بخشی از مقاله
چکیده
مسائل مربوط بهگزینش تأمینکننده، مسائلی پیچیده هستند که ممکن است دغدغههای کمی و کیفی بسیاری را به همراه داشته باشند. با توجه به ماهیت چندمعیاره ی انتخاب تأمینکنندگان، فرآیند تحلیل شبکهای بهعنوان مدلی قدرتمند و قابلاطمینان میتواند بهکاربرده شود. در این راستا، طراحی الگوی زنجیره تأمین مواد اولیه صنعت دارو با تأکید بر انتخاب تأمینکنندگان، بر مبنای رویکرد تحلیل شبکهای فازی از اهداف پژوهش حاضر است.
بدین منظور درروش تحقیق این پژوهش، در مورد چگونگی توسعهی شاخصهای حیاتی برای انتخاب تأمینکننده صنعت داروسازی، چگونگی وزندهی شاخصهای انتخاب تأمین-کننده بر اساس سطوح اهمیتشان و همچنین چگونگی اثر فاکتورهای کیفی در فرآیند انتخاب تأمینکننده پرداختهشده است. جامعهی آماری این تحقیق شامل 4 نفر از مدیران 45 شرکت تولیدکننده داروهای انسانی در سطح استان تهران بوده است. که با استفاده از روش کوکران،جمعاٌ تعداد نمونهی تحقیق 51 نفر انتخاب شدند.
پس از شناسایی شاخصهای پیشنهادی انتخاب تأمینکننده با استفاده از مطالعات پیشین مرتبط با موضوع تحقیق و همچنین استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان، پرسشنامهای تهیه گردید و در اختیار نمونه آماری موردنظر قرار گرفت. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه عدد 0/851 به دست آمد. نتایج حاصل از تعیین درجه اهمیت شاخصهای بعد زیستمحیطی با تکنیک فرایند تحلیل شبکهای فازی، نشان داد که شاخص ,وضعیت جغرافیایی، دارای بیشترین اهمیت و شاخص میزان استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، دارای کمترین اهمیت است. در بعد اجتماعی، شاخص سابقه، دارای بیشترین اهمیت و ساعات کاری کارکنان، دارای کمترین درجه اهمیت است، در بعد اقتصادی، شاخص موقعیت مالی، دارای بیشترین درجه اهمیت و انعطافپذیری، دارای کمترین درجه اهمیت است.
-1 مقدمه
در پاسخ به افزایش رقابت، کوتاه شدن چرخهی عمر محصولات و تغییر سریع سلیقهی مشتریان، بسیاری از سازمانها بر زنجیرهی تأمین، بهعنوان وسیلهای برای دستیابی به مزیت رقابتی بلندمدت، تأکید و تمرکز نمودهاند . یکی از اجزای مهم مدیریت زنجیرهی تأمین مسأله ی ارزیابی، ×رتبهبندی و انتخاب تأمینکنندگان است، که این فرآیند در اصل یک مسأله تصمیمگیری چندمعیاره است.
مسائل مربوط بهگزینش تأمینکننده، مسائلی پیچیده هستند که ممکن است دغدغههای کمی و کیفی بسیاری را به همراه داشته باشند . با توجه به ماهیت چندمعیارهی انتخاب تأمینکنندگان، فرآیند تحلیل شبکهای بهعنوان مدلی قدرتمند و قابلاطمینان میتواند بهکاربرده شود. همچنین فرآیند تحلیل شبکهای 1بهعنوان ابزار تجزیهوتحلیل تصمیم برای حل مسائل چندمعیاره گزینش تأمینکننده که شامل وابستگیهای درونیاند، قابلاستفاده است.
فرآیند تحلیل شبکهای، روش پیچیدهای است و نسبت به روش سنتی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی نیازمند مقایسات بیشتری است. اگرچه فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به شکل وسیعی برای تخصیص منابع در حوزههای مختلف به کار گرفتهشده است، فرآیند تحلیل شبکهای چندان به کار گرفته نشده است. بعضی کاربردهای فرآیند تحلیل شبکهای؛ شامل مواردی همچون، مهندسی مجدد، کارایی زنجیرهی تأمین، پشتیبانی ، کیفیت، برنامهریزی خطمشی انرژی و تصمیمهای مربوط بهگزینش پروژه را دربرمی گیرد.
در مسألهی مدیریت زنجیرهی تأمین، انتخاب تأمینکنندگان در راستای حداکثرسازی رضایت مشتریان و بهبود زنجیرهی تأمین در مورد همهی تأمینکنندگان حائز اهمیت است. انتخاب مناسب تأمینکنندگان میتواند بهطور معناداری هزینههای خرید شرکتها را کاهش داده و توان آنها را در محیطها و بازارهای رقابتی ارتقا دهد. معیارهای متفاوتی در ارزیابی تأمینکنندگان مطرح است که این معیارها با توجه به صنایع مختلف، متفاوت میباشند.
تاکنون در حوزهی مدیریت زنجیرهی تأمین مطالعات متعددی در این خصوص صورت پذیرفته و روشها و الگوهای متنوعی برای ارزیابی عملکرد و توان تأمینکنندگان در صنایع بزرگ و مطرح نظیر خودروسازی انجامگرفته است. با توجه به اینکه صنعت داروسازی ازجمله صنایع بزرگ با زنجیرههای تأمین طولانی و پیچیده است، شناسایی و ارزیابی تأمینکنندگان در جهت بهبود و بهینهسازی زنجیرههای تأمین بسیار حائز اهمیت است.
در حال حاضر افزایش تقاضا، تغییرات سریع در عرصه جهانی، وجود عدم اطمینان زیاد، وجود رقبای داخلی و افزایش حضور رقبای خارجی، موجب شده تا شرکتها بهطور روزافزونی به تأمینکنندگان خود تکیه کرده و سعی کنند با تأمینکنندگانی همکاری داشته باشند که توانایی لازم در برآوردن نیازهای روزافزون و جدید مشتریان را داشته باشند.
اگرچه شاخصها و مؤلفههای مختلفی توسط مطالعات پیشین برای انتخاب تأمینکننده ارائه شدهاند، اما هر صنعت میتواند شاخص و مؤلفه مخصوص به خود را داشته باشد. این تحقیق به ارائهی یک چارچوب برای انتخاب تأمینکننده در صنعت داروسازی کمک خواهد کرد. بنابراین تحقیق حاضر بهدنبال یافتن پاسخ سؤالهای زیر است: مناسبترین الگوی زنجیرهی تأمین مواد اولیه صنعت دارو با تأکید بر انتخاب تأمینکنندگان بر مبنای رویکرد تحلیل شبکهای فازی - تصمیم-گیری چند متغیره - کدام است؟
ابعاد، مؤلفهها و شاخصهای زنجیرهی تأمین مواد اولیه صنعت دارو با تأکید بر انتخاب تأمینکنندگان کدامند؟ وزن و اهمیت هریک از این ابعاد، مؤلفهها و شاخصها چقدر است؟ در این پژوهش، به چگونگی توسعهی شاخصهای حیاتی برای انتخاب تأمینکننده صنعت داروسازی، چگونگی وزندهی شاخصهای انتخاب تأمینکننده بر اساس سطوح اهمیتشان و همچنین چگونگی اثر فاکتورهای کیفی در فرآیند انتخاب تأمینکننده پرداخته شده است.
این تحقیق کوششی در جهت ارائهی یک روش ساده و کاربردی برای کمک به مدیران در ارزیابی تأمینکنندگان بالقوه است. جامعهی آماری این تحقیق شامل 4 نفر از مدیران - مدیر بازرگانی، مدیر تحقیق و توسعه، مدیر برنامهریزی و مدیر فنی - 45 شرکت تولیدکننده داروهای انسانی در سطح استان تهران بوده است. که با استفاده از روش کوکران،جمعاٌ تعداد نمونهی تحقیق 51 نفر میباشد.
این تحقیق شامل ارائهی چارچوبی برای ارزیابی تأمینکنندگان مواد اولیهی شرکتهای داروسازی است. این چارچوب، متغیرها و شاخصهای مرتبط برای هر شاخص را مورداستفاده قرار میدهد. بهمنظور ساخت چارچوب، ابعاد عمده و شاخصهای نسبی شناسایی شد. روش تحقیق بهکاربرده شده برای دستیابی به اهداف تحقیق، شامل یک فرآیند 10مرحلهای است. صنعت داروسازی بهعنوان مطالعهی موردی در نظر گرفته شده که بیشتر شاخصهای استفادهشده مرتبط با این صنعت هستند.
