بخشی از مقاله
بیان مسئله: به دلیل پیچیدگی ساختار شیمیایی و تنوع و تغییر پذیری بسیار زیاد عسل ها، شناخت طبیعی بودن یا تقلبی بودن آنها دشوار است. از طرف دیگر، با افزایش اطالعات افراد سودجو، روش های جدیدتری برای تولید عسل تقلبی مورد استفاده قرار می گیرند که تشخیص آنها به کاربرد شیوه های مدرن تری نیازمند است.
هدف پژوهش: در این مقاله مروری، هدف آن است که برخی از روش های نوین که در سال های اخیر برای کنترل کیفی و مشخص ساختن طبیعی بودن عسل ها مطرح شده اند، مورد بررسی قرار گیرند.
روش و چگونگی انجام پژوهش: از جمله شیوه های تشخیص تقلبی بودن یا طبیعی بودن عسل که در این مقاله به آنها پرداخته می شوند، موارد زیر هستند. طیف سنجی - اسپکتروسکوپی - مادون قرمز میانه-تبدیل فوریر - FT-MIR - ، طیف سنجی مادون قرمز نزدیک - NIR - ، طیف سنجی مادون قرمز نزدیک-تبدیل فوریر - FT-NIR - ، استفاده از روش رزونانس مغناطیسی هسته - NMR - ، استفاده از روش طیف سنجی جرمی نسبت ایزوتوپ پایدار - IRMS - ، استفاده از دستگاه کرماتوگرافی گازی - GC - به همراه طیف سنجی جرمی - MS - ، استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی باال - HPLC - برای مشخص کردن اصالت عسل، استفاده از شیوه آنزیمی برای شناسایی طبیعی بودن عسل، استفاده از روش گرماسنجی افتراقی یا گرماسنجی پویش افتراقی - DSC - برای تشخیص اصالت عسل.
یافته ها و نتیجه گیری: چنانچه شناسایی عسل های غیر اصیل با کاربرد و ابداع تکنولوژی های نوین به خوبی میسر گردد، صنعت زنبورداری و تولید عسل طبیعی تقویت خواهد شد.
-1 مقدمه
به نظر میرسد که تقلب در تولید عسل، یکی از عمدهترین مشکالتی است که ادامه حیات و فعالیت صنعت زنبورداری را تهدید میکند. متأسفانه گستردگی این پدیده در بعضی کشورها به حدی زیاد است که نگرانی جدی برای زنبورداران ایجاد کرده و آنها را نسبت به ادامه فعالیت خود دلسرد ساخته است. نکته قابلتوجه آن است که پدیده تولید عسل تقلبی، مشکل جدیدی نیست و سابقهای طوالنی دارد.
برای مثال در سال 1880 میالدی، بازار محلی آمریکا با ورود مقدار فراوانی عسل تقلبی به عرصه فروش مواجه شد که تنها حاوی 15 درصد عسل طبیعی بود و بقیه آنرا مواد قندی مشابه با عسل، تشکیل میداد. این عسل تقلبی، در آن زمان تأثیر فاجعهباری را بر فروش عسل خالص طبیعی بر جای گذاشت. برخی از محققین، سابقه تاریخی عسل تقلبی را بسیار قدیمیتر دانسته و عرضه آنرا همزمان با ورود عسل به صحنه تجارت و داد و ستد میدانند.
این محققین برای اثبات نظر خود، به افزودن عصاره تغلیظ شده انگور - شیره انگور - به عسل در زمان روم باستان، استناد می کنند. همچنین در سال 1581میالدی، در انگلستان محصول مخلوط تقلبی1 به عنوان عسل به بازار عرضه شد و مسئولین حکومتی انگلستان در آن زمان را مجبور کرد که دستور جمعآوری و مصادره عسلهای تقلبی را بدهند که حاوی هرگونه ماده خارجی و غیر معمول باشد.
مورد دیگر قابل ذکر در زمینه سابقه تاریخی عسل تقلبی، مربوط به نیمه دوم قرن 19 در آمریکا است که در آن شانهای کندو توسط افراد متقلب، درون ظروف حاوی شربت گلوکوز گذاشته میشد و در قسمت باالی ظرف محتوی این عسل تقلبی، چند عدد زنبور عسل مرده میانداختند تا این باور را در خریدار ایجاد کنند که عسل طبیعی است.
به هر حال، درجه و میزان تقلب در تولید عسل میتواند بسیار متغیر باشد. برای مثال محصوالتی تهیه میشوند که تشخیص تقلبی بودن آنها سخت است و با افزودن مقادیر کمی از مواد قندی یا آب به عسل تولید میشوند، در مقابل محصوالتی به عنوان عسل به بازار فروش عرضه میشوند که به طور کامل مصنوعی هستند و تشخیص تقلبی بودن آنها آسانتر است. در مورد معمولترین شیوه های تقلب در عسل به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
- تقلب به شیوه افزودن آب به عسل به منظور زیاد کردن مقدار آن
- تقلب به شیوه افزودن مواد قندی و شربتها به عسل به منظور زیاد کردن مقدار آن
- تقلب در تولید عسل به روش تغذیه زنبورها به وسیله شربتها و قندها
- تقلب به شیوه تولید عسل مصنوعی - ساختگی - .2
