بخشی از مقاله
چکیده
ابتدای قرن 21، با الهام از یکپارچگی طبیعت، سرآغاز برنامهریزی و اقدامات عملی برای اتحاد علوم شد. این اتحاد می تواند منافع چشمگیری جهت توانمندسازی انسان، حصول دستاوردهای اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی به همراه داشته باشد. این آثار در سطح فردی، اجتماعی و کل جامعه بشری قابل مشاهده خواهد بود. ترکیب کردن نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی یکی از مصادیق پر کاربرد این گرایش به سمت همگرایی علوم است.
در این مقاله، با مروری بر وضعیت پژوهشی و فعالیت دانش بنیان در حوزه فناوریهای همگرا و ظرفیتهای توسعهای پیش رو، به معرفی جایگاه مراکز رشد در فرآیند همگرایی علم و فناوری میپردازیم. طبق آخرین اطلاعات منتشر شده در کتابچه "کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتهای دانش بنیان و نظارت بر اجرا" در بهار 96، حدود %40 شرکتهای دانش بنیان کنونی کشور در حوزههای مرتبط با فناوری اطلاعات، فناوری نانو و فناوری زیستی کار میکنند.
بنابراین برنامهریزی در راستای همگرایی علم و فناوری میتواند ضمن قرار دادن افقهای جدید پیش روی فعالیت این شرکتها برای حل مسائل دنیای واقعی، موجب کسب دانش جدید و ایجاد حوزههای علمی و فناوری تازهای گردد. مراکز رشد میتوانند ضمن برقراری ارتباط مؤثر میان دانشگاه و واحدهای فناور، زمینه را برای نزدیکتر شدن جایگاه تئوری و کاربردی علوم فراهم آورند. برای نیل به این مهم، میتوان با ایجاد فضایی تحت عنوان اتاق خلاقیت و برگزاری نشستهای همافزایی میان علاقمندان از دانشگاه، واحدهای فناور و سایر مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری مرتبط، بستری را برای فعالیت مشترک ایشان روی مسائل دنیای واقع فراهم آورد.
بدین ترتیب، پروژههای مشترک در یک فضای همگرا قابل اجرا خواهند بود که سند آمایش علم و فناوری، نقشه راه نیل به این هدف است. برای تدوین سند آمایش علم و فناوری، کسب برآوردی واقع بینانه از وضعیت موجود و نیز ظرفیتهای علمی و فناوری حوزهها بصورت مجزا و همگرا با نگاه به سند آمایش سرزمینی، با اهمیت است.
مقدمه
تلاشها برای متحد ساختن علوم از ابتدای قرن 21 آغاز شد. تا قبل از این، رویکرد رایج این بود که فناوریهای مختلف به صورت مستقل از هم توسعه یابند. اتحاد فناوری نانو1، فناوری بیو2، فناوری اطلاعات3 و علوم شناختی4 - NBIC - ، مطابق شکل 1، یکی از نمودهای این گرایش است. NBIC نخستین بار در سال 2002 با انتشار مقاله سازمان ملی علوم آمریکا وارد ادبیات علمی شد.
در همان ابتدای مطرح شدن این رویکرد جدید، کشورهای اتحادیه اروپا، امریکا، ژاپن، روسیه، چین، برزیل و کره جنوبی سرمایه گذاری روی همگرایی فناوریها را شروع کردند - معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، . - 1394 مفهم همگرایی جدید نیست اما همانگونه که مطرح شد، BIC در ورکشاپ سال 2001 به عنوان »همگرایی علم و تکنولوژی در مقیاس نانو« معرفی شد.
این در حالیست که علوم و فناوریهایی که در مقیاس نانو میتوانند همگرا شوند محدود به BIC نیست. بهبود کارایی انسان نیز تنها یکی از مزایای کاربردی این همگرایی است - Wolbring, . - 2008 در این مقاله ابتدا به وضعیت پژوهش روی NBIC در داخل و خارج از کشور میپردازیم. سپس جایگاه حوزههای مرتبط NBIC در فعالیت شرکتهای دانش بنیان در سطح کشور را مطرح میکنیم. در نهایت ظرفیتهای مراکز رشد در راستای همگرایی علم و فناوری بررسی خواهد شد.
فناوریهای همگرا فناوریهای همگرا: وضعیت پژوهشی
هشت زمینه اساسی فناوریهای همگرا عبارتند از تقویت مغز و اعصاب، تقویت فیزیکی و زیستپزشکی، زیستشناسی مصنوعی، رابط انسان-ماشین، حسگرها، مدلسازی جهان بر پایه رایانه، الگوشناسی، رباتها و سیستمهای هوشمند. چشمانداز و پیشرفت هریک از این زمینهها از یکدیگر فاصله دارند. جدول 1 این تفاوت را بر اساس اطلاعات منتشر شده در سال 2007 نشان میدهد - بکت و همکاران، . - 2007
