بخشی از مقاله
چکیده:
استفاده از دستاوردهای پژوهشی با توجه به فضای حاکم بر بازارهای فناوری، اهمیت ارتباط موثر بین شبکه سهبعدی دولت، بنگاههای اقتصادی و دانشگاهها را به طور فزایندهای افزایش داده است. آشنایی پژوهشگران و مراکز علمی از چالش های بنگاههای اقتصادی از نیازهای اساسی جامعه در حال توسعه می باشد. بدون این آشنایی، مطالعه وکسب تجربه در این محیط، هر نوع فعالیت تجاری سازی دانش، دارای ریسک بسیار بالایی می باشد. از زاویه دیگر راههای آشنایی بنگاه های اقتصادی با توانمندی ها ، محصولات و یافتههای مراکز علمی نیز به صورت پراکنده و عموما از طریق اخبار، همایش ها و تجربه های شخصی میباشد. استفاده هوشمندانه از دادهها و اطلاعات رسانی و رصد لحظهای نیازهای بنگاههای اقتصادی شکاف اطلاع رسانی دو سویه در یک بازه زمانی بسیار کوتاه را کم مینماید. سامانه پژوهشهای تقاضا محور ابزاری برای تعامل موثر بنگاه-های اقتصادی با نهادهای متولی پژوهش، بر مبنای مدل شبکهای طراحی گردیده است.
کلمات کلیدی: بنگاههای اقتصادی، سامانه تحت وب، سازمانهای پژوهشی، پژوهشهای تقاضا محور.
مقدمه:
هرچند که نقش اساسی دانشگاه ها حرکت بر روی مرز علم است، اما نباید از این نکته غافل بود که که علوم در سطوح مختلف نیز توانایی تولید ثروت را دارند. بنا بر گزارش مهرداد - . - 1393 پایگاه اسکوپوس که دومین نظام استنادی جهان است در سال 2013 ایران را در رتبه هفدهم تولید علم جهان قرار داد به طوری که بر اساس اعلام این پایگاه ایران با ثبت و نمایهسازی 40هزار مقاله از پژوهشگران و اعضای هیات علمی دانشگاهها 1.54 درصد از سهم تولید علم جهان را به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس اعلام مجمع جهانی اقتصاد در سال 2013 ایران در رتبه 85 شاخص نوآوری و 43 کیفیت موسسات پژوهشی و 94 اقتصاد دانایی محور قرار گرفته است.
عارف - 1392 - یکی از مهمترین راهکارهای تبدیل دانش به ثروت را ارتباط موثر دانشگاه با صنعت به منظور آگاهی از نیازهای صنعتی ذکر نموده است. دلایل اساسی و منطقی ارتباط دانشگاه و بنگاه های اقتصادی، کمبود اجتناب ناپذیر منابع در دسترس و موارد متعدد و در حال رقابت برای به کارگیری این منابع است. یکی از عملکردهای اصلی فرآیند برنامه ریزی، تعیین نیازهای اساسی، تهیه و تدارک برنامه های مناسب برای برطرف کردن این نیازها و تخصیص منابع براساس آن هاست . فیض - - 1391 الگوهای متفاوتی از ارتباط صنعت و دانشگاه بیان نموده است. لیدسدروف - - 1997
الگوی ارتباط سه جانبه دانشگاه، صنعت و دولت را در سه نسخه بیان نموده است. آفونسو - - 2012 در یک تحقیق موردی در شهر مادرید اسپانیا نشان داد که آموزش بر مبنای نیاز صنایع بیشترین تاثیر را در تقویت اشتغال دارد.رسی - - 2010 افزایش نوآوری و توسعه تکنولوژی را پیامد مستقیم ارتباط موثر دانشگاه و صنعت می داند. ولش - 2008 - اثر مستقیم ارتباط صنعت و دانشگاه بر بهره وری را نشان دادهاند . سنترو - - 2001 تحقیقات بنیادی، پروژههای مشترک، انتقال دانش و تکنولوژی را حیطههای اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه میداند. مولر - 2006 - طرحهای پژوهشی مشترک را یکی از مهمترین راهکارهای تجاری کردن دانش نشان داده است.
پیشینه پژوهش:
انواع رویکردهای ارتباط صنعت و دانشگاه:
الگوهای متنوعی برای تحلیل تعامل دانشگاه و بنگاههای اقتصادی در بررسی نیازهای پژوهشی و تدوین اولویتهای پژوهشی ارائه شده است. این رویکردها را میتوان به صورت زیر خلاصه نمود.
رویکرد اول، رویکردعرضه محور:
طبق این رویکرد که به الگوی اقتصادی نیز معروف است. تعامل بنگاههای اقتصادی با دانشگاهها بر مبنای اثربخشی و انتفاع اقتصادی مستقیم حاصل از ارتباط دانشگاه و صنعت به صورت خاص با توجه به منابع مورد نیاز آن طرح میباشد.
رویکرد دوم، رویکرد تقاضا محور:
در این روش نحوه تعامل بر مبنای نیاز و تقاضای بنگاهها صورت میپذیرد. - نقی زاده. - 1392 این شیوه در تدوین منشور همکاریهای پژوهشی در سطوح محلی و منطقهای بیشترین اثربخشی و بدلیل تنوع موضوعات و بنگاهها در سطح ملی کمترین اثربخشی را دارد.
رویکردسوم، موضوعی:
در این رویکرد بر اساس مهارت و تخصص پژوهشگران و یا آسیبها و معضلات بنگاهها به صورت محدود و موردی ارتباط بین صنعت و دانشگاه برقرار میگردد. در این رویکرد فقط بخشهایی محدودی از ظرفیتهای متقابل استفاده میگردد.
رویکردچهارم، سیستماتیک :
این رویکرد که با تعریف اهدافی در سطح ملی شروع میشود و به اهداف جزئیتری تقسیم و بر مبنای رسالت سازمان و ستاد توسعه فناوری و یا پژوهشی پروژههای مختلفی را در هر دو سطح بنگاهاقتصادی و دانشگاه تعریف ، هدایت و نظارت مینماید. این رویکرد در کشورهای در حال توسعه بسیار رواج دارد.
رویکرد پنجم، نظام ملی نوآوری:
مدل نظام نوآوری، رویکردی سیستمی و پویاست که تلاش دارد ترتیبات تعامل مراحل نوآوری را به گونهای تنظیم کند که رشد اقتصادی را در پی داشته باشد. نوآوری حاصل تعاملهای پیچیده بین بنگاه، محیط و نیروهای مولد است. بهعبارت دیگرمدل نظام نوآوری، ترتیبات نهادی شامل قوانین و رسوم و عاملهای سازنده و اجرا کننده قوانین شامل افراد و سازمانها را با توجه به محدوده خاص ملی، منطقهای یا بخشی، به گونهای برنامهریزی میکند که شکوفایی اقتصادی حاصل شود.
رویکرد ششم، الگوی پیچش سه جانبه دانشگاه،صنعت و دولت
این الگو اواخر 1990 دهه و سال های اولیه قرن بیست و یکم توسط اتزکویتز ولیدسدرف معرفی و توسعه یافت . الگوی پیچش سه جانبه دانشگاه، صنعت و دولت دارای سه رویکرد TH1،TH2،TH3 و است . TH1 در رویکرد دولت محور، دانشگاه، ، صنعت و رابطه بین آن ها را تحت پوشش قرار می دهد . مصداق بارز به کارگیری این رویکرد، کشورهای کمونیستی سابق مانند اتحاد جماهیر شوروی است . بر طبق رویکرد TH2 قلمروهای نهادی دولت، دانشگاه و صنعت با مرزهای قوی عقلانیت اجتماعی، فرهنگی و فنی از یکدیگر جدا میشوند و مکمل یکدیگر هستند . یکی از مشخصه های اصلی رویکرد TH3 ، تقسیم کار بین دانشگاه، صنعت و دولت است. در این رویکرد سه قلمرو دانشگاه، صنعت و دولت در چرخه اندیشه تا بازار همپوشانی دارند.در این مدل دانشگاه نسل سوم علاوه بر فعالیت آموزش و تحقیق، کارآفرینی نیز می کند و به فعالیتهای اقتصادی دانش بنیان روی می آورد . در مقابل صنعت به فعالیت های انتقال و توسعه محصولات فناورانه می پردازد و دولت نیز به حمایت مستقیم از سرمایه گذاریهای ریسک پذیر در زمینههای تولید دانش، نوآوری مبادرت می ورزد .
اهداف پژوهش:
هدف اصلی این پژوهش عبارت است از طراحی و پیادهسازی یک سیستم اطلاعاتی تعاملی تحت وب برای ارتباط موثر دانشگاه و بنگاههای اقتصادی.برای تحقق این هدف اصلی، اهداف جزئی زیر نیز قابل تصور میباشد.
-1 تشکیل بانک اطلاعاتی از پژوهشگران
-2 شناسایی نیازها، فرصتها و چالشهای بنگاههای اقتصادی
-3 تشکیل گروههای پژوهشی
-4 تشکیل فرصت همکاریهای میانرشتهای
- 5 تکمیل و ارتقا دستاوردهای فناورانه
پرسشهای اساسی:
سؤالات اساسی که در این فرآیند مطرح می شوند عبارت اند از :
- 1 نقش این سامانه در تعیین اولویت های پژوهشی بنگاههای اقتصادی چیست؟
- 2 جایگاه این سامانه در ارتباط دانشگاهها و بنگاههای اقتصادی کدام اند؟
- 3 گروههای پژوهشی در هر حیطه به دست آمده، به چه صورت طبقهبندی گردد؟
- 4 نظارت بر اولویت های پژوهشی در هر به طور مجزا کدام اند؟
- 5 نظارت بر روند اجرای طرحهای پژوهشی به چه صورت طراحی شود؟
- 6 این سیستم جهت فراهم سازی شرایط مناسب به چه امکانات و تجهیزات جانبی نیازمند است؟
روش پژوهش:
