بخشی از مقاله
چکیده
سلامت عابران در شهر ها تنها به خطرات و مضرات ناشی از اتومبیلها محدود نمیشود، عوامل دیگر نیز میتوانند در این باب مؤثر باشند. یافته ها نشان میدهند المانهای شهری، مثل پیاده رو ها و مبلمان شان، پوشش گیاهی و عناصر نرم پیاده رو بیشترین تأثیر را بر مؤلفه های سلامت عابران دارند. عدم امنیت جانی شهروندان در شهر در مقابل سوانح و اتفاقات بطنی و اجتماعی شهرها، از بیماری ها یا مشکلات مزمن شهری و اجتماعی محسوب می شود.
بیماریMS که متاسفانه امروزه بخش وسیعی از جوانان با آن دست به گریبان اند از اهمیت خاصی برخوردار است ، از آنجا که آب و هوای سرد به شیوع بیشتر آن دامن می زند، لازم است روش های جدیدی برای طراحی محیط نوین شهری، متناسب با تامین سلامت شهروندان اندیشیده شود. برنامه ریزی برای محیط های شهری با هدف تامین آسایش و سلامت شهروندان، از معیارهای مهم طراحی شهری است که به سلامت شهروندان منتهی می شود، از مسائل حائظ اهمیت برای سلامت شهروندان می باشد. این در حالی است که توسعه بی رویه شهری ،افزایش وسائل نقلیه وزوال محیط زیست، اثرات زیانباری را بر ساختار محیطی-کالبدی شهر و درنتیجه سلامت جسمی -روانی شهروندان وارد کرده است.
بنابراین شناسایی اثرات نامطلوب توسعه شهری و مسکن بر سلامت عمومی شهروندان و ارتقای زندگی سالم شهری ضروری است. با توجه به آنچه گفته شد در تحقیق حاضر سعی بر آن است عوامل ایجاد یا تشدید بیماری نامبرده شناسایی ، بررسی و مورد نقد قرار گیرد و تمهیدی اندیشیده شود تا طراحی های قدیمی شهری بهبود یافته و در طراحی های نوین کمبود ها در جهت سلامت شهروندان برطرف گردند.
.1 مقدمه
طراحی شهری پایدار به عنوان علمی جوان در حوزه زندگی روزمره در فضاهای شهری، می تواند نقشی اساسی در ارتقای سلامت شهروندان ایفا نماید. سلامت و بهداشت در روند تکامل تاریخی بشر از زمان باستان تا کنون به عنوان موضوعی مطرح بوده که جوامع همواره با آن در تعامل بود هاند؛ به طوری که سلامت و رفاه مردم یک شهر، شاخص مهمی برای نشان دادن میزان موفقیت سیاستهای توسعه پایدار آن شهر است. سطوح پیاده روها بر سلامت جسمانی، مبلمان پیاده رو بر سلامت اجتماعی، پوشش گیاهی بر سلامت روانی و عناصر نرم پیاده رو بر سلامت اجتماعی و روانی بیشترین تأثیر را می گذارند.
با بررسی عوامل محیطی می توان در جهت برنامه ریزی صحیح و مدیریتی در این گونه مناطق از بسیاری از هزینه های بهداشتی و درمانی کاسته و گامی در جهت توسعهی سلامت و پیش گیری از برخی بیماری ها برداشته شود. از آن جایی که اساسیترین مبانی مبارزه با بیماری ها، ایجاد تغییر در شیوه ی زندگی مردم است، به نظر می رسد می توان از طریق طراحی محیط های شهری با توجه به اصول کاهنده عوارض بیماری MS ، آموزش و توانمند سازی مردم، سیاست گذاری و وضع قوانین و مقررات لازم به منظور ایجاد محیطی که مناسب ترویج رفتارها و شیوههای زندگی سالم باشد، به این مهم دست یافت و با مداخلهی صحیح در طراحی شهری، میتوان تأثیر بسیاری از عوامل خطر را از بین برد و یا کاهش داد
بیماری ام اس یکی از بیماری های قرن حاضر است که متاسفانه قشر وسیعی از دختران و پسران جوان به آن مبتلا می شوند. علت ایجاد این بیماری تاکنون مشخص نشده است و نظرات مختلف و گوناگونی توسط متخصصان ارایه شده که در حقیقت نمی تواند پایه و اساس علمی و دقیقی داشته باشد به همین دلیل هم روش قطعی برای درمان آن مطرح نشده است. از آنجا که پیشگیری همواره مقدم بر درمان بوده و از طریق اجرای راهکارهای پیشگیرانه می توان از بروز و یا تشدید بسیاری از بیماری ها ممانعت به عمل آورد لذا پرداختن به این موضوع از اهمیت فراوانی برخوردار است.
با توجه به این که پایه و اساس پیشرفت و ترقی هر جامعه از یک سو بر محور توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی آن جامعه بنا می شود و از سوی دیگر میانگین سن جامعه رو به افزایش است و جوانان از اهمیت بالایی برخوردار هستند بنابراین در اهمیت توجه به این مقوله جای تردیدی وجود ندارد
.2 مبانی نظری
سلامت و رفاه مردم یک شهر، شاخص مهمی برای نشان دادن میزان موفقیت سیاستهای توسعه پایدار آن شهر است. در واقع از آنجایی که انسان در مرکزیت برنامه های توسعه قرار دارد، محور قرار گرفتن سلامت انسان با تمامی ابعاد و شئون آن در توسعه، دارای نقشی اساسی است؛ و به عبارت دیگر حلقه مرکزی تمامی ابعاد توسعه پایدار می باشد. [2] امروزه سلامتی، به عنوان یکی از مخاطرات جدی در نواحی سکونتی کشورهای در حال توسعه - به ویژه شهرهای بزرگ و مناطق پیرامونی آ نها اهمیت ویژه یافته است
مفهوم سلامت را می توان از وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه تنها نبودن بیماری و معلولیت، در رابطه با این بیانیه آمده است، برخورداری از بالاترین استاندارد سلامتی، یکی از حقوق بنیادی هر انسان صرفنظر از نوع نژاد، سن، مذهب، دیدگاه سیاسی و شرایط و اوضاع اقتصادی و اجتماعی می باشد
در تحقیق که غفاریان و همکاران آن انجام دادند سلامت انسان را به 4 دسته سلامت جسمانی، سلامت اجتماعی، سلامت روانی و سلامت معنوی تقسیم بیندی کردند. با توجه به وضعیت اجتماعی _فرهنگی_ اقتصادی کنونی، پیاده روی و دوچرخه سواری در فضاهای شهری از مناسب ترین فعالیت های جسمی به شمار می روند و رفتاری قابل سرمایه گذاری برای ارتقای میزان فعالیت فیزیکی شهروندان و دستیابی به سلامت عمومی می باشد.
مؤلفه های بعد اجتماعی سلامت: از مولفه های سلامت اجتماعی میتوان به انسجام و کنترل اجتماعی، رواج افکار سالم، دسترسی همگان به خدمات سلامت، گستره فعالیت های اجتماعی، مدت زمان فعالیت های اجتماعی اشاره کرد.
بعدروانی سلامت: از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی، سلامت روانی عبارتست از حالتی از سلامتی که درآن فرد، توانایی های خود را می شناسد، با فشارهای طبیعی زندگی مقابله میکند، برای جامعه مثمر ثمر می باشد و قادر به تصمیم گیری ومشارکت جمعی است. بعد معنوی سلامت طبیعت، هنر، موسیقی و حتی اندازه ساختمانها نیز میتوانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت معنوی داشته باشند؛ به طوری که اماکن و ساختمانهای بزرگ مذهبی در بسیاری از افراد، به طور معما گونه ای حس بزرگی و عظمت، یکپارچگی و پیوستگی ایجاد میکنند. همه این عوامل می توانند ابزارهای معنوی مهمی برای بسیاری از افراد باشند.[7] بنابراین میبایست تا آنجا که می شود، طراحی و برنامه ریزی محیطی را به سمتی برد که میزان این فعالیت متداول افزایش یابد
مولتیپل اسکلروز - MS - یک بیماری مزمن التهابی اغلب پیشرونده سیستم اعصاب مرکزی - مغز و نخاع - است که با از بین رفتن غلاف میلین در مناطقی از اعصاب مغزی به صورت تکه های کوچک - پلاک - مشخص می شود و باعث اختلال در انتقال پیام های عصبی می شود. غلاف ملین رشته های عصبی را می پوشاند و از آن ها در برابر آسیب محافظت می نماید و یکی از ارکان اصلی انتقال تحریکات در سیستم اعصاب مرکزی می باشد . اگر صدمه به غشاء میلین اندک باشد، انتقال پیام دچار تغییرات جزیی می شود ولی اگر صدمه به میلین زیاد باشد هرگز تمام تحریکات ایجاد شده قادر به انتقال نمی باشند و سیستم عصب مرکزی هم دچار صدمه می شود
و از علل مهم ناتوانی در بزرگسالان جوان میباشد به لحاظ تئوریک این شرایط زمانی پیش می آید که سیستم ایمنی بدن به واسطه فاکتورهای ژنتیکی یا محیطی و یا هردو صدمه ببیند و در نتیجه به بافت های خودی حمله کند. تحقیقات علمی نشان داده است، افرادی که به حملات MS دچار می شوند، اگرچه استعداد و زمینه ارثی میتواند عاملی در بروز این بیماری باشد اما نقش فاکتورهای محیطی به عنوان محرک عوامل ژنتیکی قابل ذکر می باشد
فراوانی ام اس
در جهان حدود 3/5 میلیون نفر مبتلا به بیماری ام اس هستند. آمارهای موجود نشا ن می دهد که در آمریکا رقمی 250/000 تا 350/000 نفر بیمار ام اس وجود دار د. در کانادا نیزتقریباً بین 55000 تا 75000 نفر مبتلا به ام ا س شناسایی شده اند که هر روزه نیز 3 نفر به آنها اضافه می شوند .در انگلستان نیز در حدود 85000 نفر به این بیماری مبتلا شده اند. در ایران - براساس اطلاعات ارائه شده در مورخ 87/5/3 در روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از انجمن ام اس ایران منتشر شده است ، اعلام شده که آمار دقیقی از تعداد افراد مبتلا به ام ا س در ایران وجود ندارد ولی حدس زده می شود که تعداد آنها رقمی بین 30 تا 40 هزار نفر بیمار باشد.
MS نوعی از بیماری است که در حیطه مغز و اعصاب در جایگاه خاصی برخوردار است به دلیل اینکه قشر جوان جامعه را درگیر کرده و در اکثر موارد در سنین 20 تا 40 سالگی تظاهر پیدا میکند؛این بیماری بیشتر در خانمهای جوان شایع است و مراجعات پزشکی متعدد در این خصوص نشان می دهد که افکار عمومی جامعه با این بیماری درگیر شده است. پیک سنی شروع بیماری بین 20 - 30 سالگی است و به ندرت قبل از 10 سالگی و بعد از 60 سالگی دیده می شود ، فراوانی این بیماری در زنان 3/1 تا 4/1 برابر مردان میباشد. متوسط سن وقوع MS در زنان نسبت به مردان اندکی پایینتر است
می توان در مورد ابتلا به این بیماری به دو فاکتور اشاره کرد که یکی از آنها زمینه ژنتیک و دیگری فاکتورهای محیطی هستند، زمینه ژنتیک در کنار یکسری فاکتورهای محیطی تظاهر پیدا کرده و در نهایت بیماری کلینیکال ام اس تظاهر پیدا می کند .از طرفی در چندین مطالعه ارتباط عدم برخورد با نور ماورابنفش B با بروز MS گزارش شده است.
