بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق شناسایی مهمترین گیاهان دارویی در روستای میمند، در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد و در جوار منطقه حفاظت شده دنا است. قله دنا با دامنه های حفاظت شده با ارتفاع حدود 4200 متر به عنوان چهارمین قله بلند ایران همواره مورد توجه بوده است و در این مطالعه شناسایی برخی از پرکاربردترین گیاهان دارویی آن مورد مطالعه قرار گرفت. در بهار سال 94 با حضور در روستای میمند که نزدیکترین روستا به قله دنا و همچنین پرجمعیتترین روستای منطقه میباشد و تکمیل پرسشنامه از اهالی روستا نسبت به شناسایی گیاهان دارویی منطقه و موارد استفاده از آنها اقدام شد.
با تکمیل 300 پرسشنامه از اهالی روستا که شامل دامداران، کشاورزان و افراد بالای 40 سال بود، مشخص شد که مهمترین و پرکاربردترین گیاهان دارویی منطقه بومادران و آویشن است که با توجه به در دسترس بودن رویشگاه آنها و همچنین موارد استفاده ی زیاد، مورد توجه قرار میگیرند. با توجه به وجود دو گونه گیاهی بومادران و آویشن که بیشتر سطح مراتع این منطقه را به خود اختصاص داده اند و خواص دارویی و صنعتی که دارند و همچنین با توجه به تطابق آنها با شرایط طبیعی منطقه، لازم است به حفظ و تقویت آنها اقدام و با برنامه ریزی دقیق و مناسب در جهت بهره برداری بهینه از این منابع طبیعی سرشار و مناسب، به اقتصاد منطقه و کشور کمک شایانی را نمود.
کلید واژهها: گیاهان دارویی، روستای میمند، بومادران، آویشن
مقدمه
گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماریها برخوردار بوده و هستند. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و یکی از مهمترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر در طول نسلها بوده اند - هوشیدری، . - 1388 از نقطه نظر تاریخی، گیاهان اهمیت فراوانی در توسعه جوامع داشته اند و تحقیقات وسیعی برای یافتن فرآورده ها و مواد طبیعی دارویی گیاهی در طول تاریخ انجام شده است، گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمانهای گیاهی و به طور کلی فرآورده های طبیعی به ویژه در طی سالهای اخیر رو به افزایش بوده و مهمترین علل آن، اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگیهای زیست محیطی که کره زمین را تهدید می کند از سوی دیگر بوده است - سرطاوی و کهزاد، . - 1380
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی بالغ بر 80% مردم جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه و نواحی فقیر و دور افتاده عمده ترین نیازهای درمانی خود را از گیاهان دارویی تأمین می کنند. اثرات جانبی داروهای شیمیایی برای بیمار نتیجه ای خطرناک تر از بیماری مورد درمان داشته است، لذا لازم است تا بر مصرف آنها احتیاط زیادی صورت بگیرد. این اثرات باعث شده تا داروهای گیاهی کاربرد وسیع پیدا کنند - رزاقی کمرودی،. - 1380 از مجموع 800 گونه گیاهی دارویی شناخته شده در کشور استان کهگیلویه و بویراحمد دارای بیش از 400 گونه دارویی است که معادل 0/4 کل گونه های دارویی اروپاست. بر این اساس این استان یکی از غنیترین نقاط جهان از نظر وفور گیاهان دارویی است و بنابراین بهره گیری از این غنای زیستی می تواند کمک قابل توجهی به رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه و کشور نماید.
بنابراین فلور استان را می توان یکی از منابع عظیم داروخیز ایران و جهان نامید. استان کهگیلویه و بویراحمد دارای گنجینه ای عظیم از ثروت زیست شناختی است که هیچ قیمتی برای آن متصور نیست. در واقع گیاهان استان یک منبع عظیم و بالقوه از ثروت های مادی به شکل دارو، ترکیبات شیمیایی، غذا و سایر مایحتاج مادی و غیر مادی است که هنوز به کار گرفته نشده است. وجود % 63 از گونه های گیاهان دارویی در کمتر از 1% خاک ایران - استان کهگیلویه و بویراحمد - نشانگر آمار امیدوارکننده ای از این سرزمین زرخیز است که علاوه بر برخورداری از طلای سیاه - نفت - و گاز از نظر تولید طلای سبز نیز ظرفیت فراوانی دارد - یوسفی ، . - 1384 در این مقاله سعی شده تا مهمترین گیاهان دارویی منطقه دنا شناسایی شده و پرکاربردترین آن ها و موارد استفاده آنها بیان شود.
مواد و روش ها
این مطالعه با حضور در بین بهرهبرداران و ساکنین روستای میمند از طریق تکمیل پرسشنامه اطلاعات و آمار، اخذ و ارائه گردیده است. روستای میمند از توابع شهرستان دنا بخش پاتاوه است که با مختصات جغرافیایی 51 درجه و 16 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 8 دقیقه عرض شمالی در 3 کیلومتری شمال غربی دنا 90 کیلومتری یاسوج قرار گرفته که نقطه صفر مرزی با استانهای اصفهان و چهارمحال بختیاری می باشد. این روستا از اطراف به دامنه های کوهستان دنا محدودمی شود. روستای میمند1770متر از سطح دریا ارتفاع دارد. آب و هوای این روستا در فصول بهار و تابستان معتدل و دلپذیر و در فصل زمستان سرد است. وضع روستا از نظر سکونت، مسکونی دائمی بوده و عشایری ندارد. نوع راه روستا جاده آسفالته بوده و فاصله تا نزدیکترین شهر چهل کیلومتر میباشد. فعالیت عمده ساکنان روستا به ترتیب اهمیت: زراعت، دامداری و باغداری میباشد. دین اهالی روستا مسلمان و مذهب آنها شیعه است و همچنین بر اساس آخرین سرشماری کشور، 370 خانوار و 2500 نفر جمعیت دارد که تعداد مرد و زن تقریبا برابر میباشد.
نتایج
با توجه بررسیهای انجام شده، پرکاربردترین گیاهان دارویی روستای میمند و موارد استفاده آنها در جدول1 آمده است.
