بخشی از مقاله
چکیده
در جوامع امروزي، بخش اعظم جمعیت در شهرها اسکان یافتهاند و مرام زندگی شهري، مردم را در خود غرق کرده است. به این ترتیب، روستا و زندگی روستایی مفهومی دور از ذهن و از طرفی، جذاب براي این جمعیت شهرنشین به شمار می رود که این موضوع انگیزة اصلی تبدیل شدن روستا به یک مقصد گردشگري است. از این رو، روستاها در صورت داشتن محیط هاي طبیعی بکر و مناظر چشم نواز، با توجه به موقعیت مکانی و قرارگرفتن در شرایط جغرافیاي خاص، از جمله مکان هاي مناسب براي جذب گردشگر بشمار می روند که توجه به آنها خود عاملی موثر در پیشرفت و توسعه گردشگري است.
در این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و میدانی به بررسی چشم اندازهاي بکر و جذاب روستاي گچسر - شهرستان کرج - پرداخته شده است تا با معرفی این روستا و جاذبه هاي گردشگري آن، گامی در جهت توسعه گردشگري روستایی و به تبع آن توسعه روستایی گذاشته باشیم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روستاي گچسر به دلیل داشتن طبیعت بکر و ارتفاعات سرسبز و همچنین جاذبه هاي تاریخی فراوان، یکی از مناطق مستعد جهت توسعه صنعت گردشگري می-باشد که از جمله این مکانها، آبشار، غار زیباي یخ مراد، چشمه هاي آب درمانی و جشنواره گل لاله در اردیبهشت ماه می باشد.
واژه هاي کلیدي: چشم اندازهاي روستایی، توسعه گردشگري، توسعه روستایی، روستاي گچسر
مقدمه
طرح مسله
امروزه صنعت گردشگري یکی از اشتغال زاترین و درآمدزاترین صنایع به شمار می رود. پیش بینی می شود که در سده ي اخیر این صنعت پیشتاز بوده، سیر صعودي آن ادامه یابد . زیرا غالب کشور هاي جهان تلاش گسترده اي در جهت تقویت و بهبود آن انجام می دهند.ماشینی شدن زندگی مردم، تمایل آنان را براي گذران اوقات فراغت در محیط هاي طبیعی و روستایی اطراف شهرها افزایش داده است. باتوجه به گسترش روزافزون شهرنشینی در دهههاي اخیر در کشورمان و تراکم و تمرکز جمعیت در شهرهاي بزرگ کشور و عوارض و پیامدهاي ناشی از این تمرکز بر شهرنشینان، نیاز به گذراندن اوقات فراغت و مسافرت احساس میشود و در این زمینه روستاها یکی از مکانهاي قابل توجه براي این امر میباشند.
روستا به عنوان یک مکان اقتصادي، اجتماعی و سیاسی، زیستگاه جماعتی از مردم در خارج از محدوده شهرهاست که داراي هویت تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی مخصوص به خود می باشد - شهبازي،. - 6:1384 برخورداري بافت و معماري روستایی از زیبایی اکولوژیکی، استفاده از مصالح بومی، هماهنگی با شرایط محیطی در استقرار بافت و ساخت و ساز مسکن، قرار گرفتن روستاها در بستر طبیعی و برخورداري از مناظر و چشم اندازهاي طبیعی ازمهمترین امتیازهاي روستاها محسوب میشود - سرتیپی پور، . - 21:1388این خاصیتهاي محلی و جاذبههاي سنتی در طبیعت زیباي مناطق روستایی، زمینه مورد علاقه بسیاري از گردشگران داخلی و خارجی محسوب میشود - . - Saleh, 2002:35 در این راستا، با توجه به مطالب ذکر شده و نقش و اهمیت گردشگري روستایی، در این پژوهش به بررسی جاذبههاي گردشگري روستاي گچسر پرداخته شده است تا با معرفی این جاذبهها گامی در جهت توسعه گردشگري روستایی گذاشته شود.
اهمیت و ضرورت
امروزه توسعه ي گردشگري در تمامی عرصه ها، چه در سطح ملی و منطقه اي و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت هاي خصوصی قرار گرفته است . بسیاري از کشورها به صورت فزاینده اي به این حقیقت پی برده اند که براي بهبودوضعیت اقتصادي خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصدد یافتن راه هاي تازه اي برآیند - لطفی،. - 1384آگاهی جوامع از این که گردشگري منبع درآمدي ارزي بسیار مناسب و قابل ملاحظه اي در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می دهد، باعث شده است که گردشگري مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود - طهماسبی پاشا و مجیدي،. - 4 :1384
توسعهي صنعت گردشگري ، به ویژه براي کشورهاي در حال توسعه که با معضلاتی همچون میزان بیکاري بالا ، محدودیت منابع ارزي و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. کشور ایران نیز که دچار چنین معضلی میباشد نیز باید در زمینه توسعه گردشگري اقداماتی را انجام دهد و توجه زیادي مبذول نماید که در این زمینه یکی از محورهاي مهم گردشگري، روستاها و محیط بکر و چشم اندازهاي زیباي آن می باشند که می توانند نقش مهمی در توسعه گردشگري منطقه و کشور داشته باشند.
اهداف
با توجه به اهمیت گردشگري و همچنین نقشی که جاذبههاي روستایی میتوانند در توسعه این صنعت داشته باشند، تحقیق حاضر در پی رسیدن به اهداف زیر است:
-1 بررسی نقش و اهمیت چشم اندازهاي روستایی در توسعه گردشگري
-2 شناسایی و معرفی قابلیت ها و پتانسیل هاي گردشگري منطقه گچسر در قالب نمونه هاي بارز از ظرفیت هاي گردشگري روستایی
سوابق
بریدین هان و ویکنز در سال 2003 در یک پژوهشی به بررسی پتانسیلهاي قوي روستاها از لحاظ طبیعی و فرهنگی در جذب گردشگر و همچنین به بررسی راههاي که میتواند در جذب گردشگر کمک کند، میپردازد که،یکی از این راهها توسعه مسیرهاي گردشگري در این روستاها میباشد - . - Briedenhann and Wickens ,2004 جما کانوس و همکاران در سال 2004 ضمن تجزیه و تحلیل تکامل دهات و بررسی توسعههاي مختلف به بررسی جاذبههاي گردشگري روستا و محصولات و خدمات توریستی در این روستاها پرداخته که این عوامل نقش مهمی در توسعه گردشگري در این روستاها داشتهاند - . - Cánoves Gemma & etal, 2004
لیو در سال 2005 به بررسی کفایت روستاهها در زمینه استقرار گردشگران و توسعه گردشگري در مالزي با تمرکز بر ظرفیت روستایی براي جذب گردشگري پرداخته است ونتایج این پژوهش نشان داد که ظزفیت پذیري روستاها براي جذب گردشکران بالا میباشد . - Abby Liu, 2005 - دجستد در یک پژوهشی در سال 2007 به بررسی چشم اندازهاي مهم گردشگري در مناطق روستایی نروژ پرداخت. این چشم اندازها را از نظر اپراتورها، گردشگران و کشاورزان مورد بررسی قرار داد و اینکه چگونه این چشم اندازها براي توسعه گردشگري در آینده مورد استفاده قرار گیرد - . - Daugstad , 2008
مافی و سقایی در سال 1383، به بررسی جاذبه هاي گردشگري ترکمن صحرا، با استفاده از مدل ترکیبی - برآورد شاخص هاي گردشگري روستایی و آنالیز تاکسونومی - پرداختند و الویتهاي آغاز و توسعه گردشگري را در این منطقه مشخص نمودهاند. - مافی و سقایی،. - 1383 رکن الدین افتخاري و مهدوي در سال1385 در پژوهشی با استفاده از روشSWOT به ارائه استراتژي و راهبرد در جهت توسعه گردشگري در مناطق روستایی لواسان پرداخته است - رکن الدین افتخاري و مهدوي،. - 1385 درسال 1387، اسدي و عباسی در طی تحقیقی به نام بررسی روستاي تاریخی میمند از نظر جاذبه هاي گردشگري به بررسی ویژگیها و جاذبههاي تاریخی این روستا پرداختند، هدف آنها از این پژوهش معرفی این روستا از لحاظ قابلیتهایی بود که،آن را به عنوان یک مکان جذب گردشگري در سطح ایران و جهان تبدیل کند - اسدي و عباسی،. - 1387
حفاري و حیاتی در سال 1388 در یک تحقیقی به بررسی و شناخت پتانسیلها و جاذبه هاي گردشگري روستاي هنجن شهرستان نطتز پرداخته اند و در این پژوهش نقشی که این جاذبه ها در توسعه گردشگري داشتند مورد بررسی قرار گرفت - حفاري و حیاتی،. - 1388 سیدعلی پور و همکاران در سال 1389 در پژوهشی به نام مدیریت گردشگري روستایی و نقش آن در توسعه روستایی - مطالعه موردي:روستاهاي استان سمنان - به بررسی روستاهاي که از پتانسیلها وجاذبه هاي گردشگري بیشتري برخوردار بودند، پرداختند - سیدعلی پور و همکاران،. - 1389 در سال 1389 شمس الدینی در پژوهشی ضمن بیان اصول ومفاهیم گردشگري و ارتباط تنگاتنگ آن با توسعه روستایی به معرفی جذابیتها و ظرفیتهاي طبیعی و تاریخی گردشگري
