بخشی از مقاله
چکیده
اشتغال امروزه به یکی از چالش های مهم جهان تبدیل شده است و شاید جزء معدود مواردی باشد که همه انسان ها،دولت ها وحکومت ها با آن درگیر هستند .تفاوتی هم نمی کند چه کشورهای توسعه یافته، چه کشورهای کمتر توسعه یافته، همه باید برای اشتغال برنامه های فعال داشته باشند .از نخستین آثار گردشگری ایجاد فرصت های کارآفرینانه در جامعه است و از آنجا که نیمی از جوامع را زنان تشکیل می دهند گردشگری می تواند بستری منایب برای کارآفرینی زنان باشد .
این پژوهش از نظر روش کیفی است که در ابتدا از روش فراترکیب - متاسنتز - به بررسی و تحلیل منابع مرتبط با گردشگری و کارآفرینی پرداخته و سپس از با استفاده از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری به مرحله ی اجرا در آمده است این روش جزو روش های تجزیه و تحلیل سیستم ها می باشد که به بررسی تعاملات میان عناصر سیستم می پردازد .به منظور خوشه بندی کارآفرینی زنان نیز از روشMICMAC استفاده شده است .یافته ها نشان داد بعد فردی بیشترین نفوذ و ابعاد فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی با وابستگی بیشتر در ناحیه پیوند قرار گرفته اند
-1 مقدمه و بیان مسأله
امروزه در عرصه جهانی افراد خلاق و مبتکر به عنوان کارآفرینان، منشأ تحولات بزرگی در زمینه های مختلفی همانند صنعت، خدمات، تکنولوژی و ...شده اند .همچنین، چرخه های توسعه اقتصادی همواره با توسعه ی فعالیتهای کارآفرینی آنان به حرکت در می آید به عبارت دیگر میتوان چنین بیان کرد که کارآفرینی موتور رشد و توسعه است - ولی زاده، - 1391 اطلاعات قابل دسترس در مورد ویژگیهای اشتغال زنان پیش از همه هشدار می دهد که تغییرات اساسی در دیدگاه های موجود نسبت به کارآفرینی و اشتغال و تعریف آ نها لازم است، تا حداقل زنان نیز در زمره ی جمعیت فعال اقتصادی شمارش شوند .
این تغییرات جز با ملاحظه ی برنامه های توسعه و سیاستگذار یها در سطح کلان میسر نخواهد شد - هیسریچ1، - 2006 بنابراین یکی از مهمترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا می باشند. با توجه به ا ینکه نیمی از کل جمعیت جهان را زنان تشکیل می دهند و دو سوم ساعات کار انجام شده توسط زنان صورت می پذیرد، تنها یک دهم درآمد جهان و فقط یک صدم مالکیت اموال و دارا یی های جهان به زنان اختصاص یافته است .عدم مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی می تواند مشکلی بر سر راه توسع هی کشور تلقی گردد .
ضرورت کارآفرینی زنان را باید با افزایش و گسترش فرصت های شغلی بر مبنای خلاقیت که بار فرهنگی-ارزشی آن قابل کنترل است، پاسخ مثبت داد و از آنجا که زنان دارای طبع لطیف و مادران های هستند باید شغلی را انتخاب نمایند که برای آن از هر حیث آمادگی داشته باشند - دجیور2، - 2008 امروزه با شروع قرن بیست و یکم صنعت گردشگری به یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا تبدیل شده، رقابت فشرده ای در میان بسیاری از کشورهای جهان برای جذب جهانگردان به چشم می خورد و صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا و با ویژگی های منحصر به فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است.
به طوری که بر اساس پیش بینی انجام شده، توسط سازمان جهانگردی در سال 2020، حدود یک میلیارد و پانصد و شصت میلیون نفر به گردشگری خواهند پرداخت و درآمدهای ناشی از گردشگری بین المللی در این سال به یک ونیم تریلیون دلار خواهد رسید - ابراهیم زاده، - 1388 توسعه این صنعت برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی از جمله بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است، چرا که این دسته از کشورها دارای اقتصاد و منبع درآمد پایداری نبوده و در گذر زمان باید به منابع درآمدی پایدار روی آورند - جهانیان، - 1388 متاسفانه با وجود اهمیت کارآفرینی زنان همیشه موانع زیادی در این راه وجود دارد محقق در پژوهش حاضر به دنبال شناخت و رتبه بندی این عوامل در غالب یک مدل می باشد.
-2 پیشینه پژوهش
درخصوص موانع و مشکلات توسعه کارآفرینی درمیان زنان تحقیقات مختلفی انجام شده است: لطیفی در مقاله خود موانع کارآفرینی زنان را عدم خودباوری، نبود یاکمبود مدل و الگو، کمی تجربه، مهارت، دانش، نقش و مسئولیت دوگانه و تأخیر بین فارغ التحصیلی و شروع به کار میداند و معتقد است کسب و کار برای مردان، یعنی همه چیز، در حالی که زنان کسب وکار را تنها وظیفه خود نمیدانند و به موفق ماندن و نیز به دنبال گسترش کسب و کار پس از دستیابی به موفقیت هستند. - لطیفی، - 1385
همچنین آذری نیا در مقاله خود موانع کارآفرینی زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا را موانع مالی، قانونی، اجتماعی و ساختاری برای حرکت به سوی کارآفرینی می داند. در این منطقه بازارهای مالی و نیز نظام های وامدهی بانکها جا افتاده وپیشرفته نیستند، به همین دلیل فرصت های محدودی برای کارآفرینان به خصوص زنان برای دستیابی به این منابع برای آغاز به کار یا توسعه فعالیت های آنان وجود دارد. به این ترتیب کسانی که به وام نیاز دارند مجبور هستند از منابع غیررسمی استفاده کنند.
همچنین در این منطقه رویه های قضایی و حقوقی بسیار پرافت و خیز و پیچیده است، بنابراین درصورت بروز مشکل قانونی وقت و انرژی زیادی برای حل و به نتیجه رسیدن آن باید صرف شود. نبود شفافیت مدیریت در تمام زمینه های مالی و عملکردی باعث غیر استاندارد بودن بیشترفعالیتهای تجاری شده است. از سوی دیگر ثبت شرکت و دریافت مجوز فعالیت برای کارآفرین ها بسیار پر هزینه و وقت گیر است .زیرساخت های نامناسب نیز موانع دیگر فعالیت مناسب کارآفرینان محسوب می شود.
نبود الگوی موفق، نفوذ اندک در دستگاه تصمیم گیری، جو اجتماعی نامناسب، دسترسی نابرابر در مقایسه با مردان به دولت و نیز تبعیض از دیگر موانع کارآفرینی زنان دراین منطقه محسوب میشود. دولت های این منطقه برای حل این مشکالت برنامه هایی را در تمام زمینه ها تدوین کردهاند، اما روند کند اجرا، برنامه ریزی بدون تحقیقات میدانی و دقیق، بوروکراسی و نبود اراده سیاسی از جمله عوامل تداوم وضعیت نامناسب زنان کارآفرین در این منطقه هستند.
- اذری نیا، - 1386 در بررسی که به وسیله آراستی در جامعه آماری زنان کارآفرین دانشگاهی انجام شد علاوه بر اطلاعات قابل توجه در خصوص محدوده سنی، میانگین سنی، انگیزه ها و اهداف زنان از کارآفرینی و نوع کسب وکار ایجاد شده به وسیله زنان کارآفرین ایرانی، مشکلات آنان نیز مورد بررسی قرار گرفت. زنان کارآفرین، مهمترین مشکلات خود در زمان راه اندازی کسب وکار را تشریفات زاید اداری، قوانین دست و پاگیر، گرفتن مجوزها، تأمین منابع مالی و تبعیض بر شمرده اند. - اراستی، - 1385
گردشگری
گردشگری به مجموعه مسافرتهایی گفته می شود که بین مبداء و مقصدی با انگیزه های استراحتی ، تفریحی ، تفرجی ، ورزشی ، دیداری ، تجاری ، فرهنگی و یا گذران اوقات فراغت انجام می گیرد و در آن شخص گردشگر در مقصد اشتغال و اقامت دایم ندارد . بطور کلی مسافرتی که با انگیزه های فوق انجام می گیرد و حداقل یک شب اقامت در مقصد را به دنبال داشته باشد ، سفر توریستی یا گردشگری نامیده می شود .
این تعریف یک تعریف قراردادی است و تاکنون چندین مسابقه برای ارائه یک تعریف جامع و کامل از گردشگری بی نتیجه مانده است . - رهنما ، - 1381 در مارس 1993 ، کمیسیون آمار ملل متحد، تعریف ارائه شده از جهانگردی توسط سازمان جهانی جهانگردی را پذیرفت . بر اساس این تعریف ، جهانگردی عبارت است از : » مجموعه فعالیت های افرادی که به مکانهایی خارج از محل زندگی و کار خود به قصد تفریح و استراحت و انجام امور دیگر مسافرت می کنند و بیش از یک سال متوالی در آن مکان ها نمی مانند . - « راجر داس ویل ، - 1384
کارآفرینی
شومپیتر مقوله کارآفرینی را به عنوان نیروی برهم زننده اقتصاد به کار برد و آن را تخریب خلاق 1 نامگذاری کرد.
