بخشی از مقاله
چکیده
شیوه زندگی یا سبک زیستن منعکس کننده گرایش ها، تمایلات، رفتارها، عقایدو ارزش هاي یک فرد یا جامعه است و مجموعه اي از طرز تلقی ها، عادت ها، نگرش ها،سلیقه ها، معیارهاي اخلاقی و سطح اقتصادي، در کنار یکدیگر طرز زندگی کردن فرد یاگروهی را می سازند فرآیند تغییر و تحول در سبک زندگی امري مستمرو پیوسته است و عوامل متعددي دست اندرکار این تغییر هستند ودر این میان عوامل محیطی و غرض آلود بسیار تعیین کنننده هستند و البته هر عاملی سهمی خاص در شکل گیري سبک زندگی دارد. براي پیگیري این تغییرات یافتن پاسخ به سه سئوال اصلی در مورد سبک زندگی ضروري است
.-1 وضع موجود ما چگونه است؟-2 وضع مطلوب ما چگونه باید باشد؟-3 راهکارهاي رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب کدامند؟
سبک زندگی در هر موضوعی وضعیت موجود و مطلوبی دارد که لازم است شناخت دقیقی از هر دو وضعیت حاصل کرد بااین هدف که راههاي تبدیل وضعیت موجود به مطلوب نیز مشخص گردد.نگاه به آینده در دستیابی به وضع مطلوب به همان اندازه مهم است که آینده پژوهی در یافتن راهکارهاي تبدیل وضعیت و حرکت به سوي مطلوب ها، زیرا وضع مطلوب را باید در آینده و براي آینده جستجو کرد.
چالش ها و موانع آن را در افق پیش رو شناسایی نمود. و راهکارها را نیز براي آینده مشخص نمود. مدیریت تحولات سبک زندگی ، مدیریت تحولات اجتماعی است. مدیریت چشم انداز محور است، مدیریت بر روند تحولات و مبتنی بر شناخت از آینده است. مدیریت براساس پیش بینی و درك از تغییرات رفتاري ناشی از تحولات روحی، فکري مردم در آینده است.از این رو آینده و آینده پژوهی در بحث سبک زندگی بسیار تعیین کننده است. در بین روش هاي آینده پژوهی ، روندپژوهی مناسب ترین روش براي این مقصود باشد. در این مقاله نگارنده به بررسی الزامات آینده پژوهی در تعیین سبک ایرانی اسلامی می پردازد.
مقدمه
مفهوم سبک زندگی1 به مجموعه رفتارها، مدلها و الگوهاي کنش هاي هر فرد اطلاق می شود که معطوف به ابعاد هنجاري، رفتاري و معنایی زندگی اجتماعی او باشد و نشان دهنده کم و کیف نظام باورها و کنش ها و واکنش هاي فرد و جامعه می باشد. به عبارتی سبک زندگی دلالت بر ماهیت و محتواي روابط، تعاملات و کنش هاي اشخاص و آحاد مردم در هرجامعه دارد
شیوه زندگی یا سبک زیستن منعکس کننده گرایش ها، تمایلات، رفتارها، عقایدو ارزش هاي یک فرد یا جامعه است و مجموعه اي از طرز تلقی ها، عادت ها، نگرش ها،سلیقه ها، معیارهاي اخلاقی و سطح اقتصادي، در کنار یکدیگر طرز زندگی کردن فرد یاگروهی را می سازند. به منظور شناخت و رسیدن به تعریفی روشن از سبک زندگی بایستی عناصر گوناگونی را درنظر گرفت از جمله این عناصر رفتار است زیرا آنچه نشانگر سبک است در رفتار مشاهده می شود.
سبک زندگی باید بروز و ظهور داشته و آشکار شود تا بتوان آن را سبک تلقی کرد. عنصر دیگر ، تعمیم است . یک رفتار مادامی که در زندگی یک فرد یا جامعه عمومیت نداشته باشد ، سبک نیست. آنگاه سبک فرد یا گروهی شناسایی می شود که در زندگی آنها روش جاري باشد و همیشه توقع و انتظار رخ نمودن آن را داشته و قابل پیش بینی باشد.
ارتباط سبک زندگی با مقوله پیشرفت نیز از همین منظر قابل توضیح است زیرا پیشرفت جامع داراي دو جنبه روئینی و ابزاري و محتوایی و نرم افزاري می باشد. آنچه نشان دهنده پیشرفت در محتوا و درون انسانهاست همانا سبک زندگی آنان است که کاشف از تغییرات درونی و روحی و جنبه اصلی و واقعی پیشرفت در انسانهاست. - علی اکبري،همان - آنچه مسلم است فرآیند تغییر و تحول در سبک زندگی امري مستمرو پیوسته است و عوامل متعددي دست اندرکار این تغییر هستند ودر این میان عوامل محیطی و غرض آلود بسیار تعیین کنننده هستند و البته هر عاملی سهمی خاص در شکل گیري سبک زندگی دارد.یافتن پاسخ به سه سئوال اصلی در مورد سبک زندگی ضروري است.
-1 وضع موجود ما چگونه است؟
-2 وضع مطلوب ما چگونه باید باشد؟
-3 راهکارهاي رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب کدامند؟
سبک زندگی در هر موضوعی وضعیت موجود و مطلوبی دارد که لازم است شناخت دقیقی از هر دو وضعیت حاصل کرد بااین هدف که راههاي تبدیل وضعیت موجود به مطلوب نیز مشخص گردد.نگاه به آینده در دستیابی به وضع مطلوب به همان اندازه مهم است که آینده پژوهی در یافتن راهکارهاي تبدیل وضعیت و حرکت به سوي مطلوب ها، زیرا وضع مطلوب را باید در آینده و براي آینده جستجو کرد. چالش ها و موانع آن را در افق پیش رو شناسایی نمود. و راهکارها را نیز براي آینده مشخص نمود
مدیریت تحولات سبک زندگی ، مدیریت تحولات اجتماعی است. مدیریت چشم انداز محور است، مدیریت بر روند تحولات است، مدیریت علائق و سلائق و نگرش و بینش هاست. مدیریت مبتنی بر شناخت از آینده است.
مدیریت براساس پیش بینی و درك از تغییرات رفتاري ناشی از تحولات روحی، فکري مردم در آینده است.از این رو آینده و آینده پژوهی در بحث سبک زندگی بسیار تعیین کننده است.همان طور که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی خود در استان خراسان شمالی - - 91/7/23 فرمودند سبک زندگی که یکی از ابعاد مهم پیشرفت می باشد بخش نرم افزاري و اصلی تمدن مورد نظر ما به حساب می آید.
براي پیشرفت در این بخش نگاه به آینده، آینده را دیدن، آینده را شناختن، آینده را ساختن ، راه هاي رسیدن به آینده را یافتن، چالش ها و خطرات راه را دانستن، احتمالات مختلف را بررسی کردن، مقدمات لازم را فراهم ساختن، اقدامات پیش دستانه را انجام دادن و خلاصه آینده پژوهی در این عرصه را اولویت دادن از ضروریات بلکه پیش نیاز سایرکارهاست.
بنظر می رسد در بین روش هاي آینده پژوهی ، روندپژوهی مناسب ترین روش براي این مقصود باشد.
- روند تحولات علم، صنعت، اختراعات و فن آوریهاي نوین و ارتباطات .
- روند تحولات شهرنشینی، مهاجرت و مسائل اجتماعی، جمعیت، زنان و..
- روند تحولا ت وجریانات فکري ،سیاسی و فرهنگی
- روند تحولات اقتصادي، زیست محیطی وجغرافیائی
و روندهاي زیرمجموعه هر یک ازموارد مذکور به شناخت ما از تغییراتی که در سبک زندگی رخ خواهد داد ،کمک می نماید و نه تنها در روشن شدن وضع مطلوب ما در هر حوزه یا مورد به مدد تمدن سازان نوین خواهد آمد بلکه در تشخیص راههاي صحیح تغییر و مدیریت بر تحولات در سبک زندگی ، چراغ راه ما می گردد.
و براین اساس آینده پژوهی را در تعیین سبک زندگی تراز تمدن نوین اسلامی مورد انتظار ، یک الزام کارآمد و اثربخش به حساب می آید. در این مقاله به بررسی الزامات آینده پژوهی در تعیین سبک ایرانی اسلامی می پردازیم.
