بخشی از مقاله
چکیده
امروزه یکی از حوزه هایی که با ورود فناوری اطلاعات، دچار تحول اساسی شده، حوزه ی آموزش است. در فرآیند یادگیری و آموزش، معلّمان نقش مهمی دارندمعلّمان. باید از - - ICT، - IT - برای رشد حرفه یمعلّم ی و بهره وری فعالیت های خود استفاده کنند. در این راستا فرهنگ سازی استفاده از فناوری، تسلط، توان علمی و مهارتی معلّمان از اهمیت ویژه ای برخوردار استمعلّم. با استفاده از فناوری درکلاس درس می تواند شرایط ایجاد تجارب یادگیری غیرمستقیم، علاقه به یادگیری، ایجاد ارتباط دقیق، افزایش امکانات یادگیری را فراهم کند.
در این مقاله به ضرورت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط معلمان درآموزش پرداخته شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد کهمعلّمان ماهر در کاربرد فناوری اطلاعات بهتر می توانند دانش آموزان را در یادگیری هدایت کنند. حل مسئله و مهارت های سطح بالای تفکر، تفسیرو تحلیل اطلاعات، مدیریت زمان و توانایی اولویت بندی مهارت ها در فضای اطلاعاتی و جامعه ی جهانی مبتنی بر اطلاعات توسعه می یابد و این منوط به این است کهمعلّمان و دانش آموزان بتوانند به نحو مؤثر و اصولی از فناوری استفاده کنند.
مقدمه
یکی از مهم ترین، مؤثرترین و گسترده ترین سازمان های اجتماعی که مسئوولیت انتخاب و انتقال عناصر فرهنگی و علمی را به نسل نو ساخته ی جامعه بر عهده دارد، سازمان آموزش و پرورش هر کشور است .[7] در جهان کنونی همه چیز به سرعت در حال تغییر هستند و توسعه ی فناوری، بسیاری از پارادایم های موجود در زمینههای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را عوض کرده است.
در نتیجه آموزش نیز باید به روز شود. آموزش به معنی آموختن، یاد دادن و تعلیم در برابر تربیت میباشد .[11] آموزش تجربه ای است مبتنی بر یادگیری و به منظور ایجاد تغییراتنسبتاً پایدار در فرد، تا او را قادر به انجام کار و بهبود بخشی تواناییها، تغییر مهارتها، دانش، نگرش و رفتار اجتماعی نماید .[2] با ورود به قرن بیست و یکم که عصر اطلاعات نامیده میشود، تعریفِ بسیاری از مفاهیم آموزشی دستخوش تغییر شده است، پس آموزش نیز باید همگام با سایر تغییرات جامعه و تغییر توقعاتی که جامعه از افراد آن- جامعه- دارد، به نحو مناسبی تغییر کند.
بنابراین در عصر اطلاعات که اهداف آموزش و پرورش پیچیده تر میشود، از یادگیرندگان انتظار میرود تا به سطوح بالاتری ازمهارت های حل مسأله، خلاقیت، یادگیری مشارکتی و قدرت ترکیب برسند. در این دوران نیازهای یادگیرندگان متفاوت است و آنان با توجه به گوناگونی مکانها، مفاهیم گوناگونی را کسب میکنند .[14] دنیای قرن بیست و یکم در واقع دنیای استیلای فناوری نوین اطلاعات و دنیای شتابندگی تاریخ به لحاظ تغییرات و تکثرات شتاب آمیز علمی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی خواهد بود .[9]
اینترنت سرآغازی برای همکاری های جهانی میان معلّمان و پژوهشگران علوم مختلف ایجاد کرده است. مجلات الکترونیکی، سایت های اطلاعاتی شخصی که به طور روز افزون در حال رشدند، دنیای جدیدی را سامان می دهند و هویت تازه ای طلب می کند. اینترنت قوی ترین ابزار برای آشنایی با آخرین دستاوردهای علمی- آموزشی محسوب می شود.
فناوری اطلاعات شامل اتخاذ تصمیمات و انجام اقدامات در امر اطلاع رسانی است که باید مبتنی بر اصول علمی باشد تا بتوان کاربرد حجم عظیمی از امکانات و توانائی های بالقوه را در این زمینه توجیه کرد. به عبارتی کلیهی روشها و دستورالعملهایی که با استفاده از آخرین یافتههای علمی در جهت آگاه نمودن افراد جامعه بالاخص و نظام های آموزشی به کار گرفته می شود، در حیطهی فناوری اطلاعات قرار دارد.
به عبارت دیگر فناوری اطلاعات به مجموعهی ابزارها، ماشین ها، دانش فنی، روش ها و مهارت های استفاده از آن ها در تولید، پردازش، انباشت، بازیافت، جا به جایی، انتقال و مصرف اطلاعات اطلاق می گردد. - IT - ترکیبی از کلمات انگلیسی information - اطلاعات - و Technology - فناوری - است که براثر ترکیب این دو، با عنوان فناوری اطلاعات مطرح میشود و هدف آن دسترسی کاربر به گنجینه ی دانش بشری است.
در سالهای اخیر این مفهوم به صورت ترکیبی از کلمات Information' Technology ,Communication اطلاعات و ارتباطات و تکنولوژی یعنی - ICT - تغییر یافته و هدف آن تسهیل و تسریع دسترسی به اطلاعات از طریق ابزارها و فنون ارتباطات است. فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - وسیله ای برای ذخیره سازی، پردازش و ارائه اطلاعات است که به صورت الکترونیکی و مبتنی بر تعدادی رسانه می باشد.
زمانی که با پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات انقلابی عظیم در جهت متحول کردن، روش ها، ارتباطات، همکاری، سرعت فکرکردن، شناسایی و بهره برداری، بکارگیری و ماهیت منابعمخصوصاً دانش به وجود آمده است. فناوری های جدید ارتباطات و اطلاعات، دنیایی را که در آن زندگی میکنیم و روش های یادگیری چگونه زیستن را تغییر دادهاند، می بایست فرصت های کافی برای تمرین و مهارت اندوزی را در اختیار دانش آموزان قرار دهد. استفاده از فناوری ارتباطات در آموزش و پرورش بدین معنی است که ما باید این فناوری را به کلاس درس آورده و در فرایند یادگیری از آن بهره گیریم تا دانشآموزان نسبت به این فناوری نگرش سازندهای پیدا کنند .[6]
استفاده ازفناوری درکلاس درس به عنوان نوآوری آموزشی به غنی سازی محیط یادگیری، درگیرسازی فعالانه دانش آموزان، تسهیل رویکردهای فراشناختی، یادگیری تعاملی و مشارکت جویانه و غنی سازی منابع یادگیری کمک می کند و معایب روش های تدریس سنتی مانند سخنرانی را برطرف می کند. فناوری می تواند محدودیت های زمانی و مکانی را از بین ببرد و آموزش را همگانی تر کند .[3]
فناوری اطلاعات به عنوان یک رویکرد نوین، در نقش مکمل نظام آموزشی؛ بهبود کیفیت تدریس، تنوع بخشیدن به شیوه های تدریس، فراهم ساختن آموزش مستمر و خودکار، کوتاه نمودن زمان آموزش، کوتاه کردن دوره تحصیل، توجه به استعدادهای فردی، انفرادی کردن آموزش و مقابله با مشکلات آموزش جمعی عمل می کند .[12]
فناوری اطلاعات با تغییر شیوه های آموزشی، مفهوم سنتی "یادگیری بر اساس حافظه" را به سوی "یادگیری خلاق و پویا" هدایت کرده استبا. بهره گیری از فناوری اطلاعات، معلّمان به سهولت به منابع جدید آموزشی مورد نیاز خود دست می یابند و اطلاعات و مواد آموزشی کلاس خود را آسان تر و سریع تر تهیه می کنند .[13]
فناوری اطلاعات و ارتباطات چهارچوب و یا ساختاری را به وجود می آورد که از این طریق کیفیت آموزش و پرورش ارتقا یافته، دانش آموزان و معلمان می توانند با استفاده از این فناوری به منابع یادگیری وسیعی دست یابند، انگیزه ی یادگیری خود را افزایش دهند و شکل های مختلف یادگیری را مورد استفاده قرار دهند .[4]
مزایای توسعه ی فناوری اطلاعات
مزایا و فرصت های ناشی از توسعه ی فناوری اطلاعات به شرح ذیل می باشد:[12]
- 1 تربیت نیروی انسانی کارآمد و ماهر از دستاوردهای مفید، اثربخش و ماندگارتوسعه IT ، تربیت نیروی انسانی واجد شرایط برای تأمین نیاز جامعه می باشد. امروزه اساس توسعه پایدار و همه جانبه بر محور توسعه انسانی است و به عنوان شاخص اصلی توسعه کشورها و ملت ها بیان می گردد و از طرفی دیگر این انتظار و مسئولیت بزرگ بیشتر متوجه دستگاه و نهاد آموزش و پرورش است.
- 2 کیفیت بخشی آموزش و پرورش
از فرصت های حاصله از توسعه فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش، ایجاد سازوکار و منابع مکفی برای پرداختن به کیفیت و کارایی برنامه های آموزش وپرورش استشاخص. های کیفی ساماندهی دروس از سوی معلّم، استفاده کارآمد از کتاب درسی، بکارگیری فرایندهای یاددهی-یادگیری دانش آموز محور و چگونگی زمان صرف شده برای آموزش و... توسعه فناوری اطلاعات به راحتی در جهت تحقق اغلب این شاخص ها حرکت می کند و با تقویت روحیه پژوهش، تحقیق، جستجوگری و ترغیب کارهای گروهی و... بسترلازم برای کیفیت بخشی به امرآموزش را فراهم می نماید.
- 3 تربیت نیروی کارآفرین و کمک به اشتغال زایی
توسعه فناوری درآموزش و پرورش می تواند کمک به سزایی در تربیت نیروهای ماهر و کارآفرین در امر اشتغال داشته باشد.
