بخشی از مقاله
چکیده
امروزه ساختمان هاي سبز پرچم دار توسعه پایدار و ایجاد تعادل بین مسائل مربوط به سلامت محیطی، اقتصادي و اجتماعی شده است. به گزارش ماهنامه ساختمان و پلیمر، در طول سالهاي 1970 تا 2013 میلادي، قوانین اجرایی زیادي مختص پروژه هاي سبز ساختمانی در جهان به ثبت رسیده است. در این میان، سیستم هاي بین المللی ارزیابی ساختمانهاي سبز نظیر سیستم LEED کانادا، جهت بررسی این ساختمان ها از نظر میزان توجه آنها به طبیعت، محیط و جنبه هاي دیگر ایجاد شدند. همچنین سازمان هاي مدیریتی نظیر، شوراي GBS شهر ونکور و کنسول توسعه دهندگان پروژه هاي سبز ساختمانی کانادا CAGBC مواردي هستند که امروزه توانسته اند موفقیت هاي بزرگی را در حوزه توسعه فناوري هاي سبز ساختمانی این کشور به ویژه در شهر تورنتو کسب کند.
در این تحقیق ضمن بررسی دلایل طراحی و ساخت ساختمان هاي سبز و مقایسه با ساختمان هاي معمول امروزي به لحاظ هزینه و کارایی، حفاظت از محیط زیست و جنبه هاي اجتماعی، به بیان روند جهانی استفاده از ساختمان سبز و همچنین با بررسی نمونه هاي موفق جهانی، ضرورت اجراي این طرح در ایران اشاره شده است. این ضرورت در نمونه هاي موفق جهانی و نمونه مورد مطالعه کانادا مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی براي ارائه الگوهاي ارزیابی ساختمان هاي سبز در ایران ارائه خواهد شد.
مقدمه
ساختمان هاي سبز زیرمجموعه اي از ساختمان هاي پایدار هستند که تأکید آنها بر طرح هایی است که مورادي نظیر انرژي خورشیدي، روشنایی و تهویه طبیعی و استفاده از مصالح قابل بازیافت، صرفه جویی و بهینه سازي مصرف انرژي را در نظر گرفته و در کل اهمیت ویژه اي به مسائل مربوط به پایداري محیط زیستی دارند. همه این موارد در ایجاد ساختمان سبز که به سلامت ساکنین آن و کسانی که در محیط اطراف آن زندگی می کنند کمک کرده و باعث رضایت مندي و سودمندي آنان خواهد شد یکپارچه سازي ساختمان با طبیعت موجب می شود تا ساختمان با سیستم هاي طبیعی رابطه برقرار کند و راه رسیدن به معماري سبز ایجاد شود. از این رو، پایداري اکولوژیک، ارزیابی همه جانبه اي از تأثیرات محیط زیستی ساختمان را در بر می گیرد.
مفهوم معماري و ساختمان هاي سبز در کشورهاي توسعه یافته کاملا رواج پیدا کرده است و بسیاري از این کشورها در راستاي توسعه سیستم هاي ارزیابی پایداري این ساختمان ها اقدامات شایان توجهی انجام داده اند. در ایران نیز در مقایسه با سایر کشورهاي در حال توسعه نسبت به اثرات محیطی صنعت ساختمانها و وضع قوانین و مقررات مربوط به ساختمان هاي پایدار توجه کمتري شده، در حالی که نیاز آن بشدت احساس می شود. لذا در این مقاله، با هدف توسعه این مقررات و الزامات، به بررسی تجارب دیگر کشور ها به ویژه کشور کانادا پرداخته شده است. همچنین چند نمونه هاي موفق جهانی ساختمان سبز در انتهاي مقاله مختصر توضیح داده شده است.
ساختمان هاي سبز
بنا بر تعریف سازمان محیط زیست ایالات متحده، ساختمان سبز - سازه سبز، ساختمان پایدار - سازه اي است که از آغاز تا پایان زندگی - مکان یابی، طراحی، بهسازي، بازسازي و نوسازي - به محیط زیست آسیب نمی رساند و در مصرف منابع صرفه جویانه عمل می کند.1 در کشورهاي غرب به این مسئله اعتقاد دارند که مزیت در طرح محیطی و طراحی آن در صورتی رو به پیشرفت و موفق خواهد بود که حقیقاًمجمع و گروه طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند.
لذا به مفهوم شبیه سازي طبیعی، که معمولا در مقیاس کوچکتر با تمایل به استفاده از مواد طبیعی، متمرکز هستند.3 بنابراین می توان چنین بیان کرد که، اساس معماري سبز تصمیماتی است که هر گونه تأثیر منفی ساختمان بر محیط و انسان را کاهش دهد. نگرش معماري پایدار که در پی بهبود عملکرد زیست محیطی ساختمان است، می تواند ضمن صنعتی ساختن فعالیت هاي ساختمانی، صرفه جویی هاي مهمی در بخش انرژي، آب و مصالح به وجود آورد.4
ضرورت ایجاد ساختمان هاي سبز
طراحی ساختمان هاي سبز یکپارچگی اندیشمندانه معماري در برآورده نمودن نیازهاي بشر همراه با حفظ محیط زیست و روابط اجتماعی انسان ها و صرفه جویی هاي اقتصادي ساختمان است. بطوریکه نه تنها این نیازها در حال حاضر برآورده گردند بلکه در آینده نیز عملی گردند. ضرورت طراحی ساختمان هاي سبز را می توان در سه قسمت بررسی کرد: -1 ضرورت اقتصادي، - 2 ضرورت زیست محیطی، -3 ضرورت اجتماعی. در یک نمایش ساده در شکل شماره 1 تأثیرات سه گانه اجتماعی، محیط زیست و اقتصادي را بر ساختمان هاي سبز نشان داده شده است.
ضرورت زیست محیطی
براي حفظ تنوع زیستی نه تنها فقط از دیدگاه اخلاقی که براي تأمین نیازهاي اولیه بشري لازم است. چنانچه نشریه 2010 آژانس بین المللی انرژي تخمین زده است که ساختمان هاي موجود، مسئول بیش از 40 درصد از کل مصرف اولیه انرژي در جهان و 24 درصد از تولید گازهاي گلخانه اي دي اکسید کربن در سطح جهان می باشند.5 ضرورت توجه به ساختمان هاي سبز در برخی از کشورها در شکل شماره 2 نشان داده شده است. طبق گزارش اداره خدمات عمومی ایالات متحده در سال 2009 - جدول - 1 ساختمانهاي سبز در مقایسه با ساختمان معمولی رضایت بیشتر ساکنان را در بر داشته است.
ضرورت اجتماعی
آناستازیا هاریسون - Anastasia Harrison - ، مدیر بخش پایداري در شرکت طراحی همکارانجِنسل بیشر، از 22 سال تجربه حرفهاي در طراحی معماري و مشاورها لايايدي دارد. او در سمیناري 1 که در مورد مزایاي ساختمانهاي سبز صحبت کرد این امر را بیان داشت که در ساختمان سبز 80 درصد مردم، بیشتر احساس راحتی و بودن در خانه را دارند، 29 درصد میزان رضایت بیشتري داشته و درنتیجه فعالتر میباشند و همچنین تعداد روزهاي کسالتبار در ساختمان سبز به 2 الی 5 درصد در سال کاهش مییابد.
دیگر مطالعات انجام شده در حوزه روانشناختی، توسط جوزف توماسدوهرتی انجام شده که وي توانستهاست تأثیر روانی ساختمانهاي سبز را در پایین آوردن فشار خون، کاهش اضطراب، کاهش استرس، بهبود حالات ذهنی و کاهش بیشفعالی در کودکان هنگام درد را به اثبات برساند.8 به علاوه، امروزه با توجه تغییر الگوهاي قدیمی معماري به الگوهاي متکی به فناوري هاي جدید، موجب بروز احساس بی تعلقی شهرنشینان به عناصر طبیعی شده است.
فواید اجتماعی ساختمان هاي سبز را می توان در مواردي نظیر بالا بردن کیفیت سلامت و تندرستی جامعه، روایی عملکردهاي فضایی، زیبایی محیطی، حمایت از کارگران بومی و ارتقاء روابط اجتماعی درون بوم ها دانست که در مقیاس هاي مختلف: ساختمان ها، اجتماعات محلی و جامعه مورد ارزیابی قرار می گیرند. به طور کلی تأثیرات اجتماعی ساختمان هاي سبز در 3 موضوع اصلی: سلامتی، راحتی و رضایت قرار می گیرند.
