بخشی از مقاله

چکیده:

قدمت توجه به استقرار نظام شایسته سالاری مبتنی بر شایستگی ها به چند دهه پیش بر میگرددﻭمفاهیمی همچون مدیریت مبتنی بر شایستگی در ادبیات مدیریت در دهه 1970م. مطرح و به مرور در عرصه بنگاهها و بخش خصوصی نمود داشته و تجلی آن در بخش دولتی به وضع آیین نامه ها و قوانین خدمات کشوری در دولتها بر میگردد. همچنین توجه به شایستگی های عمومیﻭ تخصصی مدیریتی، زمانی می تواند باعث ارتقاء بهره وری در عملکرد مدیران گردد که رویکرد حاکم بر انتخاب، انتصاب و تغییر مدیران باشد و اهمیت موضوع زمانی تشدید می شود که منطبق بر بند 4 سیاستهای کلی نظام اداری ابلاغی مقام معظم رهبری، دانش گرایی و شایسته سالاری مبتنی بر اخلاق اسلامی در نصب و ارتقای مدیران می باید ملاک عمل باشد.

بنابراین طراحی الگوی اسلامی- ایرانی شایستگی های مدیران اهمیت فراوان داشته و ترویج فرهنگ شایسته سالاری بعنوان بستر ساز تحقق الگوی پیشرفت در کشور و توجه به نقش بی بدیل و مهم مدیران در مراحل مختلف تدوین، تبیین، اجرا و بازبینی الگو را در پی خواهد داشت. بنابراین در این مقاله نگارنده با استفاده از رویکرد نظریهپردازی داده بنیاد که یک رویکرد کیفی در انجام تحقیق و مدلسازی می باشد و بر اساس بررسی بیانات مقام معظم رهبری، به این مهم اهتمام نموده و با احصاء 516 کد در قالب 84 مفهوم، مدل نهایی شایستگی ها را در ابعاد شایستگی های فردی،بین فردی، سازمانی و بینشی ارائه می نماید و پس از انجام بازبینی و تکمیل مدل در قالب استفاده  1071از گروه کانونی، مدل را در معرض ارزیابی مدیران و صاحبنظران قرار می دهد.

واژههای کلیدی: الگوی اسلامی- ایرانی، شایستگی های مدیران، شایسته سالاری، رویکرد نظریهپردازی داده بنیاد، مقام معظم رهبری

-1 مقدمه:

توجه به منابع انسانی و توسعه و توانمندسازی ایشان که ارزشمندترین سرمایه های سازمانها محسوب می شوند و محور توانایی و دانش افزایی در کلاس جهانی می باشند مؤید این واقعیت است که اگر چه انسان به عنوان یک منبع استراتژیک و تعیین کننده در سازمانها مد نظر قرار گرفته و پرورش و توسعه او موجب توسعه همه جانبه و عدالت محور است اما در بین ایشان توجه به مدیران اهمیت بیشتری داشته و تأمل در شایستگی های لازم در چارچوب اندیشه های مدیریتی را فراهم خواهد آورد. بنابراین در محیطی که با تغییرات مستمر روبروست و مدیران با جهانی شدن کسب و کار، تغییرات سریع تکنولوژیک و رقابت مبتنی بر شایستگی مواجهاند در پرتو این تغییرات نیاز است تا شایستگی های لازم و متناسب با شرایط جدید را کسب نمایند. - ویتالا - 2005

توجه به موضوع شایستگی در عرصه مدیریتها از نقطه نظر دیگری نیز قابل تأمل است و آن اینکه اگر چه روند طرح موضوع مدیریت شایستگی در عرصه بخش خصوصی ظهور و بروز یافته و کمتر در بخش عمومی و دولتی نمایان شده است اما برخی اندیشمندان آن را به عنوان اهرمی برای سازمانهای دولتی در نظر گرفته اند تا بوروکراسی هایشان را به واحدهای کار و منعطف تبدیل نمایند. - هندقوم - 2000 سیر توجه به این موضوع در بخش دولتی نیز شتاب گرفته است، مؤید این بحث توجه به شایستگیها در خدمات کشوری کشورهایی همچون ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلیس، آلمان، هلند، سوئد، ژاپن و.. . بوده و استراتژی های دولتها در این موضوع در قوانین موضوعه مشخص گردیده است.

با الهام از مطالب پیش گفته و توجه به عواملی همچون افزایش انتظارات از بخش عمومی، تمرکز بر رویکردهای نوین در عرصه مدیریت منابع انسانی همچون بنیان نهادن رویکرد مدیریت مبتنی بر شایستگی، ضرورت افزایش کارایی و اثر بخشی خدمات عمومی به شهروندان از طریق بکارگیری شایستگان در سطح کارکنان و مدیران، استقرار فرایندهای شایسته سالاری، ضرورت تغییر نگاه از رویکرد مبتنی بر شغل به رویکرد مبتنی بر شایستگی، توجه به پرورش رهبران شایسته در بخش عمومی و.. . می توان ضرورت نیاز به یک مدل جامع مدیریت مبتنی بر شایستگی در عرصه مدیریتی کشور را احساس نمود. در تأیید این موضوع اشاره به سیستم متمرکز ENA1 در فرانسه جهت شناسایی و پرورش مدیران و رهبران بخش عمومی
2701    اهمیت موضوع را بیشتر نمایان می سازد.

نقشه راه طراحی و تدوین الگو  

معمار کبیر انقلاب امام خمینی - ره - نظام جمهوری اسلامی بنیان نهاده شد، اهمیت توجه به بحث مضاعف شده و نقش غیر قابل اغماض مدیران و کارگزاران نظام در مراحل تدوین، تبیین، اجرا و بازبینی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر شدت این اهمیت میافزاید، البته لازم به ذکر است توجه به رفتار شهروندی مدیران و درنظر گرفتن صفات برتر همواره مورد توجه اندیشمندان این حوزه بوده است. انتشار کتابهایی همچون « Leadership by the Book » که در جهت رسیدن به یک الگوی مدیریتی با نام رهبری خدوم1 و شناسایی شایستگی های مدیریتی رفتار حضرت عیسی - ع - درکتاب مقدس تلاش می نماید در این راستا ارزیابی می گردد - بلانچارد . - 1999

-2 تاریخچه و تعاریف:

رویکرد شایستگی در عرصه مدیریت منابع انسانی جدید نیست بلکه رومیها برای یک سرباز خوب رومی نسبتها و شایستگیهایی را به نام شایستگی در نظر گرفته اند همچنین بکارگیری شایستگی در عرصه مدیریتی به دهه 1970 بر می گردد یعنی زمانیکه دیوید مک کللند ایده شایستگی در ادبیات منابع انسانی را معرفی و مطرح نمود. در آن زمان تلاش ایشان جهت بهبود رویهها و فرایندهای انتخاب افراد بود. مک کللند در خصوص افزایش نارضایتیها نسبت به تست هوش و رویکردهای سنتی به تحلیل شغل برای انتخاب کارکنان اشاره داشته و به سوی معرفی شایستگیها رهنمون می سازد مک کللند در تحقیقی که در سال 1973 انجام شد نشان می دهد که شایستگی هایی همچون حساسیت بین فردی، ملاحظات مثبت چند فرهنگی و مهارتهای مدیریتی در سطوح مختلف تفاوتهایی را بین افراد بوجود می آورد - مک کللند . - 1973 ایشان همچنین به این نتیجه رسید که شایستگی، توانایی و دانش سنتی آکادمیک که شامل تستها و همچنین مدارک و اعتبار نامه میباشد:
•عملکرد شغلی یا موفقیت در زندگی را پیشگویی نکرده است.
•غالباً برضد اقلیتها، زنان و یا اشخاص طبقه پایین اقتصادی اجتماعی متعصب بودند.
ادعای او این بود که عملکرد شغلی را میبایست از طریق شایستگی پیشگویی کرد.

از ادبیات مراکز ارزیابی و توسعه کاملاً روشن به نظر میرسد که شایستگی و عملکرد شغلی از طریق مشاهده موقعیتهای واقعی شغلی یا در مراکز سنجش و ارزیابی، بهتر سنجیده و پیشگویی میشود.این واقعیت منجر به علاقه قابل ملاحظهای در شناسایی شایستگی های مرتبط با عملکرد مدیریتی موفق، در 10 تا 20 سال اخیر شده است.در طول زمان، رویکردهای مبتنی بر شایستگی به یک ابزار اساسی و حیاتی در کارکردهای سازمانی  1073همچون برنامه ریزی نیروی انسانی، برنامه ریزی جانشینی و ارزیابی عملکرد تبدیل شده اند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید