بخشی از مقاله
چکیده
امروزه بازارهای بین بانکی نقش بهسزایی در تامین مالی کوتاه مدت بانکها و سایر نهادهای پولی و مالی داشته که این خود باعث میشود بانکها بدون استفاده از اضافه برداشت، نیازهای اعتباری خود را تامین نمایند. در اغلب کشورهای دنیا بویژه کشورهای اسلامی، اعضاء فعال در بازار بین بانکی با استفاده از ابزارهای متنوع میتوانند نیازهای نقدینگی و کوتاهمدت خود را مرتفع نمایند.
از آنجائیکه یکی از مهمترین وظایف بازار بین بانکی مداخله فعالانه و موثر بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی از طریق راهبری نرخهای سود است، سیاستگذاران انگیزه بالایی برای ایجاد یک بازار بین بانکی کارآمد و قوی دارند تا بانک مرکزی بتواند به نرخ سود مطلوب مورد نظر خود دستیابد و مؤسسات مالی نیز بتوانند به شکل کارایی به مبادله نقدینگی در میان خود بپردازند.
سوال اصلی در این مقاله چگونگی طراحی سیستم کریدور تعیین نرخ سود و شیوههای تعیین نرخ سقف و کف برای این سیستم در بازار بین بانکی ایران می- باشد. بدین منظور در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به معرفی و تبیین بازار بین بانکی پرداخته و ضمن ارائه تجربیات کشورهای مختلف برای تعیین نرخ سود، به معرفی شیوه تعیین نرخ سود مناسب در بازار بین بانکی ایران پرداخته شود.
در نهایت با توجه به وجود قانون بانکداری بدون ربا در کشور ایران، به معرفی برخی از ابزارهای اسلامی برای تعیین میزان سقف و کف سیستم کریدوری اشاره گردید. به نظر میرسد استفاده از این ابزارها میتواند به طراحی سیستم کریدوری نرخ سود و تقویت بازار بین بانکی منطبق با شریعت اسلامی کمک بسیاری نماید.
.1 مقدمه
بازار بینبانکی یکی از ارکان بازار پول است که در آن بانکها و موسسات اعتباری جهت تامین مالی کوتاهمدت و ایجاد تعادل در وضعیت نقدینگی خود، با یکدیگر وارد معامله میشوند. این بازار محلی برای عرضه و تقاضای وجوه
در مقادیر کلان، به منظور رفع نیازهای نقدینگی - خصوصاً کوتاهمدت - اعضا و هم ابزاری در دست بانک مرکزی به منظور راهبری سیاستهای خود در مورد نرخ سود میباشد.
بازار پول بر خلاف بازار سرمایه بازار مالی میباشد که در آن تنها ابزار بدهی کوتاهمدت - عموماً با سررسید کمتر از یکسال - معامله میشود. وسعت معاملات اوراق بازار پول نسبت به اوراق بلندمدت به مراتب بیشتر بوده و نتیجتاً نقدینگی بیشتری را به دنبال خواهد داشت. این نقدیندگی منجر به نوسانات قیمتی کمتر در مقایسه با اوراق بهادار بلندمدت میشود که این امر به نوبه خود باعث میشود که در شمار سرمایهگذاریهای امن قرار گیرند.
بانکها و موسسات مالی از این ابزار جهت کسب سود از وجوه مازادی که موقتاً در اختیار دارند استفاده میکنند. بهعبارت دیگر بانکها برای بقای خود به بازار پول وابسته هستند به طوریکه اغلب بازار پول به عنوان بازار پول بین بانکی شناخته میشود. بازار پول بین بانکی هیچ تفاوتی با بازار پول ندارد جز آنکه تحت سیطره بانکها است. در این بازارها به استثنای آمریکا از ابزارهای سپرده بانکی منجمله پذیرشهای بانکی3 و گواهیهای سپرده4 جهت انتقال وجوه استفاده میشود.
منابع موجود در شبکه بانکی پاسخگوی تقاضای روزافزون بازار نمیباشد، از این جهت رونق بازار بین بانکی و متعاقباً
خلق ابزارهای نوین میتواند کارکرد بهینه بازارهای مالی را به همراه داشته باشد. واضح است وجود قوانین و مقررات شفاف در این راستا عملکرد مطلوب این بازار را در پی داشته و نتیجتاً افزایش کارکرد بازار جهت نیل به اهداف بازار را به دنبال خواهد داشت. از مهمترین کارکردهای این بازار میتوان به ایفای نقش فعال و مؤثر بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی از طریق راهبری نرخها و انتقال نقدینگی به شکل مطلوب از موسسات مالی دارای مازاد به موسسات دارای کسری وجوه اشاره کرد.
در این مقاله ضمن تبیین بازار بین بانکی و پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور در خصوص نرخگذاری بین بانکی، به بررسی نرخگذاری در بازار بین بانکی ایران و ابزارهای تعیین نرخ سود سقف و کف برای سیستم کریدوری بازار بین بانکی ایران پرداخته میشود. در راستای بررسی فوق، ساختار مقاله حاضر به این شکل است که در بخش دوم به پیشینه پژوهش در ایران و خارج از کشور پرداخته میشود سپس به مبانی نظری انجام پژوهش پرداخته خواهد شد وتجربه کشورهای غربی و اسلامی در خصوص شیوههای تعیین نرخ سود بررسی میگردد. سپس
در بخش دیگری به بحث تعیین نرخ سود در بازار بین بانکی ایران میپردازیم و در بخش پایانی به بحث و نتیجهگیری در این خصوص میپردازیم.
