بخشی از مقاله
چکیده
طراحی مجموعه توریستی - تفریحی رود کنار دزفول تلاشی است در محدوده ی رودخانه دز که با دیدگاه طراحی شهری – محیطی با هدف معماری زمینه گرا، در جهت ایجاد فضای شهری با استفاده از پتانسیل ها و امکانات موجود منطقه گام برمی دارد ومی تواند باعث ارتقاء ابعاد روحی و جسمی جمعیت، بهره گیری و حفظ صیانت از فضاهای طبیعی گردد، که با رویکرد معماری زمینه گرا ارزشها، ویژگیها و اقلیم خاص این منطقه را مد نظر قرار دهد.
چرا که اکثر بناهای جدیدی که در این شهرستان احداث می گردد به گونه ای است که هیچگونه همخوانی و همسازی با بافت و معماری زمینه و ارزش های بومی ندارند که تداوم این امر باعث قطع ارتباط بین معماری امروز با معماری گذشته خواهد شد. سعی براین است باطراحی این مجموعه ارتباط مردم با طبیعت افزایش یافته تا از این طریق به ارتقاء سطح سلامت و آرامش در جامعه کمک نماید.علاوه بر آن ایجاد ارتباط بین طرح با زمینه،توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال، افزایش تعاملات انسانی، ایجاد امکانات رفاهی- تفریحی و جذب گردشگر از نتایج مفید این طراحی خواهد بود.
-1مقدمه
زمینهگرایی 1 یکی از دیدگاههای رایج در شهرسازی است که زمینه را به مثابه رویدادی تاریخی میپندارد. زمینهگرایی ابتدا به ابعادصرفاً کالبدی توجه داشت، اما به تدریج به ابعاد انسانی گرایید و حوزه مطالعات خود را به وجوه اجتماعی- فرهنگی جامعه گسترش داد - تولایی، :1380 ص. - 35 رودخانهها به دلیل وجود آب، خاک مناسب و پوشش گیاهی غنی از جمله اکوسیستمهای طبیعی پایدار به شمار میآیند، تفریح و تفرج در حاشیه آنها، از قدیم الایام یکی از تمایلات بشر بوده و هست.
نوارهای ساحلی به عنوان یکی از مناطق استراتژیک و پراهمیت هر کشور محسوب میگردد. از طرف دیگر، همواره همجواری آب و خشکی منشأ شکلگیری اجتماعات بشری بوده است - بمانیان و همکاران، :1391 ص.19در این پژوهش با توجه به اهمیت زمینه معماری در ساخت و ساز به بررسی اجزا تشکیل دهنده و عناصر این زمینه نیزپرداخته می شود. نخستین گام در این مسیر پیرامون بسترهای طبیعی آب در شهر برداشته میشود و به تأمل و تعمق در پدیدههای طبیعی چون سواحل دریاها و رودها میپردازد - رضوی و همکاران، :1386 ص. - 360
طرح پیش رو با توجه به رویکرد زمینه گرایی میتواند مکانی باشد که تمامی خصوصیات و ویژگیها و همچنین گذشته این شهر را به همگان بشناساند.دراین راستا، طرح به عنوان یک شاخصه وبرند شهری است وفرصتی برای سرمایه گذاری برای جذب توریست باتوجه به پتانسیلهای شهر دزفول وموقعیت استراتژیک آن در منطقه میباشد.
ازطرفی صنعت توریسم پدیدهای است که از گذشتههای دور مورد توجه جوامع انسانی بوده و بر حسب نیازهای متفاوت اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و... به حرکت خود ادامه داده است. با ساخت مجموعههای تفریحی و گردشگری مسئله ایرانگردی را در پی خواهد داشت به خصوص اینکه در کنار این مجموعهها، مجتمعهای اقامتی نیز ایجاد نمود - مصباح، :1389 ص. - 2
-2 معماری زمینهگرا
معماری زمینهگرا نه تأکید بر تقلید دارد و نه مانع نوآوری و خلاقیت است. پیام آن ضرورت توجه به محیط کالبدی پیرامون اثر معماری است و نشان میدهد که این توجه میتواند هم برای خود اثر معماری و هم برای زمینه عاملی مثبت و تقویتکننده باشد. معماری زمینهگرا تلاشی است برای نشان دادن توان ایجاد محیط مطلوب بصری در مقیاسی کلانتر از معماری، در این میان معمار هنرمند با آفرینش اثری جدید در فضای شهری موجود، میتواند نقش تعیین کنندهای در توجه به زمینه ایفا کند. مهم آن است که بناها میتوانند ضمن حفظ استقلال سبکی و نوآوری خود نسبت به بناهای مجاور نیز در همزیستی مسالمتآمیزی قرار گیرند. تلاش برای همزیستی مسالمتآمیزگامی به سوی پذیرش دیگران اعم از کالبد فیزیکی تا روح اجتماعی سازندهی کالبد فیزیکی است - برولین، 1386 ص: . - 1
-2-1 ابعاد معماری زمینهگرا
معماری علمی جدا از مقولههای فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، جامع شناسی و... نیست و در واقع برآیند و انعکاس آنهاست. زمینه و متنی که اثر معماری در آن موجودیت مییابد واجد ویژگیها و خصوصیات انحصاری کالبدی، جغرافیایی، اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تاریخی و... میباشد - احمدی، 1388 ص: . - 41 بنابراین، شهرساز زمینهگرا باید قادر باشد ویژگیهای یک مکان را دریابد و آن را بخشی از فرآیند طراحی خود قرار دهد. وی در هنگام ایجاد اجزای جدید شکل شهر به موارد زیر متعهد میماند:
- 1زمینهگرایی کالبدی، "به شکل کل از قبل موجود؛
- 2زمینهگرایی تاریخی"، به میزان و نظم رابطه اجزای شهر در طول زمان؛
- 3زمینهگرایی اجتماعی- فرهنگی"، به معانی، ارزشها و اهداف مشترک - تولایی، 1380 ص: . - 34
-2-2نحوه برخورد با انواع زمینه
در برخی شرایط زمینه ممکن است ضعیف و ناکافی باشد. در واقع لازم است یک حس مکان خلق شود و ساختار و هدفی برای بستر و زمینه طرح ایجاد شود. در شرایطی که هیچ زمینهای وجود ندارد که ما بتوانیم براساس آن طراحی کنیم، در این شرایط طراحی باید زمینه را از جنبههای ویژه پشتیبانی کند و زمینه خودش را در درون خودش خلق کند و حتی در برخی شرایط به شدت میان خودش محصور شود یا مناطق تعریف نشده زمینه را از طریق خلق فضاها حمایت کند - باور1، 2007 ص:. - 16 تمایل به نوآوری همچنان مناسب و به جا میباشدولی. مسلماً توجه به زمینهی معماری، مانع بروز نوآوری و حتی بدعت در حیاط معماری یک شهر نمیشود - برولین، 1386 ص: . - 148
-2-3راههای رسیدن به معماری زمینهگرا
مبحث زمینهگرایی به این منظور اتخاذ شده است که راهی برای ارتقاء مفاهیم جای گرفته در ویژگیهای معمارانه تاریخی زمینه ارائه میدهد. به عبارت دیگر زمینهگرایی روشی برای حل کردن ساخت و سازهای جدید موافق با محیط پیرامونش به جای ویران کردن آن است. بنابراین مسائل عمده در زمینهگرایی در طراحی این گونه بیان میشود:
.1 در مورد چگونگی انعکاس شخصیت مکان به وسیله ساختمانهاست.
.2 وجود ارتباط رسمی و فرمال بین ساختمانها و محیط پیرامونشان از طریق استفاده از عناصر مرسوم یک ساختمان است.
-3برنامهریزی فیزیکی و معیارها و ضوابط طراحی
هدف این بخش دستیابی به تقسیم بندی مناسبی از عرصه ها و عملکردهای مورد نظر است، تا بتوان به کمک آن در طراحی بیشترین هماهنگی بین محیط معماری و نیازهای موجود و تمایلات بازدید کنندگان از محیط در نظر گرفته شود. وظیفه معمار نیز اتخاذ تصمیماتی است که ضروریات متضاد و متعدد را هماهنگ نموده و رابطه ای منطقی و صحیح بین فرد و شی که شیرازه اولیه هر مجموعه ای است برقرار سازد.
عرصه بندی را می توان بر اساس دو عامل مورد بررسی قرار داد؛ اول، مراجعه کنندگان و بازدید کنندگان عادی و دوم بر اساس عملکرد عرصه ها. که مورد دوم می تواند جهت دست یافتن به برنامه فیزیکی بسیار رهگشا باشد، اما این مطلب از ارزش و لزومی که شناخت نوع اول عرصه بندی در جا نمایی کلی فضاها می تواند داشته باشد، نمیکاهد.
-1-3 استانداردهای فضا و مقیاس عملکردی کاربریها
هر فعالیتی در شهر شعاع عملکردی خاصی دارد که به آن آستانه فعالیتی نیز گفته می شود. طبق این ویژگی سطح متناسبی از کالبد یک شهر به آن فعالیت اختصاص می یابد. از آنجا که این خصیصه بنا به خصوصیات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه مورد مطالعه از شهری به شهر دیگر متفاوت است، بنابراین به منظور برخورد واقع بینانه در برنامه ریزی، شناخت و مطابقت آنها ضرورت دارد.
شاید آسان ترین روش برآورد زمین مورد نیاز برای کاربریهای مختلف همان روش محاسبه نیاز واقعی شهر در زمان حال و تعمیم و تطبیق ارقام و کمیت های به دست آمده با آینده باشد. هرچند به دلیل تفاوت در سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها نمی توان استاندارد واحدی را برای تمامی کشور ها در نظر گرفت. با وجود این، به منظور ارائه تصویری از تجارب موجود به کاربریهای تفریحی در ادامه اشاره می شود - پورمحمدی، . - 1394
-2-3توصیههای طرح بهسازی و نوسازی کناره رود دائمی
• کل مسیر بصورت یکنواخت ادامه نیافته و بسته به موقعیت طبیعی، کاربریها و... دارای سکانسهای تعریف شده باشند.
