بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه مطالعات نشان میدهد که مصرف انرژی از عواملی است که در طراحی اقلیمی در بنای مسکونی جهت آسایش افراد مورد بحث قراردارد . که با توجه به اینکه منابع انرژی ما محدود بوده پس ضرورت دارد در مصرف آن صرفه جوئی نمایم . هدف از شناسایی آن آشنایی معماری با اقلیم و مقیاسها و عناصر تشکیل دهنده ساختمان در بنای مسکونی جهت کاهش انرژی در مناطق اقلیمی بجنورد می باشد .
آیا میزان انرژی نسبت به طراحی اقلیم در بنای مسکونی با مصالح ساختمانی مختلف و رایج در ساخت وساز امروزه طبق اصول اجرا میشود ؟
لذا نحوه طراحی ساختمان مسکونی در اقلیم بجنوردطوری انجام شود که بیشترین استفاده را از تابش نور خورشید داشته و از وزش باد حدالامکان در امان باشد تا در کاهش مصرف انرژی بیشترین بهره وری ایجاد گردد .برای استفاده بهینه از نور خورشید، ساختمان که در راستای شرقی - غربی کشیده شده است به سمت جنوب شرق چرخیده است که باعث نور مطلوبی برای زمستانهای سرد این منطقه به ساختمان بتابد . که در تابستان باایجاد سایبان و پوشش گیاهی و درختکاری از شدت این نور که سبب گرم شدن محیط می شود کاسته می گردد.
همچنین جهت کاهش آلودکی صوتی و تبادل انرژی با محیط بیرون ساختمان بادر نظر گرفتن تناسبات از پنجره دو جدار استفاده کرد .بنابرین طراحان در مناطق اقلیمی زمستان سرد و تابستان نیمه خشک بجنورد باتوجه به موقعیت جغرافیایی آن منطقه نسبت به طراحی بنا جهت کاهش انرژی شرایط آسایش افراد ساختمان را فراهم کنند.
خلاصه
به جهت آگاهی از وضعیت آب و هوای هر منطقه و شناخت نحوه هماهنگی معماری با محیط اطراف،لازم است یک معمار قبل از هر اقدامی برای طراحی، شناخت کافی را از منطقه مورد نظر بدست آورده و سپس اقدام به طراحی نماید .
مقاله حاضر پژوهشی است که در عرصه دانش معماری صورت پذیرفته و ماهیتی راهبردی کاربردی دارد .این پژوهش در پی دستیابی به این سؤال محوری بوده است که میزان مصرف انرژی در ساختمانها با کاربری مصالح ساختمانی مختلف و رایج ساخت و ساز متداول امروزی کلیه شهرهای کشور نسبت به ساختمانهایی که طبق اصول فنی اجرا می شود چه کاربردی دارد نتیجه این پژوهش پیشنهاد همین راهکارها و دستیابی به دستور العمل ها و ضوابطی است که جنبه عمومی و فراگیر داشته و می تواند به عنوان یک الگو در شهر جهت ساخت و ساز بهینه مورد استفاده قرار گیرد.
موضوع تامین انرژی گرمایشی بطور کلی آسایش داخل ساختمان برای ساکنین و اینکه ساختمان خود بتواند انرژی گرمایشی و سرمایشی را تامین کند موضوع مهمی است که همواره فکر معماران را بخود مشغول ساخته است . ومنشا وابستگی به وسایل مکانیکی و الکتریکی برای گرمایش و سرمایش و حتی تهویه ساختمان بوده که به قیمت از بین رفتن منابع باارزش انرژی است . بعبارت دیگر انسان امروز خود را اسیر تاسیسات پیچیده کرده . تا بجایی که برای تاسیسات تهویه مطبوع حق باز کردن پنجره را نیز از خود سلب می کند . امروز توجه کمی به خصوصیات اقلیمی هر محل و مصالح بومی می شود.
هدف این مقاله آن است که راهکارها و دستور العملهایی را برای یک طراحی اقلیمی ,درجهت خود کفاسازی مکانهای زیستی در تامین انرژی گرمایشی مورد نیاز خود را برای معماران بدهد. این هدف در این جمله خلاصه می شود . ساختمان باید بگونه ای طراحی شود که در زمستان مواقع سرد حرارت مورد نیاز برای آسایش ساکنین را جذب کند و از اتلاف و خروج حرارت جذب شده جلوگیری نماید . منبع انرژیی که ساختمان آن را جذب می کند از خورشید است .
در این شیوه تابشهای خورشیدی مستقیماً داخل بنا را گرم می نماید و اطاق بصورت جذب کننده عمل می کند . در این شیوه به هیچ وجه از وسایل مکانیکی و تاسیساتی استفاده نمی شود یا بعبارت دیگر هیچ هزینه ای ندارد و خود ساختمان با عناصر و اجزاء خود این انرژی را دریافت و نگهداری می کند و تنها نیاز به علم و آگاهی راجع به طراحی اقلیمی است .
راهکارها و راه حلها شیوه هماهنگ برای طراحی مرحله به مرحله یک ساختمان در جهت استفاده از انرژی خورشیدی و حفظ آن است به شرح ذیل است
-1 طراحی محوطه و جهت گیری
-2 فرم و حجم کلی ساختمان
-3 پلان ساختمان
-4 جانمایی فضای داخلی
-5 پوسته ساختمان
-6 سایبان ها
-7 بازشوهای
-8 حرارت
مقدمه
طراحی اقلیمی برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان است . طراحی ساختمان اولین خط دفاعی در برابر عوامل اقلیمی خارج بنا است. و ساختمان طبق اصول طراحی اقلیمی ساخته شود ضرورت گرمایی و سرمایی را به حداقل می رساند .و در عوض از انرژی طبیعی موجود اطراف ساختمان استفاده می کند .و باعث صرفه جویی بلند مدت در ساختمان می شود و بهترین نوع سرمایه گذاری برای مالکان ساختمان است . تعداد قابل توجه ای از تکنیکها طراحی اقلیمی هزینه ای ندارد و تنها مستلزم علم و آگاهی معمار راجع به طراحی اقلیمی منطقه خود است و نتیجه آن کاهش انرژی فسیلی که مهمترین منبع انرژی مورد استفاده در ساختمان امروزی است . در این طراحی اقلیمی منبع انرژی خورشیدی است .
چون هدف از این نوشته صرفه جویی در مصرف سوخت است تلاش بر آن شد که طراحی بسمت گرمایش طبیعی ساختمان هدایت شود . هر چند که یک بنای اقلیمی باید در تمام فصول جوابگوی نیاز ساکنین باشد امااین نوشته کوتاه جوابگوی این همه مطالب نیست و تنها آنچه که در این مقاله دنبال شده چگونگی تامین گرمایش ساختمان با استفاده تابش نور خورشیداست .
یعنی بدون استفاده از تاسیسات مکانیکی و الکتریکی تنها با مصالح و مواد سازنده ساختمان . یا به عبارت دیگر طراحی معماری توان آن داشته باشد که ساختمان که در ان ساکن هستیم بدون وسایل سرمایش و گرمایش مصرف انرژی رابه حداقل رساند و از بین ببرد. ابتدا سایت و چگونگی ساختمان در سایت و حجم و فرم بناو طراحی پلان و مقطع و جزئیات باشد .
-1 طراحی محوطه و جهت گیری
عواملی که یک سایت مسکونی راتحت شرایط اقلیمی قرار می دهد عبارتنداز : توپوگرافی، اشراف و ارتفاع موانع اطراف آن در محل ساختمان باید به آن توجه داشت و در طراحی اثر جدی دارد .علاوه برآن ، سطح زمین چه طبیعی و چه ساخته شده جنس و دمای خاک اهمیت دارد .
برای استفاده از تابش خورشید در ساختمان لازم است محل آن بر روی زمین طوری طراحی شود که از بیشترین میزان تشعشات خورشید بین ساعت 9الی 15 مورد اسفاده قرار گیرد . بنابرین اطراف سایت و محل تعین ساختمان را شناسایی کرد. سایت های شهری این مشکل را دارند که احتمال سایه اندازی ساختمان های اطراف بخصوص بلند مرتبه ها بر روی ضلع جنوبی بسیار زیاد است . در هنگام طراحی مقطع ساختمان ،باید به پایین ترین زاویه تابش خورشیددر عرض جغرافیایی سایت - اول دی ماه - و موانع دیگر و در ختان بلند توجه کرد.
