بخشی از مقاله
چکیده
نادیده گرفتن حضور زنان در پستفهاي فمدیریتی لطمات جبرانفناپذیري فبه کشورها وارد کرده است. کشورهاي درحالفتوسعهازجملهفایران هنوز نتوانسته اند گام هاي موفقیت آمیزي در این مورد بردارند. لذا براي تحلیل چرایی حضورکمرنگ زنان در پستفهاي فمدیریتی بخصوص در پستفهاي فمدیریتی دانشگاهی، علاوه بر اینکه تفاوتفهاي ففردي وشخصیتی زنان در این امر تأثیرگذار فاست، موانع سیستمی که ریشه در ساختارهاي اجتماعی و فرهنگی دارد،ازجملهفرهنگفسازمانی فمردسالاري این تأثیر فرا دوچندانمیفکند. بدین منظور هدف این پژوهش، بررسی شیوه فهای توانمندسازی زنان جهتاحرازپستفهایمدیریتی درآموزشعالی میفباشدچ فروش تحقیق این پژوهش، مرورين فتوصیفی وروش گردآوري اطلاعات بهفصورتفاسنادينکتابخانه اي میفباشد. نتایج بدست آمده حاکی از این است که برنامهفریزيف جهت افزایش توانمندي زنان از دو طریق برداشتن موانعفو افزایش قابلیتفهاي زنان، میفتواند به اصلاح فرهنگفسازمانیفبا تاکید بر شایستهفسالاريفدر دانشگاهفهافبراي احراز پستفهايفمدیریتی به زنان کمک کند.
واژگان کلیدي: پستفهايفمدیریتی، توانمندسازي، آموزش عالی، زنان
-1 مقدمه
امروزه کشورهاي جهان سوم در تلاش هستند تا با افزایش کمی و کیفی شاخصهاي پیشرفت، در راه توسعه کشور گام بردارند . در پدیدآوري توسعه پایدار در یک کشور، چندین عامل تأثیرگذارفاست که یکی از مهمفترینفعاملهایی که در فرایند توسعه نقشی تعیینکننده دارد، منابع انسانی کشورهاست - یزدانی، مهملژچمیفتوانفگفت که زنان نیز همچون مردان نقشی بنیادین در افزایش بهرهفوري فو توسعه اجتماعی و اقتصادي کشورها دارند - میر غفوري، زهملژچ فبا توجه به اینکه زناننیمیازمنابعانسانیجامعه را تشکیل میفدهند، عاملمؤثریدرپیشبرداهداف توسعه به شمار میفروندف - مؤمنیزاده، مشمل - . امروزه واقعیتفهاي فبسیاري وجود دارد که همواره نمایانگر نادیده گرفته شدن نقش زنان در توسعه جامعه است.
جامعه انسانی بهفاینفعلتفلطمات جبرانفناپذیريفرا متحمل شده است. وضعیت موجود بیانگر نابرابري جنسیتی بین زنان و مردان است. در این راستا براي کاهش این نابرابري برخی کشورها سعی کردند اقدامات گوناگونی را انجام دهند و برخی از آنفهافبه موفقیتفهايف چشمگیري دستفیافتهفاندچفچنانچهفدر کشورهاي شمال اروپا زنان بیش از حتفدرصدفمناصب تصمیمفگیريفرا در اختیار دارند و در کشور امریکا نسبت زنان به مردان در مشاغل مدیریتی طی سالفهايفحششلنحغشلفنزدیک حزهفدرصد رشد یافته است. ولی کشورهاي درحالفتوسعه ازجمله ایران نتوانستهاندفگامفهاي موفقیتآمیزي بردارند - یزد خواستیفو همکاران، شهمل - .
براي تحلیل چرایی حضور کمرنگ زنان در پستفهايفمدیریتی علاوه بر اینکه تفاوتفهايففردي و شخصیتی زنان در این امر تأثیرگذارفاست، موانع سیستمی که ریشه در ساختارهاي اجتماعی و فرهنگی دارد این تأثیرفرا دوچندانمیفکند. موقعیت نابرابري زنان در پستفهايفمدیریتی ناشی از یک عامل نیست بلکه به دلیل تعاملات پیچیده در عوامل متعدد سیاسی،اجتماعی اقتصادي و حقوقی با عوامل فردي و سازمانی است که درمجموعفبازتاب ایدلوژي مردسالاري است. نظام مردسالاري و موقعیت تابع بودن زنان در جوامع و خانه، از طریق رسانهفهايفگروهی،سیستم آموزشفوپرورش، برنامهفهايفتنظیم خانواده و .... بازتولید میشود.
پسرمدي، ههملژچفف
سؤال این است با چه شیوهفهایمیفتوانزنانفرافجهت احراز درپستفهايفمدیریتیفدر آموزش عالیتوانمند کرد؟ ف این نوشتار در پی تبیین شیوهفهايفتوانمندسازیدر جهتفبالا بردنفتوانایی و قابلیت زنان فو حذف موانع براي احراز فآنان در پستفهايفمدیریتی در دانشگاه هامی باشد.
-2 چهارچوب مفهومی
بهفمنظور فبررسی چهارچوب فنظري فتحقیق، فبه تعاریف توانمندسازي زنان، بررسی میزان حضور زنان در پستفهايف دانشگاهی، موانع موفقیت زنان براي احراز پستفهايفمدیریتی در دانشگاهفها، ضرورت و اهمیت توانمندسازي زنان براي احراز پستفهاي فمدیریتی در دانشگاهفها فو همچنین بیان شیوهفهاي فتوانمندسازي زنان براي احراز پستفهاي فمدیریتی در دانشگاهفهاپرداخته میفشود.ف
توانمندسازي زنان
واژه توانمندسازي در فرهنگف نامهفهاي فاجتماعی معادل توانمندي، تواناسازي فو در فرهنگفنامهف هاي فسیاسی به معناي داشتن قدرت بکار رفته است. از این جمله میفتوانفاین برداشت را کرد که: خوداتکایی زنان با تبعیض جنسیتی و دسترسی به منابع، دو مفهومکاملاًفمتفاوت هستند. همچنین توانمندسازي زنان باید توسط خود آنفهافصورت گیرد. اعتقاد فمنسیت هافاز مفهوم توانمندي، دست کشیدن زنان و مردان از نقشفهايفسنتی خود، تغییر در روابط پدرسالاري و حذف آن از سیستمف خانواده است که درنتیجهفآن افراد بر اي از بین بردن موانع پیشرفت، فعالیتفهاییفانجام دهند و بر تعیین سرنوشت خود تسلط داشته باشند - بوذرجمهري و همکاران، -
توانمندسازي زنان در سازمانفهافنوعی توانمندي سیستمی است که در یک سازمان زنان را قادر به کنترل بر داراییفهايف مادي، منابع فکري و ایدلوژیکی میفکند. جنسیت عاملی بر میزان دستیابی به قدرت و مقام است . توانمندسازي سیستمی نهفتنهاف نیروهایی که ظلم وارد شده به آنفهافرا تشخیص میفدهدفبلکه در جهت تغییر روابط موجود، وارد عمل میفشودف - قلی پور و همکاران، حشملژچفبهفعبارتفدیگرفتوانمندسازي یک فرآیند قدرت دهی به زنان است، بهفطوريفکهفبه منابع و اطلاعات دسترسی داشته باشند - رهنورد و حسینی، غهمل - . در توانمندسازي زنان باید پنج مرحله طی شود کهفعبارتند از: رفاه و آسایش، دسترسی، آگاهی، مشارکت و کنترل. در مرحله رفاه باید رفاه مادي زنان بررسی شود.
در مرحله دسترسی، زنان باید به عوامل تولید و خدمات، آموزش دسترسی داشته باشند. در مرحله آگاهی،زنان باید به باور برابري برسند . و در مرحله مشارکت باید زنان در تمام برنامهفهاي فمربوط به خود مشارکت فعالانه داشته باشند و درنهایت فدر مرحله کنترل یعنی برابري قدرت بهفعبارتفدیگرفزن و مرد در قدرت به یک اندازه سهم داشته باشند - قلی پور و رحیمیان، ههملژچففشروع توانمندسازي در سازمانفهاي دولتی و غیردولتی فدر ایران از سالحغملبه بعد بوده است. همچنین رویکرد توانمندي سازمانفها، تحت تأثیرففعالان فمینیسمیفقرار داشته است و برخی از سازمانفهاي دولتیعمدتاًفدر حوزهفهايفاجتماعی بهفویژهفزنان فعال بودهفاندفو براي داشتن تجربه و همچنینفگسترش ابتکارات خود، بهفطورفمستقل و یافبا همکاري سازمانفهافو کارگزاران بینفالمللیفکارشان را شروع کردند - شکوري و همکاران، -
میزان حضور زنان در پستهاي دانشگاهی
حضور زنان در پستفهايفمدیریتی و میزان مشارکت آنفهافدر تصمیمفگیريفهايفکشور یکی از ملاكفهايفمهم براي توسعه جنسیتی و توانمندسازيفاست - تقی زاده و همکاران،لشمل - . مشارکت زنان در آموزش عالی با عضو هیئتفعلمیفشدن آنفهافدر
