بخشی از مقاله
چکیده :
سبک زندگی مجموعه ای از طرز تلقی ها، ارزش ها، شیوه های رفتار، حالت ها و سلیقه ها در هر چیزی را در بر می گیرد. در واقع زندگی، بر اساس انتخاب ها شکل می گیرد و مجموعه انتخابهای هر فرد، سبک زندگی خاصی را برای او رقم میزنند. هدف این تحقیق، استخراج الگوی سبک زندگی ایرانی- اسلامی در ابعاد اعتقادی و اخلاقی است. لذا این تحقیق بر آن شد تا با مطالعه کتابخانهای و علمی مطالب مرتبط با موضع مقاله به یافتن پاسخی درست درباره شیوههای سبک زندگی اسلامی- ایرانی بپردازد.
حاصل تحقیق این شد که: در بیشتر مواقع مجموعه عناصر سبک زندگی در یک جا جمع می شوند و افراد در یک سبک زندگی مشترک می شوند. این انتخابها، خود ریشه در بینشها و تمایلات فرد دارند که این دو نیز، خود در بستر وسیعی از عوامل شخصی و اجتماعی شکل می گیرند. عواملی که ممکن است گاه انتخاب هایی ناخودآگاه و حتی غیراختیاری را پیش روی انسان قرار دهند. سبک زندگیِ برآمده از آموزههای اعتقادی و ارزشی است و بنیاد سبک زندگی اسلامی، علاوه بر اعتقادات که مشتمل بر روح توحید در تمامی شئون زندگی است، شامل امور ارزشی و اخلاقی ثابت است. تعالیم اسلام، دستورالعمل کلی به منظور وصول به سبک زندگی اسلامی را ارائه نموده است.
مقدمه
واژه »سبک زندگی«، واژهای است که ابتدا در فرهنگ مدرنیته مطرح شد. بشریت در دویست سال پیش موضوعی به نام سبکزندگی در محاورات خود نداشت و اساساً چنین پرسشی در آن زمان معنا نمیداد. ولی امروز این واژه نه تنها معنا میدهد بلکه باید به طور جدی به آن پرداخته شود.
در دوران گذشته حساسیتهای بشر بیشتر در امور حقیقی و معنوی زندگی بود. بنابراین شکل و ظاهر زندگی خیلی نقش اساسی برای ادامهی زندگی نداشت. برای بشری که بیرون از فرهنگ مدرنیته زندگی میکرد بیشتر زندگی بستری بود که بتوانند به اهداف عالی و حقیقی خودش برسد. بنابراین در عین آن که زندگی او شکلهای مختلفی داشت حساسیتی نسبت به ظاهر زندگی از خود نشان نمیداد، چون در عالمی ماوراء این عالم، زندگی خود را جستجو میکرد و لذا تا این حد از ظاهر و شکل زندگی متأثر نمیشد.
دنیای مدرن زندگی را در حد سطح و در حد شکل درآورد، در هیچ دورانی شکل زندگی و ظاهر زندگی این اندازه نقش نداشته که روح و روان بشر بدان مشغول شود و از آن تأثیر بگیرد. وقتی زندگی در حد شکل و سطح تقلیل یافت و نظر به حقایق به حاشیه رفت و ظاهر زندگی مهم شد و نه عمق زندگی، بشر خود را در شکل از زندگی معنا شکل میکند و معلوم است که در چنین شرایطی باید زندگی در شکلی درآورد که جهتگیری بشر به کلی از بین نرود.
»سبک زندگی« عنوانی است شناخته شده در بیشتر علوم انسانی در سطح بینالمللی، لکن از زاویههای متعدد به آن نگاه میشود. مولفههای شناخته شده آن در دنیای علمی امروز، عبارتند از: فعالیتهای فیزیکی، اوقات فراغت، خواب و بیداری، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی، معنویت، ایمنی و آرامش، تغذیه و ...؛ که هر کدام به منزله بزرگراهی از راههای زندگی افراد شمرده میشوند.
سبک زندگی، شیوهای نسبتاً ثابت است که فرد اهداف خود را به وسیله آن پیمیگیرد. این شیوهها، حاصل زندگی دوران کودکی فرد است. به عبارت دیگر، سبک زندگی، بعد عینی و کمیت پذیر شخصیت افراد است. مطالعات در باب زندگی، بیشتر از نوع توصیفی و هنجاری است، لکن در جامعه اسلامی ممکن است این مسئله نیز مطرح شود که سبک زندگی افراد و گروهها، چقدر با آموزههای اسلامی منطبق است؟ آیا میشود افراد و گروهها را از این جهت درجهبندی کرد؟ برای مثال، آیا مردم متدین ایران، پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی، سبک زندگی کاملاً اسلامی دارند؟ آیا اساساً نظریه سبک زندگی دینی که با موضوعات مهمی، مثل انسان کامل، معیار
بهنجار و نابهنجار، پیشگیری و درمان و ... ارتباط مستقیم دارد، شناسایی و تحلیل شده است؟
برخی محققان، مثل پاول1 به بررسی »زندگی خوب و انسان خوشبخت«، تیموتی به »نقش دین در زندگی روزمره مردیم انگلیس« بوسنیتر2 به »اهداف هدایت شده زندگی« بولن3 به »زندگی به عنوان یک تکنیک« هالستید4، و پیک5 به »شهروند خوب بودن و رابطه آن با تعلیمات اخلاقی« اینجلس6 به »رابطه فرهنگ و زندگی روزمره« و شو7 به »چالشهای عینی زندگی در خانوادهها در چارچوب نظریه درمانی روان نمایشگری پرداختهاند. هم اکنون سایت فعالی تحت عنوان »نهضت سبکی زندگی2007 - « م - و سایت دیگری منسوب به هنری استین8 و دیگر پیروان آدلر9 با نام »درخت سبک زندگی«10 در اینترنت فعال است.
موضوع سبک زندکی از غرب شروع شد و در کنار نفوذ فرهنگ غرب در سایر ملل، موضوع سبک زندگی در سایر ملل نیز به میان آمد. »بحث جامع پیرامون سبک زندگی به ماکس و آدلر در اوخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برمیگردد. وبر11 در سالهای 1864-1920 م. با مطالعهای پیرامون بررسی اوقات فراغت در سبک زندگی، مطالب زیادی دربارهی سبک زندگی نوشت.
