتیک، آرژیلیک و سیلیسی می باشند. هم چنین مطالعات مینرالوگرافی رخداد کانه های پیریت، گوتیت، لیمونیت، مالاکیت، آزوریت، هماتیت، کالکوپیریت وکوولیت را درمنطقه موردمطالعه به اثبات رساند.
مقدمه
منطقه مورد مطالعه در شمال غرب ایران، در استان آذربایجان شرقی و به فاصله110 کیلومتری تبریز، 13 کیلومتری میانه واقع در جنوبشرق قرهچمن در منطقهای به نام" گوگدرق" با وسعت حدود 25 کیلومتر مربع ما بین طول های جغرافیایی 47° 11΄ 59˝ و 47° 16΄ 02˝ شرقی و عرض های جغرافیایی 37° 30΄ 00˝ و 37° 33΄ 08˝ شمالی واقع شده است. دسترسی به منطقه از طریق جاده ترانزیت تبریز- میانه- تهران به سهولت امکان پذیر است
براساس تقسیم بندی زمینشناسی ساختمانی ایران توسط اشتوکلین - 1977 - منطقه مورد مطالعه جزو زون آتشفشانی ترشیری- کواترنری قرار میگیرد وسنگ های ولکانیکی موجود در این ناحیه عموماً سن ائوسن و الیگوسن دارند و مربوط به فاز کوهزائی پیرنه می باشند. این مطالعه برای اولین بار به معرفی زون های آلتراسیون رخ داده در منطقه و انواع کانی زایی در آنها می پردازد.
شکل:1 نقشه راههای دسترسی و موقعیت منطقه مورد مطالعه.
زمین شناسی منطقه مورد مطالعه
نهشته های موجود در منطقه بطورکلی متعلق به ائوسن به بعد بوده و سنگ های قدیمی تر از ائوسن در محدوده مورد بررسی برونزد ندارند - شکل. - 2 در محدوده مورد مطالعه عمدهترین واحدهای سنگی را سنگ های ولکانیک و ولکانو-کلاستیک به سن ائوسن و الیگوسن تشکیل میدهند. این سنگ های ولکانیکی تقریباً تمام منطقه را پوشش داده و توده های نفوذی الیگوسن که عمدتاً گرانودیوریتی میباشند در داخل سنگ های ولکانیکی ائوسن نفوذ کرده و کنتاکت این تودههای نفوذی در قسمت غربی منطقه مورد مطالعه قابل مشاهده است
شکل:2 نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه
روش مطالعه
پس از انجام بررسی های صحرایی ونمونه برداری از مناطق آلتره شده وحاوی کانی زایی، مقاطع نازک جهت شناسایی انواع آلتراسیون ومقاطع صیقلی جهت شناسایی نوع کانه تشکیل شده، پاراژنز وبافت آنها تهیه گردید وبا استفاده از میکروسکوپ پلاریزان دوکاره انکساری و انعکاسی مدل BH-2 مورد مطالعه قرارگرفتند.
بحث
مطالعات صحرایی نشان می دهد که سنگ های پلوتونیک موجود در منطقه مطالعاتی با ترکیب عمده گرانودیوریت تا کوارتزمونزونیت به داخل سنگ های آتشفشانی تراکیآندزیت- داسیت و ریولیت با امتداد شمالغرب- جنوب شرق نفوذ کرده و سیالات گرمابی منتج از این تودهها، موجب دگرسانی خود توده و سنگ های آتشفشانی اطراف گردیدهاند
- شکل - 3که بر پایه مطالعات فوق عمده زون های دگرسانی موجود درمنطقه از نوع سریسیتیک، پروپلیتیک، آرژیلیک و سیلیسی می باشند. هم چنین همین مطالعات نشان می دهند که بیشتر رگهها و زون های دگرسانی تهی ازکانیزایی بوده ودر جاهایی که کانی زایی اتفاق افتاده عمدتاً از نوع مس با ترکیب کالکوپیریت، پیریت و مالاکیت می باشد. زون های دگرسانی موجود درمنطقه مطالعاتی براساس مشاهدات صحرایی و پتروگرافی مشخص گردیدندکه به قرارزیرمی باشند:
شکل:3 سنگ های آتشفشانی شدیداً آلتره شده در منطقه مطالعاتی.
زون دگرسانی سریسیتیک
این زون در قسمت های مرکزی و جنوب غربی منطقه مورد مطالعه گسترش دارد و شامل داسیت ها و سنگ های تراکیآندزیت و توف های شدیداً دگرسان شده میباشد. مهمترین کانی های این زون، سریسیت - از دگرسانی پلاژیوکلازها و فلدسپارها - ، کوارتز - به صورت کانی ثانویه - ، کائولینیت - از دگرسان شدن پلاژیوکلازها و فلدسپارها - ،
کلسیت - از دگرسانی کانی های فرومنیزیمدار و پلاژیوکلازها - و پیریت میباشد. سنگ های آذرین به ویژه نوع غنی از آلومینیوم و سنگ های رسوبی نظیر شیلها و مارنها در صورتی که تحت تاثیر محلولهای اسیدی هیدرولیز شوند.
کاتیون-SiO44،Fe2+، Mg2+، Ca2+،Na2+،K+ آنها توسط محلول حمل میگردد و سریسیت، کائولینیت، کوارتز و پیریت وغیره تشکیل خواهد گردید
زون دگرسانی آرژیلیک
این زون در اکثر قسمت های منطقه مورد مطالعه به خصوص در شمال غرب منطقه مشاهده میشود. مهم ترین کانی های ثانویه تشکیل شده در این زون کائولینیت و کوارتز میباشد.
