بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوههای ترویج و تقویت فرهنگ کارآفرینی با محوریت آموزههای قرآن و احادیث انجام پذیرفته است. یافتههای پژوهش حکایت از آن دارد که در قرآن و روایات اسلامی برای تبدیل کارآفرینی به فرهنگ و پیوند آن با هنجارهایاجتماعی غالباً از شیوههای معنوی و معرفی کارآفرینی به عنوان امری ارزشی استفاده شده است. این شیوهها در دو بخش»شیوههای انگیزشی و تشویقی« و »شیوهها و ابزارهای تنبیهی« قابل تقسیمبندی است.
آموزه های اسلامی در حوزهی شیوههای تشویقی با ایجاد نگرش مثبت از طریق: معرفی کارآفرینی به عنوان تکلیف و وظیفه، معرفی کارآفرینی به عنوان عامل پیشرفت و توسعه، معرفی کارآفرینی به عنوان مصداقی از جهاد در راه خدا، معرفی کارآفرینی به عنوان سیرهی پیامبران، معرفی کارآفرینی به عنوان عاملعزّت و سربلندی و معرفی کارآفرینی به عنوان عامل سعادت دنیوی و اخروی سبب انگیزش به این مسأله شده است. همچنین، در حوزهی شیوههای تنبیهی نیز از طریق: تبیین رابطهی عدم توانمندی اقتصادی و فقر، تبیین رابطهی فقر اقتصادی و غضب خداوند، تبیین رابطهی بیکاری و فساد و تبیین رابطهی نپرداختن به کارآفرینی و نابودی، با استفاده از شیوه تنبیه و هشدار به تقویت فرهنگ کارآفرینی پرداخته شده است.
.1 مقدمه
بررسی نقش مبانی و محیط فرهنگی مبتنی بر آموزههای دینی بر کارآفرینی از جمله مباحث جدید مطرح شده در جوامع علمی میباشد. در این این گونه مباحث هدف آن است تا نقش ارزشها و باورهای مذهبی که منبعث از تعالیم دینی و سیرهی عملی و نظری بزرگان دینی است در فعالیتهای کارآفرینی سنجیده شود و با تقویت آموزههای مؤثر در این زمینه، فرهنگ کارآفرینی در سازمان و جامعه تقویت گردد
تقویت فرهنگ کارآفرینی در جوامع اسلامی از اهمیت بیشتری برخودار خواهد بود؛ چرا که علاوه بر وجود آموزهها و تعالیم فراوان و غنی پیرامون این مسأله در دین اسلام، در این جوامع حاکمیت ارزشهای اسلامی در تمامی ارکان اقتصادی و اجتماعی به ویژه فعالیتهای کارآفرینانه و کسب و کار از مفروضات اساسی حکومت دینی به شمار میرود. بنابراین، تقویت این فرهنگ در جوامع اسلامی هم از پشتوانهی مبانی متعدد و غنی دینی برخوردار خواهد بود و هم از اقبال بیشتر افراد جامعه برای تبعیت از این مبانی
به طور کلی باتدّبر در آیات و روایات اسلامی روشن میشود که موضوع کارآفرینی در دین اسلام از جایگاهی ویژه برخوردار است و تعالیم این دین به طور مستقیم و غیرمستقیم مردم را تشویق حتی مکلّف به کارآفرینی و ایجاد شغل میکند. پیامبر عظیم الشأن اسلام - ص - کسب و طلب روزی را به عنوان تکلیف و وظیفهی هر مسلمان معرفی نموده و میفرماید: »طلب کردن روزی حلال بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.«
ضمن این که علاوه بردستورات و سفارشات موثّر در کارآفرینی، یکی از جلوههای مهم اسلامی در این زمینه، ارزشگذاری توحیدی برای این گونه فعالیتهاست. یعنی این که هنگامی که فرد کارآفرین با عرضهی کالا و یا خدماتی که مردم نیاز بیشتری به آنها داشته باشند، مهیا نماید پاداش معنوی و مادی او بیشتر خواهد بود. از این منظر، اگر انگیزهی کارآفرین قصد کمک یا تلاش برای ارتقای سطح زندگی یا بهبود دیگران باشد بیشک این فعالیت، عملی خداپسندانه و خدمتی به خود و جامعه است و در این صورت او یک کارآفرین واقعی خواهد بود. پیامبر اکرم - ص - در کلامی میفرمایند: »کسی که با دست خویش کسب و کار راه بیندازد دوست نزدیک خداوند است.
