بخشی از مقاله
چکیده
اشاره به این امر که نهادهای آموزشی،خصوصاً مراکز آموزش عالی و دانشگاهها از جمله سازمانهای بزرگ و پیچیدهای هستند که بیشتر از سایر سازمانها با نیروی انسانی در ارتباطند و عهدهدار تربیت و تأمین نیروی انسانی متخصص و کارآمد در جامعه هستند،بنابراین از حساسیت ویژهای برخوردار میباشند، لذا مدیریت مؤثر در آنها مهم، و نیازمند روش مناسبی است. بدین منظور باتوجه به اهمیت و حساسیت نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران،هدف از پژوهش حاضر، احصاء مؤلفههای تفکر استراتژیک رهبران انقلاب اسلامی با توجه به نظام مدیریت آموزشی میباشد.این پژوهش از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و در آن از نظر تحلیل محتوایی و بررسی اسنادی استفاده شده است.
جامعه آماری پژوهش شامل - 1 کتب ومقالات مرتبط با بحث تفکراستراتژیک واسناد ومدارک موجود مرتبط با موضوع -2 کتب مرتبط با افکار و اندیشه امام خمینی - ره - و آیتاالله خامنهای و متخصصان دست اندرکار و مدیران و کارشناسان مرتبط با موضوع میباشند.نمونهگیری این تحقیق،از نوع هدفمند بوده و همچنین جهت اعتبارسنجی نتایج ویافتههای پژوهش به منظور تأیید تناسب مؤلفهها با اهداف پژوهش ،پرسشنامه محقق ساختهای در اختیار صاحبنظران و متخصصان حوزه علوم تربیتی ومعارف اسلامی قرار گرفت که پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ % 96 برآورد گردید. بر اساس تحلیل محتوایی متون علمی و اسلامی و با استفاده از روش تحلیل استقرایی، مفاهیم اصلی مرتبط با تفکر استراتژیک رهبران انقلاب اسلامی شناسایی در نهایت مدل تفکر استراتژیک رهبران انقلاب اسلامی در مدیریت آموزشی طراحی گردید.یافتههای حاصل از این پژوهش بیانگر این است که تفکر استراتژیک رهبران انقلاب اسلامی،دارای یازده مؤلفه اساسی میباشد که به واسطهی بهرهگیری از تفکر راهبردی رهبران انقلاب اسلامی؛ به تبیین مولفههایی ازآن در مدیریت آموزشی پرداخته شد.
واژههای کلیدی: تفکر استراتژیک- رهبران انقلاب اسلامی- مدیریت آموزشی
-1 مقدمه
بدون تردید شرایطی که امروزه در بسیاری از سازمانهای دنیا و ایران حاکم است، تفاوت شگرفی با گذشته پیدا کرده است. مدیران روز به روز بیشتر متوجه این حقیقت شدهاند که کوششهای پراکندهی جزئی برای حل مسائل پیچیدهی سازمانی کافی نیست و امروزه تفکر جامعتری لازم است تا بتوان راهبردهای هماهنگ شدهای را برای بهبود سازمان تدوین نمود که با شرایط و الزامات قابل پیشبینی و غیرقابل پیشبینی سالهای آینده منطبق و سازگار باشند.ازآنجا که مدیریت، مهمترین عامل دربهبود و توسعهی سازمانها محسوب میشود - بهرامی و دیگران،1389،ش - 33؛ مدیران و مسئولین در چنین شرایطی برای حفظ موقعیت خود در درون محیط رقابت و اداره فعالیتهای چندبعدی و پیچیده به ابزارها و تکنیکهای جدیدی نیازمندند.
ابزارهایی که امکان عکس العمل مناسب را برای آنان در برخورد با رویدادهای غیرقابل انتظار و ناگهانی فراهم سازد - قاسم پور، . - 1378 تفکراستراتژیک از جمله مفاهیم و ابزارهایی است که برای این منظور در کشورهای مختلف مورد عنایت جدی مدیران ارشد و عالی و صاحبنظران قرار گرفته است. و از آنجا که ترقی و پیشرفت مادی و معنوی هر جامعه در گرو داشتن یک نظام آموزشی پویا و با کیفیت است و جامعه مسلمان نیز خواستار یک تفکر اسلامی درعرصههای مختلف به خصوص در نظام آموزشی میباشند، بنابراین تحقق این امر ، نیازمند بررسی افکار و اندیشههای بزرگواران امت اسلامی که به عنوان مربی در بین مردم خویش بودهاند؛ میباشد.
در میان اسلامشناسان و عالمان دینی معاصر، امام خمینی - ره - ، این شخصیت عظیم اسلامی و منحصر به فرد و همچنین درکنار ایشان آیت االله خامنهای ،دارای مبنای فکری عمیق بودهاند که با خلق یک نظام واحد فکری توانستهاند تفکر اصیل اسلامی را به خوبی دربین مردم رواج دهند.اذعان به این امر که مقام معظم رهبری،چارچوب و مبانی پایههای تفکر استراتژیک را از مبانی فکری امام خمینی - ره - گرفتهاند؛چنان که تصریح نمودهاند:" راه ما همان راهی است که امام بزرگوارمان ترسیم کردند - بیانات:. - 1369/3/14 در عین حال این مبانی را شکوفاتر و برجستهتر ساخته و گسترش داده و در برخی موارد تکمیل کردهاند. بنابراین، این تحقیق بر ان است که اصول را از مطالب امام نقل نموده و مطالب مقام معظم رهبری را در تایید و بسط و تکمیل آنها مطرح میکنیم. بنابراین با ارائه تبیینی از مؤلفههای تفکر استراتژیک رهبران انقلاب اسلامی میتوان در بهبود و بالندگی مدیران و تمام کسانی که در عرصه نظام آموزشی ،خدمت میکنند،نقشی موثر ایفانمود.
-2 روش تحقیق
روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی و استنتاجی است که از روش کیفی بکارگرفته میشود واز آن جایی که روش بررسی اسناد و مدارک دارای سه مرحله تحلیل ابتدایی، استخراج از اسناد و معناکاوی محتوا، بررسی نتایج بدست آمده و تفسیر آن ها می باشد - باردن، 4837 - ، در این پژوهش نیز مراحل سه گانه زیر در زمینه گردآوری و تحلیل داده ها انجام گرفته است که بر مبنای این روش در گام اول ، اطلاعات لازم پیرامون موضوع مورد مطالعه با توجه به اسناد معتبر جمعآوری گردید.در گام دوم مجموعه اطلاعات استخراج گردیده مورد تحلیل قرار گرفت و در گام سوم بعد از توصیف وتبیین دادهها ، با نظر به محورهای مطرح در افکار امام خمینی - ره - و آیتاالله خامنهای متناظر مبحث تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی، استنتاجات لازم را گردآوری کرده ومؤلفههای آن در این زمینه مورد تبیین قرارگرفت. در گام چهارم به منظور تأیید تناسب مؤلفهها با اهداف پژوهش ، پرسشنامه به 14 نفر از صاحبنظران حوزه علوم تربیتی و معارف اسلامی ارائه شد، سپس با استفاده از نرمافزار spss و از روش آلفای کرونباخ، ضریب پایایی پرسشنامه % 96 محاسبه شد.
